دانش هرمنوتیک

در دو دهه‌ی پس از انتشار حقیقت و روش هانس گئورک گادامر در 1960، مباحث هرمنوتیکی از موضوعات اصلی فلسفه و تحلیل فرهنگی شده و به این ترتیب موجب...

Thursday, February 4, 2016

حلقه‌ی وین

حلقه‌ی وین به گروهی از فیلسوفان و دانشمندان دهه‌ی 1920 و اوایل دهه‌ی 1930 گفته می‌شود که نقش قاطعی در شکل‌گیری نهضت فلسفی موسوم به پوزیتیویسم...

Tuesday, February 2, 2016

پوزیتیویسم

مفهوم پوزیتیویسم، مانند مفهوم ایدئولوژی، که تقریباً در همان دوره رواج پیدا کرد، خط سیر پرمناقشه و غریبی را طی کرده است. این واژه که ابتدا به...

Wednesday, January 6, 2016

پدیدارشناسی

در فلسفه، پدیدارشناسی به معنای (الف) توصیف محض «پدردارها»ی تجربه‌ی انسان به همان صورتی است که این پدیدارها خود را به آگاهی مستقیم عرضه می‌کنند،...

Thursday, December 31, 2015

اگزیستانسیالیسم

اگزیستانسیالیسم یکی از جریان‌های پرنفوذ فلسفه‌ی اروپایی قرن بیستم است که از پدیدار‌شناسی مشتق شده و آموزه‌ی اصلی آن آزادی بنیاتی بشر است. واژه‌ی...

Sunday, December 27, 2015

ریشه‌های پارسی فلسفه‌ی یونان

یادداشت: Jacques Duchesne-Guillermin استاد دانشگاه لیژ، بلژیك از ایران شناسان به نام و دارای تألیفات متعدد است. تخصص او در زبانهای قدیم و مذاهب...

Sunday, December 20, 2015

تفاوت رویكرد ارسطو و ابن سینا در اثبات وجود خدا

مقایسه رویكرد ارسطو و ابن سینا در مسأله اثبات وجود خدا، تا اندازه زیادی روشنگر تفاوت مبنایی اندیشه مشایی ارسطویی و سینوی و همچنین، راه متفاوتی...

Saturday, December 19, 2015

پانته‌ایسم و واقع‌گرایی اخلاق رواقی

یكی از تعالیم بسیار پایدار غایت شناسی در تاریخ اندیشه مذهبی كه خدا و جهان را امری واحد تلقی می‌كند پانته‌ایسم است. یكی از مكاتب پانته‌ایستی،...

Saturday, December 19, 2015

تجربه گرایی و ایده پردازی فیزیکی از دیدگاه اینشتین

چکیده: در میان فیزیکدانان معاصر کمتر کسی است که به اندازه اینشتین به مسائل فلسفی طبیعت شناسی پرداخته باشد. ما در اینجا به طرح برخی از این مسائل...

Thursday, December 17, 2015

انسان شناسی كارل ماركس (1)

كارل ماركس همانند داروین یكی از بزرگ‌ترین شكل دهندگان اندیشه‌ی نوین به شمار می‌رود. در حالی كه داروین یك دانشمند بود، ماركس بیشتر با رخدادهای...

Thursday, December 3, 2015

انسان شناسی كارل ماركس (2)

ماركس به این نتیجه رسید كه برای آنكه بتوان تاریخ را ساخت، پیش از هر چیزی آدمی باید در موقعیتی باشد كه بتواند زندگی كند. یعنی نیازهای اولیه‌اش...

Thursday, December 3, 2015

انسان شناسی در آثار ایمانوئل كانت

چنانچه از مردم خواسته شود فیلسوفی را كه بیش از همه، مظهر دوران روشنگریِ اروپایی است نام ببرند، احتمالاً ایمانوئل كانت برگزیده خواهد شد. با وجود...

Thursday, December 3, 2015

انسان شناسی دیوید هیوم (2)

هیوم معتقد بود كه عقل، ما را صرفاً به تشخیص روابط بین اشیا رهنمون می‌شود، در حالی كه امیال‌مان ما را به عمل ترغیب می‌كند. او در جمله‌ای به یاد...

Thursday, December 3, 2015

انسان شناسی دیوید هیوم (1)

دیوید هیوم در سال 1711م. در ادینبورگ [= ادینبورو، واقع در اسكاتلند] متولد شد و فقط چند هفته بعد از اعلام استقلال امریكا در سال 1776 دار فانی...

Thursday, December 3, 2015

دیدگاه‌های جان لاك درباره‌ی انسان و ماهیت او (1)

همان طور كه هابز تحت تأثیر جنگ داخلی انگلستان بود، جان لاك عمیقاً درگیر عواقب آن بود. او در سامرست به دنیا آمد، جایی كه با بریستول، دومین شهر...

Thursday, December 3, 2015

دیدگاه‌های جان لاك درباره‌ی انسان و ماهیت او (2)

تأكید لاك بر اهمیت تجربه در شناخت ما این پرسش را پیش می‌آورد كه آیا حدّ و حدودی برای آنچه انسان می‌تواند تجربه كند، وجود دارد؟ آیا چنین فلسفه‌ای...

Thursday, December 3, 2015

انسان شناسی چارلز داروین

كانت فیلسوف فلاسفه بود، تأثیر او بر روی فلسفه‌ی حرفه‌ای هنوز احساس می‌شود. از طرف دیگر چارلز داروین ابداً ادعای فیلسوف بودن نكرد. او در سال 1809...

Thursday, December 3, 2015

انسان از منظرِ توماس‌ هابز

جهان توماس‌ هابز با جهان توماس آكوینی [=آكوئیناس] تفاوتی چشمگیر دارد. نهضت اصلاح دینی با كشمكش‌های مدامِ كاتولیك‌ها و پروتستان‌ها موجب تأكید...

Sunday, November 29, 2015

دیدگاه‌های ارسطو درباره‌ی انسان و تعریف او (2)

ارسطو معتقد بود كه بردگان و حیوانات بالطبع برای تشكیل یك دولتشهر شایسته نیستند، زیرا آنها از قدرت انتخاب آزاد و عقلانی برخوردار نیستند. برخی...

Sunday, November 29, 2015

دیدگاه‌های توماس آكوئینی درباره‌ی چیستی انسان

یك قدیس مسیحی قرون وسطایی، بلاواسطه پس از افلاطون و ارسطو، احتمالاً شخصیتی غریب برای بحث به نظر می‌رسد. قدیس توماس آكوینی [= آكویناس/ اكوئیناس]...

Sunday, November 29, 2015