نفائس الفنون و مفهوم علم و تقسیمات آن

تقسیمات علوم در قرن‌های هشتم و نهم قدری فلسفی‌تر و صوفیانه‌تر، اما كلیشه‌ای و ساده بود. در این دوره، حكمت، یعنی محصول آنچه طی چند قرن شكل گرفته...

Monday, October 9, 2017

همه‌ی علوم و یك علم

طبقه‌بندی علوم یكی از مباحث مهم و مورد توجه فلاسفه اسلامی بوده و هر كدام با زاویه دیدی كه تحت تأثیر آموزه‌های دینی، فلسفی، و تربیتی خود داشته‌اند...

Monday, October 9, 2017

عمرو بن بحر جاحظ و نظام معرفتی علوم در قرن سوم هجری

ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ [م255] یكی از زبده‌ترین دانشمندان اسلامی است كه به دلیل داشتن تفكر معتزلی، نبوغ شگفت، و احاطه‌اش بر افكار و اندیشه‌های...

Monday, October 9, 2017

مفهوم دانش در تمدن اسلامی

جستجو در مفهوم علم و دانش در كتاب‌های چند دانشی یا به اصطلاح دایرةالمعارفی در دنیای اسلام با تكیه بر كتاب عجایب المخلوقات طوسی. یافتن این حقیقت...

Monday, October 9, 2017

از ملاعلی قوشچی تا رجیومونتانوس

امروزه مسلم گردیده است که کوپرنیک در کتاب گردش ستارگان خویش، آنجا که از «تبدیلات خارج مرکز» بهره می‌گیرد، نظر به کتاب Epitome یا «تلخیص مجسطی»...

Tuesday, September 26, 2017

زندگی نامه و کارنامه‌ی علمی کمال الدین ابن یونس موصلی

کمال الدین ابن یونس موصلی (551-639 قمری / 1156-1242 میلادی) ریاضی دان، فقیه شافعی مذهب، پزشک، فیلسوف و منطق دان نامداری بود که به رغم اهمیت و...

Tuesday, September 26, 2017

نظریه‌ی خورشیدی و قمری ابن شاطر: یک الگوی کوپرنیکیِ پیش کوپرنیکی

الگوهایی که ابن شاطر در کتاب نهایة السؤول برای توصیف حرکت‌های ماه و خورشید به دست داده است، غیر بطلمیوسی است. او در این دو الگو، فلک خارج مرکز...

Tuesday, September 26, 2017

نظریه‌ی سیاره‌ای ابن شاطر

در مقاله‌ی حاضر الگوهای سیاره‌ای ابن شاطر مورد بررسی قرار می‌گیرد. این الگوهای غیر بطلمیوسی که در آنها فلک‌های خارج مرکز و معدل المسیرها کنار...

Tuesday, September 26, 2017

بطلمیوس، زرقالی، ابن شاطر و کوپرنیک و نظریه‌های آنها درباره‌ی عطارد: بررسی پارامترها

در این مقاله پس از تحلیلی کوتاه درباره‌ی مدل بطلمیوس، “مدل نوین” ابن شاطر و کوپرنیک تشریح شده و فرمول‌های تبدیل یکی از آنها به دیگری ارائه می‌شوند....

Tuesday, September 26, 2017

«جفت طوسی» در متون فارسی

کارا دو وو (Carra De Vaux) دانشمند فرانسوی قرن 19 میلادی برای نخستین بار فصلی از کتاب تذکره‌ی خواجه نصیرالدین طوسی را به زبان فرانسه ترجمه کرده....

Tuesday, September 26, 2017

هفت ضلعی منتظم در ریاضیات و هنرهای تزئینی اسلامی

در این مقاله پس از بحث مختصری درباره‌ی موارد استعمال هفت ضلعی منتظم در هنرهای تزئینی اسلامی، علت ترسیم ناپذیری این شکل هندسی را به وسیله خط...

Tuesday, September 26, 2017

شيعه در تاريخ علوم

ادب و ادبيات در قلمرو شعر و شاعري در ميان شيعيان از آغاز مرتبتي بلند داشته است. شايد مهارت و توانمندي امام علي (عليه السلام) در شعر و ادب و...

Monday, May 22, 2017

چشم در چشم ستارگان

در روزگاری كه هنوز علم به معنای امروزی‌اش راه خود را از فلسفه و منطق و سایر دانش‌های نظری جدا نكرده بود، عالم ‌یا دانشمند به كسی می‌گفتند كه...

Monday, April 17, 2017

تدبیر الإکسیر الأعظم

تدبیر الاکسیر الأعظم، کتابی به زبان عربی دارای مقالاتی از جابربن حیان طوسی کوفی (104-200 ق) در علم کیمیا. جابر از شاگردان امام جعفر صادق (علیه‌السلام)...

Saturday, March 25, 2017

تحفةالعالم

تحفةالعالم، سفرنامه‌اي به فارسي نوشته‌ي مير عبداللطيف خان شوشتري (شوشتر 1172 - حيدرآباد دکن 1220 ق). مؤلف اين کتاب از سادات نوريه‌ي شوشتر و از...

Thursday, March 16, 2017

تاریخ علوم

تاریخ علوم تألیف جرج سارتون که اینک ترجمه‌ی فارسی آن به همت مؤسسه‌‎ی فرانکلین منتشر می‌شود به نظر اینجانب نه تنها در باب خود بهترین کتاب است...

Thursday, February 2, 2017

داستان عجيب نامگذاري بيماري‌ها (بيماري‌هاي نام‌گذاري شده بر اساس اسم افراد)

هنگامي که يک متخصص اعصاب به نام جورجز جيلز دي لاتور (Georges Gillesde la Tourette) يک حالت پزشکي را در سال 1885 کشف کرد که نشانه‌هاي آن تيک‌هاي...

Monday, January 16, 2017

اقدامات لوئیس پاستور که حقیقتاً فوق العاده و عالی هستند

لوئیس پاستور به خاطر کشفیات مهم خود در زمینه‌ی علل بیماری‌ها و پیش گیری از آنها، واکسیناسیون و فرآیند پاستوریزه کردن، مشهور است. برای این که...

Tuesday, November 8, 2016

نگاهی به بنیان‌های علم و دانش نزد مسلمانان (1)

توجه به علم و دانش از قدیم ایام مورد توجه اکثر جوامع و ادیان در نقاط مختلف جهان بوده است. در این میان دین اسلام توجه ویژه ای به حفظ و گسترش این...

Saturday, October 1, 2016

نگاهی به بنیان‌های علم و دانش نزد مسلمانان (2)

با توجه به گستردگی این موضوع در این حوزه، تنها به نکاتی در این زمینه اشاره خواهد شد. در اسلام اولین استاد و حضرت محمد (ص) و امام علی (ع) معرفی...

Saturday, October 1, 2016