احکام حج | شرایط وجوب حج: سوال هفتاد و سه

پرسش :

نظر حضرت عالی اینست که فرموده‌اید: «اگر مصرف نمودن و هزینه کردن مال برای سفر حج در همان سال باعث دچار شدن به سختی و زحمت و مشقّت پس از بازگشت از حج گردد در این صورت حج واجب نمی‌گردد». حال این سؤال مطرح می‌شود: الف: اگر کسی ملتزم شد که در تمام روزهای سال دیگر هزینه‌های شخص را حتّی اگر از وجوه شرعی مانند خمس باشد پرداخت کند و تأمین نماید و او از کسانی است که می‌توان به سخن و گفتار او اعتماد و اطمینان پیدا کرد و رضایت هم حاصل شد و گیرنده در حال حاضر بالقوّه متمکن و توانمند شده است و پس از بازگشت از سفر می‌تواند خود و خانواده‌اش را از نظر هزینه زندگی و معیشت تأمین کند و بر خود و خانواده‌اش دیگر از کمبود و فقر و تهیدستی نمی‌ترسد و همچنین در مصرف نمودن و هزینه کردن مال خود در راه حج، از دچار شدن به عسر و حرج و زحمت و مشقّت، نگرانی ندارد، آیا التزام شخص متعهد در تحقق استطاعت و وجوب حج کافی است؟ ب: در فرض سؤال پیشین اگر کسی که التزام داده بود که هزینه دیگری را پس از بازگشت از حج پرداخت نماید عمداً یا به خاطر عذری به قولش عمل نکرد و به گفتارش وفا ننمود و این چنین کاری باعث شد که برای گذران زندگی خود و خانواده‌اش به سختی و زحمت بیفتد و دچار مشکلات شود، آیا این چنین حادثه‌ای کشف از نداشتن استطاعت او از همان آغاز موضوع خواهد کرد و در این صورت، حج او مجزی نخواهد بود و در صورتی که پس از آن مستطیع گردد حج بر او واجب می‌گردد یا خیر؟

پاسخ :
بسمه تعالی:
الف: در مفروض سؤال تحقق استطاعت بعید نیست، والله العالم.
ب: حج او صحیح است اما در کفایت آن از حجة الاسلام اشکال است، گرچه بعید نیست که کافی باشد و اگر پس از آن مستطیع گردید احتیاط آن است که به نیت ما فی الذمّه حج را به جا آورد، والله العالم.

منبع: استفتائات حج، مطابق با فتاوای آیت الله العظمی میرزا جواد تبریزی (ره)، قم: دارالصدیقه الشهید، ۱۳۸۴.