جهان سوم

عبارت tires monde (جهان سوم) نخستین بار در اوت سال 1952 توسط جمعیت شناس فرانسوی آلفرد سووی در مقاله‌ای در روزنامه‌ی پاریسی ابزروارتور به نام...

Wednesday, February 3, 2016

جنگ

جنگ که به معنای برخورد خشونت‌آمیز واحدهای اجتماعی سازمان‌یافته است، از چند دیدگاه متفاوت قابل بررسی است. آناتول راپپورت (Rapoport, 1968, p. 14)...

Wednesday, February 3, 2016

خودگردانی

این اصطلاح که معادلی برای autogenstion فرانسوی و selbstverwaltung آلمانی است، شکلی از خویش‌فرمایی آدمیان در مقام موجوداتی خودمختار و آگاه در...

Tuesday, February 2, 2016

خشونت

هیچ تعریف مورد توافق یا خالی از مناقشه‌ای درباره‌ی خشونت وجود ندارد. این اصطلاح بیش از حد گسترده و کلی است و همین امر امکان چنین تعریفی را منتفی...

Tuesday, February 2, 2016

حکومت ملی مردمی

حکومتی که مشروعیت خود را از تأیید و حمایت توده‌های مردم و دفاع از منافع ملی کسب می‌کند و در عین حال چندان هم پای‌بند پیروی از قواعد دموکراسی...

Tuesday, February 2, 2016

مذاکره برای نفوذ ؟

نظریات و تحلیل‌های مختلفی در خصوص دلایل و روند فروپاشی شوروی در دهه پایانی قرن بیستم وجود دارد که هر یک از آن‌ها با توجه به سطح تحلیل، علت یا...

Wednesday, January 20, 2016

جنبش ضد استعماری

حکومت استعماری هیچ کجا موجب بازسازی اجتماعی بنیادی نشد. کسانی که در لایه‌ی زیرین جامعه بودند، وضع بدتری پیدا می‌کردند، در حالی‌که فواید و امتیازهای...

Friday, January 8, 2016

جنبش صلح

چیزی که بتوان آن را جنبش صلح نامید، دست‌کم به مدت دو قرن، اگر نه بیش‌تر، در اروپا وجود داشته است. اما جنبش صلح برخلاف جنبش‌های دیگر مثل جنبش...

Friday, January 8, 2016

جنبش دانشجویی

با این‌که پدید آمدن جنبش‌های دانشجویی معاصر رابطه‌ی نزدیکی با مسائل داخلی دانشگاه داشت، اما خیلی زود کانون انتقادهای آن‌ها به ویژگی‌های کلی‌تر...

Friday, January 8, 2016

جمهوریت

عبارت رومی res-publica حاکی از این است که امور عمومی باید مورد توجه و علاقه‌ی مردم باشد: دولت را باید شهروندان فعال بگردانند و نه پادشاهان، اقلیت‌های...

Friday, January 8, 2016

جامعه باز

این عبارت اکنون وارد اصطلاحات رایج علم سیاست شده است و به وفور مورد استفاده‌ی همه‌ی نویسندگان و سیاستمداران قرار می‌گیرد؛ البته مردم کوچه و بازار...

Friday, January 8, 2016

توتالیتاریسم / تمامت‌خواهی

توتالیتاریسم که رواج و محبوبیت شایانی کسب کرده است، از اصطلاحات ناظر بر طبقه‌بندی در علوم اجتماعی است برای توصیف ویژگی‌های اساسی رژیم‌های تک‌حزبی...

Thursday, January 7, 2016

تجدیدنظرطلبی

این اصطلاح در اواخر قرن نوزدهم وارد تفکر مارکسیستی شد و مقصود از آن ارزیابی انتقادی و تقریر دوباره‌ی ایده‌های مارکس، خصوصاً درباره‌ی رشد و توسعه‌ی...

Wednesday, January 6, 2016

پراگماتیسم

پراگماتیسم نامی است که معمولاً به نهضت فلسفی کلاسیکی در ایالات متحده‌ی امریکا داده می‌شود. این نهضت در آخرین دهه‌ی قرن نوزدهم پدیدار شد و در...

Thursday, December 31, 2015

پدرسالاری

زنان در جامعه‌ی قرن بیستم در اکثر حیطه‌های زندگی اجتماعی به صورت نظام‌مند با محرومیت و نابرخورداری مواجه‌اند. پدرسالاری نظامی اجتماعی است که...

Thursday, December 31, 2015

بنیادگرایی

این اصطلاح که در بدو پیدایش برای اشاره به انواع آیین‌های پروتستانی محافظه‌کار، به طور اخص در امریکا به کار ‌می‌رفت درکاربرد فعلی با مسامحه بسط...

Thursday, December 31, 2015

بناپارتیسم

نوعی حکومت، که شکل اصلی آن در رژیم‌های ناپلئون اول و سوم دیده‌ می‌شد و در آن جامعه‌ی مدنی و نهادهای سیاسی نمایندگی به انقیاد قدرت نظامی ‌پلیسی...

Thursday, December 31, 2015

انقلاب دائمی‌

این عبارت به معنای جریان یافتن دو نوع دگرگونی انقلابی در یک فرایند مستمر است. با این که منشاءِ این اصطلاح روشن نیست، ولی خود کارل مارکس بود که...

Wednesday, December 30, 2015

انقلاب

در تفکر سیاسی، انقلاب به معنای مصادره‌ی غیرقانونی و معمولاً خشونت‌آمیز قدرت است که موجب تغییر بنیادی در نهادهای حکومت‌ می‌شود. اما مفهوم انقلاب...

Wednesday, December 30, 2015

امپریالیسم

مفهوم «امپریالیسم» در آغاز قرن بیستم و برای بحث نظری و مقابله‌ی عملی با توسعه غیرمنتظره‌ی اقتصاد جهانی سرمایه‌داری ابداع شد. هم در تفکر لیبرالی...

Wednesday, December 30, 2015