جهان چونان یک کل (1)

منصفانه است اگر بگوییم کیهان‌شناسی نوین هنگامی زاده شد که آلبرت آینشتاین در مقاله مشهور سال 1917 خود کوشید با استفاده از معادلات خود درباره میدان...

Saturday, February 25, 2017

جهان بینی فیزیکی

فیزیک از لحاظ علمی مبتنی بر این اصل است که نباید هیچ تناقضی در خود داشته باشد که زبان علم اخلاق به معنای شرافت و صداقت داشتن است. و این کیفیات...

Saturday, February 25, 2017

بینش هندی و بینش یونانی

از اشخاص اهل فكر و نظر و ارباب علم و خبر البته هر فردی به شخصه یك سلسله عقاید و خیالات فلسفی مخصوصی دارد كه در دیگری عین آن عقاید طابقالنّعل...

Sunday, January 15, 2017

سقراط حکیم از دید حکمای ایرانی

تاریخ شهادت می‌دهد که ملّت مسلمان و فرهنگ دوست ایران همواره طالب علم و حکمت بوده است، از هر موقعیتی که پیش آمده و از هر منبع و مأخذی که توانسته...

Tuesday, January 10, 2017

اصطلاح‌شناسی فلسفی واژه‌ی جوهر

جوهر (به فتح) معرّب گوهر، هر سنگی که از آن منفعتی برآید؛ همچون الماس، یاقوت، لعل و امثال آن و اصل و خلاصه و ماده‌ی هر چیزی است. جوهر یکی و جمع...

Monday, November 28, 2016

تأثیر اسپینوزا بر اینشتین

مناسب آمد پیش از ورود به متن مقاله، کمی از نژاد، خانواده، دوران دانش‌آموزی و دانشجویی، شیوه‌ی زندگی و عقاید دینی اسپینوزا و اینشتین سخن گفته...

Monday, November 28, 2016

اختیار در فلسفه‌ی اسپینوزا

قبل از ورود به بحث، لازم است خوانندگان ارجمند را به این امر متوجه سازم که چون اذهان ما با فرهنگ و حکمت سنتی خود خوی گرفته است در نگارش این مقاله،...

Monday, November 28, 2016

طبیعت در فلسفه‌ی اسپینوزا

جوهر که از آن به خدا، و طبیعتِ طبیعت آفرین هم تعبیر می‌کند، شیئی است که در خودش است و به نفس خودش به تصور می‌آید، نه وجودش متوقّف بر دیگری است،...

Monday, November 28, 2016

اسپینوزا و گونه‌های دانش

اسپینوزا در کتاب اخلاق از سه نوع علم و در کتاب اصلاح فاهمه از چهار نوع علم سخن گفته است، و اگر از اختلاف تعداد و تفاوت عبارات صرف نظر شود مشاهده...

Monday, November 28, 2016

غائیت در فلسفه‌ی اسپینوزا

در سنت ارسطویی علت‌ها بر چهارگونه‌اند، علت مادی، صوری، فاعلی و غایی. زیرا علت یا جزء وجود شیء معلول است و یا جزء وجودش نیست، بلکه خارج از آن...

Monday, November 28, 2016

روش‌های اسپینوزا

با اینکه درباره‌ی زندگی اسپینوزا و فلسفه‌ی او سخن فراوان گفته شده، روش وی، با اهمیتِ شایانی که دارد، چندان مورد بحث و گفت‌وگو واقع نشده و این...

Monday, November 28, 2016

زندگینامه‌ی اسپینوزا

باروخ (بندیکت) اسپینوزا در 24 نوامبر 1634 یا 1632 در کشور هلند و در شهر آمستردام در خانواده‌ای سرشناس و متموّل به نام «اسپینوزا» از پدری به نام...

Monday, November 28, 2016

شرح اصول فلسفه‌ی دکارت

شرح اصول فلسفه‌ی رنه دکارت، نخستین اثر مطبوع اسپینوزا و یگانه نوشته‌ی اوست که نام نویسنده در زمان حیاتش بر روی آن نوشته شد.

Monday, November 28, 2016

فرانسیس بیکن و طبقه‌بندی دانش‌ها

فرانسیس بیکن (1561-1626 م) سیاستمدار، حقوقدان، ادیب و فیلسوف تجربی مذهب انگلیسی است،‌ که مراحل بسیار مهم قضایی و سیاسی را در زمانی نسبتاً کوتاه...

Monday, November 28, 2016

روش فرانسیس بیکن

مقدمتاً به عرض می‌رساند یکی از ویژگی‌های عصر بیکن شکّاکیّت است، به ویژه شک در حکمت مدرسی. مونتنی (Michal De Montaigne: 1533-1592) آن شکاک نامدار...

Monday, November 28, 2016

درباره‌ی ارنست کاسیرر

ارنست کاسیرر در سال 1874 در شهر برسلاو آلمان زاده شد. او در دانشگاه برلین، زیرنظر گئورگ زیمل با فلسفه‌ی کانت آشنا شد و به تحصیل در این رشته روی...

Thursday, November 24, 2016

قیمت فلسفه

وقتی دانشجو بودیم بولتسمان قهرمان ما بود، حتی مثلاً بیش از اینشتین، چون ما شیمیدان بودیم و بولتسمان بیشتر با شیمی ارتباط مستقیم داشت، قانون توزیع...

Saturday, October 29, 2016

محمدعلی فروغی و سیر حکمت در اروپا

امروزه اولین تصوری که از محمدعلی فروغی در اذهان پدید می‌آید، چهره‌ی رجلِ سیاسیِ رسمی است، آن هم از نوعی که قبل از جنگ جهانی دوم در ایران مورد...

Monday, October 24, 2016

بدیع‌الملک میرزا عمادالدوله و اولن فیلسوف فرانسوی

مقاله‌ی کوتاه نگارنده که تحت عنوان «ذکر فلاسفه‌ی بزرگ غرب در کتاب بدایع‌الحکم» در مجله‌ی راهنمای کتاب به چاپ رسید، موجب شد که استاد محترم آقای...

Monday, October 24, 2016

فلاسفه‌ی بزرگ غرب در کتاب بدایع‌الحکم

یکی از منابع بالنسبه قدیمی فارسی که در آن به نحوی اشاره‌ای به فلسفه‌های جدید غربی شده است، کتاب معروف بدایع‌الحکم، اثر ملاعلی مدرس زنوزی است...

Monday, October 24, 2016