بررسی قاعده زیادة المبانی تدل علی زیادة المعانی

هدف ما در این مقاله بررسی صحت و سقم قاعده معروف لغوی زیاده المبانی تدل علی زیاده المعانی می‌باشد زیرا پذیرش یا عدم پذیرش آن تاثیر زیادی در فهم...

Saturday, November 18, 2023

سیطره‌ی فرهنگی زبان عربی

شکوفایی رشته‌های مختلف علوم دینی، چون علوم قرآنی و حدیث که پیوستگی تام و اجتناب‌ناپذیری با مباحثات زبانی و ادبی داشتند، توجه طیف دیگری از علماء...

Saturday, May 26, 2018

بررسی تأثیر زبان عربی بر نظام واجی زبان فارسی و گونه‌های آن

در این مقاله، ‌بر آنیم تا تأثیرات احتمالی عربی را بر نظام واجی فارسی نو و گونه‌های محلی آن بررسی نماییم. یکی از ملاک‌های مهم ما برای انواع وام‌گیری...

Wednesday, February 28, 2018

جمع به «- ات» در واژه‌هایِ عربیِ سه حرفی

جمع «- ات»، یا اصطلاحاً «جمعِ مؤنّثِ سالم»، یکی از اقسامِ سه‌گانه‌ی جمع در زبانِ عربی است. این نوع جمع به چند دسته‌ی خاص از واژه‌ها اختصاص دارد...

Tuesday, November 21, 2017

معرفي کتابِ «معناشناسي شناختيِ قرآن»

نزول قرآن، پديده‌ي بي‌نظيري در تاريخ بشر بوده است. خدا گام‌به گام در سفر و حضر، شب و روز، در جنگ و صلح و در شرايط گوناگون اجتماعي با پيامبر سخن...

Wednesday, July 19, 2017

بررسی و تحلیل نگرشهای آواشناختی و واج شناختی ابن جنّی

آواشناسی در ابتدا در حیطه‌ی علوم متنوعی قرار گرفت و بسیاری از محققانی را كه متأثر از نظام فرهنگی عربی اسلامی بودند، متوجه خود ساخت. در این میان،...

Sunday, December 20, 2015

با یا ابا یا ابو، کنیه اعراب

با (= بو) ، کلمه ای در آغازِ نامِ افراد و، در مرحلة ثانوی ، نام خاندانها، رایج در جنوبِ عربستان ، خاصه در میان سادات و مشایخ حَضرَمَوت مانند...

Monday, August 24, 2015

مرجعیت لهجه ی قریش در میان عرب زبانان

آنچه از شعر جاهلی در دست است دلیل قاطعی است بر توافق بین قبایل عرب شمالی روی یک زبان ادبی یا لهجه ی فصحی، که شاعران قبایل مختلف و دور و نزدیک...

Tuesday, July 21, 2015

پیدایش زبان عربی

تعیین زمانی که زبان عربی صورت نهایی جاهلی یا فصحی را به خود گرفت آسان نیست. شکلی در کمال پختگی از حیث اعراب و تصریف و اشتقاق و تنوع گسترده در...

Tuesday, July 21, 2015

لهجه های عرب جاهلی

علی رغم شیوع زبان ادبی عمومی، در عصر جاهلی لهجه های متمایز قبیله ای هم وجود داشت که آثار آن تا قرن دوم هجری در زبانشان باقی بوده و به وسیله ی...

Tuesday, July 21, 2015

لهجه های عربی قدیم

سامی شناسان به کتیبه‏های چهار لهجه ی عربی قدیم برخورده اند که از آن جمله سه لهجه ی ثمودی و لحیانی و صفایی به خط مسند جنوبی و چهارمی یعنی لهجه...

Monday, July 20, 2015

جايگاه سياق و دلالت نزد سيبويه

ديدگاههاي سيبويه به عنوان نخستين نويسنده ي مهم ترين كتاب دستور زبان عربي داراي اهميت ويژه اي است. در اين مقاله تلاش شده تا قواعد دستور زبان عربي...

Wednesday, March 18, 2015

در جست و جوي معنا

بررسي مقارنه اي ميان الكتاب سيبويه و معاني القرآن فرّاء و نگاهي كه به آيات قرآني و شيوه هاي تحليل زباني آن داشته اند، آينه اي تمام نما از تفاوتها...

Wednesday, March 18, 2015

سيبويه؛ مبتكر نظام چند ارزشي جمله در جهان اسلام

بشر در روند تكامل فكري خود با پارادكسهاي فراواني مواجه مي شود كه يكي از مهم ترين آنها « چالش قطعيت و عدم قطعيت » يا به تعبير ديگر « جزم گرايي...

Wednesday, March 18, 2015

سيبويه و جرجاني؛ نزديكي و اشتراك در ديدگاههاي زبان شناختي

دو دانشمند بزرگ و نامور ايراني، سيبويه و جرجاني، از برجسته ترين عربي دانانِ تاريخ ادب عربي بوده اند و انديشه ها و سخنانشان به ويژه در دوران معاصر...

Wednesday, March 18, 2015

آواشناسی سیبویه

سیبویه بابی را تحت همین اصطلاح وضع کرده و گفته: «این باب مربوط به حرفی است که حرف دیگر هم مخرج یا غیر هم مخرج با آن مشابه می شود ». منظور او...

Monday, March 16, 2015

ديدگاههاي آواشناسي سيبويه

الكتاب سيبويه درباره ي نحو عربي است، امّا مباحث ديگري را نيز شامل مي شود. وي در فصلي از كتاب، به بررسي اصوات و حروف عربي مي پردازد. اهمّيت كتاب...

Monday, March 16, 2015

اصطلاحات زبان شناسي در سده هاي نخستين اسلامي

نويسنده در اين مقاله درباره ي اصطلاحاتي كه سيبويه در الكتاب به كار برده بحث مي كند و مي كوشد ارتباط ميان اين اصطلاحات را با اصطلاحات مورد استفاده...

Monday, March 16, 2015

سيبويه و سنّت زبان شناسي ايراني- اسلامي

مطالعات زبان شناختي مسلمانان آن گونه كه شايسته ي تلاش آنهاست، تاكنون مورد بررسي قرار نگرفته است و حتّي مورّخ نام آ‌وري چون روبينز هم اطّلاعات...

Monday, March 16, 2015

پنداشتهاي نادرست نحويان درباره ي ديدگاههاي سيبويه

برخي از ديدگاههاي منسوب به سيبويه با آنچه در متن الكتاب آمده است سازگار نيست، و برخي نحويان و پژوهشگران گاه مطالبي را به سيبويه نسبت داده اند...

Monday, March 16, 2015