حروف متحرک

نخستین کتابهای چاپی، به زبان چینی‌اند. قدمت یکی از این کتابها که چاپ «با سمه‌ی چوبی» است به قرن نهم میلادی می‌کشد. دویست سال پس از آن چینیان...

Monday, August 31, 2015

قصیده‌ی بانَت سُعادُ

«بانَت سُعاد» عنوان قصیده ای است مشهور در مدح حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلّم، از کَعب بن زُهیر بن اَبی سُلمی (به ضمّ سین فقط در این کلمه)،...

Friday, August 28, 2015

سجع کاهنان عربی

در جاهلیت عده‌ای بودند مدعی اینکه غیبدانند و به طریق الهام گرفتن از یاران جنی (= توابع) شان آینده را پیشگویی می‌کنند. اینان را «کاهن» و تابع...

Wednesday, July 29, 2015

امثال و حکم عربی

در حالی که قصه‌های منسوب به جاهلیان به سبب تأخیر در تدوین، حامل تصویر ذهنی از نثر جاهلی نیست، «امثال» شامل صور قابل توجهی از نثر جاهلی است، چرا...

Wednesday, July 29, 2015

سخنوری عربی جاهلی

از خطابه‌های جاهلی به سبب فاصله‌ی زیاد از زمان القأ و ایراد تا دوره‌ی تدوین اسناد موثقی در دست نداریم لذا باید آنچه صاحب امالی و صاحب عقدالفرید...

Wednesday, July 29, 2015

شاعران مسیحی دوره‌ی جاهلی

در حالی که عرب شمالی نسبت به یهود احساس دشمنی می‌کردند و یک عرب هم یهودی نشد، آن احساس را نسبت به مسیحیان و مسیحیت نداشتند. و هر چند که اعراب...

Wednesday, July 29, 2015

انواع نثر جاهلی

وقتی صحبت از نثر جاهلی می‌کنیم، نثر معمولی محاوره‌ای روزانه مردم را کنار می‌گذاریم، چه این گونه گفتار جزء ادبیات محسوب نمی‌شود مگر آنچه در ردیف...

Wednesday, July 29, 2015

شاعران یهودی دوره‌ی جاهلی

از اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم میلادی، گروههایی از یهود در یثرب و واحه‌های پراکنده در شمال حجاز مانند تیماء و فدک و خیبر و وادی القری منزل...

Wednesday, July 29, 2015

سروده‌های صعلوکان در دوره‌ی جاهلی

«صعلوک» یعنی فقیر و بینوا و «ناداشت» که برای رفع نیازهای زندگی چیزی ندارد. این واژه در جاهلیت منحصراً در معنی لغوی خود باقی نماند بلکه دلالت...

Tuesday, July 28, 2015

شعر اعشی

اعشی به داشتن قصاید طولانی متعدد و همچنین به تنوع در فنون شعر از مدیح و هجو و فخریه و توصیف و خمریات و تغزل ممتاز است. در مورد مدیح، گفته‌اند...

Tuesday, July 28, 2015

پهلوانان و یکه‌سواران سراینده

قبایل جاهلی زندگی جنگی داشتند و به صورت دسته‌های رزمنده برای چرانیدن دام و شتر در جایی فرود می‌آمدند و در همان حال مسلح و مجهز برای دفاع در مقابل...

Tuesday, July 28, 2015

زندگی اعشی

اعشی در اواخر عصر جاهلی می‌زیسته و آگاهی روشنی از پرورش او در دست نداریم، آنچه هست به گفته‌ی راویان در (آبادی) منفوحة یمامه متولد شده و پدرش...

Tuesday, July 28, 2015

دیوان اعشی

جایر به سال 1928 در لندن دیوان بزرگی به نام اعشی چاپ کرد؛ بر اساس نسخه‌ی خطی اسکوریال به روایت ثعلب متوفی 291 و نسخه‌ی خطی دارالکتب المصریة،...

Tuesday, July 28, 2015

دیوان زهیر بن أبی سلمی

دیوان زهیر چند بار به طبع رسیده و شاید پیشتر از همه چاپ آلوارد باشد. در مجموعه‌ی العقدالثمین فی دواوین الشعراء السته الجاهلین، که از شرح شنتمری...

Sunday, July 26, 2015

شعر زهیربن أبی سلمی

شاید بتوان گفت در شعر جاهلی هیچ شاعری به اندازه‌ی زهیر توجه به پیراستن شعرش نداشته است. طبق آنچه راویان گفته‌اند زهیر راوی شعر ناپدریش اوس بن...

Sunday, July 26, 2015

زندگانی زهیر بن أبی سلمی

اطلاع روشنی از زندگی زهیر در دست نداریم جز اینکه در سرزمین بنی عبدالله بن غطفان و زادبوم داییهایش بنی مرة ذبیانی در کنف حمایت داییش بشامة بن...

Sunday, July 26, 2015

نگاهی به شعر نابغة ذبیانی

ابن سلام نابغه را در ردیف امرء القیس و زهیر و اعشی از پیشروان و پیشاهنگان شعرای جاهلی شمرده‌است. راویان و نقادان نیز به پیروی او این رأی را پذیرفته‌اند...

Sunday, July 26, 2015

دیوان نابغة ذبیانی

شاید قدیمی‌ترین نشر دیوان نابغه، نشر دیرنبورگ در مجله آسیایی (69 -1868) باشد که از شرح شنتمری بر دیوانهای شش شاعر (امرءالقیس، نابغه، زهیر، طرفة،...

Sunday, July 26, 2015

زندگی نابغة ذبیانی

نامش زیاد است، پسر معاویة بن ضباب بن خباب بن یربوع، و مادرش عاتکة دختر انیس از طایفه‌ی اشجع ذبیانی. پس نابغه از سوی پدر و مادر ذبیانی است. کنیه‌اش...

Sunday, July 26, 2015

پدر شعر عربی

طه حسین بر آن است که شعر امرءالقیس را به کلی رد و انکار کند زیرا او کندی یمنی بوده و این شعر به لغت قریش است، ولی ما قبلاً گفتیم که قبیله‌ی کندة...

Sunday, July 26, 2015