المسیر الجاریه :

علائم اختصاری در آیات قرآن
از كارهای تازهای كه در ابتدا علماء از آن كراهت داشتند ولی سرانجام آن را پذیرفتند نوشتن عناوین بر سر هر سورهای و نهادن رموز فاصله بر سر هر آیهای و نیز تقسیم قرآن به اجزاء، احزاب و ارباع و امثال آن بود.

نخستین نقطه گذاریهای قرآن
دربارهی نخستین دفعهای كه قرآن را نقطه گذاری كردهاند مثل بسیاری از مسائل دیگر اختلاف نظر بسیار است. در پارهای روایات گفتهاند كه پیامبراكرم فرمود: قرآن را اعراب دهید و از غرایب آن فحص كنید، و یا از...

دربارهی خط قرآن
خط قرآن و یا «رسم المصحف» همان روش نگاشتن قرآن است كه در زمان عثمان برای كتابت قرآن برگزیده شد. دانشمندان این روش را «رسم المصحف» نامیدند و عدهای نیز از آن به رسم عثمان و یا رسم عثمانی یاد میكنند. البته...

نویسندگان مصاحف در قرن نخست هجری قمری
مختصری در مورد نویسندگان مصاحف میگوئیم كه [پس از نزول قرآن و آغاز جمع و تدوین آن،] نیاز اجتماع بدانها روزبروز بیشتر میشد و در نتیجه هر روز بر تعدادشان افزوده میگشت. البته در آغاز، كار از روی میل و آرزو...

رواج مصحف عثمان پس از توحید مصاحف
[پس از پایانِ توحید مصاحف، عثمان مصاحفی را به نقاط مختلف بلاد اسلامی فرستاد.] مصاحفی كه عثمان به دیارها و شهرهای مختلف فرستاد كم كم رواج و نشر یافت. مردم اقبالی زیاد بدانها كردند. از همه جا به آنها روی...

سرانجام مصاحفی كه عثمان به نقاط مختلف فرستاد
نسخههای [قرآنی] را كه عثمان به اطراف فرستاد با اقبال عمومی پذیرفته شد و از همان آغاز چنان جنبهی حرمت و قدسی یافتند كه فكر حفظ و نگهداری آنها پیش آمد. اخبار متعددی وجود دارد كه نشان میدهد این نسخهها...

انحرافات دستور زبانی و سبك شناختی برخی عبارات قرآنی
پژوهشهای سبك شناختی جدید، مقولهی انحراف، در زبان ادبی، را از مقابلهی بین نظام كلی زبان و كاربرد فردی آن پذیرفتهاند و رابطهی بین این دو را به رابطهی بین قواعد رانندگی و خود رانندگی یا بین قواعد موسیقی...

زبان و كلام و نسبت و تمایز آنها
اخفشِ اوسط (درگذشتهی 215هـ) دربارهی عبارتِ لم یَكَدْ یراها میگوید حمل به معنا میشود، چون آن را نمیبیند. وقتی میگوییم «كاد یفعل» یعنی به فعل نزدیك شده ولی آن را انجام نداده است. اما وقتی میگوییم...

جنبههای تطابق میان سبك شناسی غربی و بلاغت عربی
بین سبك شناسی و بلاغت عربی جنبههایی وجود دارد كه نقاط برخورد را تشكیل میدهند. دكتر عیاد بر آن است كه «سبك شناسی نزد ما از اصالت برخوردار است، چون اصول آن به علوم بلاغت بازمیگردد و فرهنگ عربی ما به میراث...

مبانی بنیادین بلاغت عربی (3)
مسألهی لفظ و معنا یكی از پایههای سه گانهای است كه ساختمان بلاغت به آن تكیه كرده و با سه دانشِ معانی، بیان و بدیع استقرار یافته است.