مرزهای درون خانواده

چکیده: مفهوم مرزها در خانواده، روشن کننده بسیاری از جنبه های ارتباطی زن و مرد را روشن می کند. با تغییر و اصلاح درست مرزها، می توان مناسبات اعضای خانواده را تغییر داد. با ما همراه باشید تا در مورد مرزهای درون خانواده بیشتر بدانید.

تعداد کلمات 1101 / زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

یک مشکل مهم در خانواده های ایرانی در هم تنیدگی شدید زوجین و فرزندان است. در موارد بسیاری، این درهم تنیدگی در محل خواب اعضای خانواده گزارش می شود. فرزند در اتاق خواب والدین در کنار یک والد می خوابد و گاه والد دیگر تنها می خوابد. این امر فرصت روابط عاطفی را از همسران می گیرد و ارضای نیازهای عاطفی جنسی آنان را دشوار می کند. گاهی درهم تنیدگی در تبادل اطلاعات است، به این صورت که فرزند از مشکلات ارتباطی والدین آگاه است و به راحتی در مورد آن اظهار نظر می کند. این امر حل تعارض های بین والدین را دشوار می کند.

 برای درمان این مشکل باید گام های زیر را برداشت:
اول: باید برای زوجین لزوم وجود فضای اختصاصی فیزیکی و روانی روشن شود و نگاه اسلامی در این باره شرح داده شود. از آموزه های اسلام در مورد روابط فرزندان و والدین، داشتن فضای اختصاصی زن و شوهر در سه زمان از شبانه روز است. براساس آیات قرآن، کودکان و فرزندان بزرگسال خانواده لازم است که پیش از نماز صبح، هنگام خواب بعد از ظهر و شب با اجازه وارد اتاق پدر و مادر شوند (نور، ۵۸). به نظر می رسد در این زمان ها، جنبه همسری زوجین بیشتر بروز پیدا می کند؛
دوم: زوجین ترغیب شوند که رعایت این حریم و فضای اختصاصی را به فرزندان آموزش دهند؛
سوم: در هر هفته، زوجین با توافق هم زمانی را تعیین کنند که بدون حضور فرزندان به گفتگو، تعامل عاطفی و حل اختلافات بپردازند؛
چهارم: قراردادی با زوجین تنظیم شود که آنان انتقال اطلاعات درباره مشکلات ارتباطی خود را به فرزندان متوقف کنند.
از مشکلات رایج زوج های ایرانی تنظیم روابط با خانواده های اصلی در ابتدای ازدواج است. پس از ازدواج رابطه های خویشاوندی زوجین به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و طرف مقابل در این روابط را می توان گروه های زیر عنوان کرد: والدین و خواهر و برادران خود، خویشان خود، والدین و خواهر و برادران همسر و خویشان همسر، یک وظیفه مهم زوجین ترسیم مرزبندی در این روابط است. ضعف در این مهارت، پس از ازدواج، زوج ها را با مشکلاتی مانند درهم آمیختگی مرزهای خانواده جدید و خانواده های اصلی، و سازگاری با تفاوت های فرهنگی زیاد خانواده های اصلی همسران روبه رو می کند.

اگر مرز خانواده جدید با خانواده اصلی کاملا باز و درهم آمیخته باشد یا زوجین به والدین خود وابستگی شدید داشته باشند، باید گام های زیر برداشته شود:
اول: میزان رفت و آمد و مقدار زمان تعامل با خانواده های اصلی، با قراردادی بین زوجین به تدریج به اندازه هفته ای یکبار کاهش یابد.
دوم: لزوم حفظ اسرار و امور درونی خانواده نوپا به زوجین یادآوری شود. انتقال اطلاعات همسران به والدین خود، معمولا مشکل زا است؛ بنابراین، باید با گفتگو دیدگاه زوجین در این مورد تغییر داده شود، بیان شود که انتقال اطلاعات از همسر به خانواده خود غیبت به شمار می آید و شرعا حرام است. فضای روانی زندگی زناشویی مانند اموال آنان، متعلق به هر دو است و اطلاعات همسران نیز مانند اموال مشاع است که انتقال آنها به هر کس بدون رضایت شریک حرام می باشد.
برای رویارویی با مشکلات اختلافی بین زوجین و خانواده اصلی، ضعف ارتباط با خانواده همسر، ضعف ارتباط با خانواده خود، تعارض وابستگی به همسر، والدین، خواهران و برادران، مراحل زیر باید انجام شود
اول: این امور به زوجین آموزش داده شود: حقوق همسر و چگونگی ایفای آن، حقوق والدین و شیوه رعایت آن، حقوق خواهر و برادران خود و همسر و شیوه رعایت آن؛
دوم: با گفتگو، پذیرش وابستگی خونی همسر به والدین، خواهر و برادرانش و سپس همدلی با احساس همسر نسبت به والدینش آسان شود؛
سوم: قواعد احترام به خانواده خود و همسر با کمک زوجین تنظیم شود؛
چهارم: شیوه دفاع از حقوق همسر یا والدین خود همراه با رعایت حقوق طرف مقابل به زوجین آموزش داده شود؛
پنجم: طبق قرارداد با زوجین توافق شود که تعارض های زناشویی را به آگاهی والدین خود و سر برسانند و هیچ یک شکایت همسر را نزد والدین خود با نزد پدر و مادر او نبرد. طبیعی است که بیشتر والدین نمی توانند در اختلافات زوج ها، داوری منصفانه ای داشته باشند و غالبا از فرزند خود جانبداری می کنند؛
ششم: برای تنظیم کیفیت و میزان روابط با والدین هر دو طرف با برنامه ریزی مناسب به زوجین کمک شود. دوگانگی در روابط و زیاده روی در ارتباط با خانواده یک طرف، عامل تعارض در بسیاری از زوج های ایرانی است. برنامه ریزی منصفانه در رابطه با خویشان هر در طرف، راه حل این مشکل است.
هفتم: برای تنظیم روابط و مرزهای دو خانواده اصلی به زوجین کمک شود. یادآوری گردد که تمایل برخی زوج ها به نزدیک کردن دو خانواده به هم و روابط زیاد آنان نه تنها مفید نیست، بلکه گاه مشکل زا است. سفارش شود که رابطه با خانواده های دو طرف رسمی و محدود باشد.

از مشکلات برخی زوج ها، قطع رابطه با خانواده اصلی خود است. برای کمک به حل این مشکل گام زیر دنبال شود:
اول: لزوم استمرار پیوند فرد پس از ازدواج با خانواده اصلی خود به گفتگو گذاشته شود.
خانواده از دیدگاه اسلام دایره گسترده تری از خانواده نوپا دارد و براساس روابط خویشاوندی و قوانین ارث، فرد در همان حال که خانواده جدیدی را تشکیل داده است، وابستگی اش به والدین و خواهران و برادران استمرار دارد (سالاری فر، ۱۳۸۵، ص ۱۴).
دوم: ابعاد حقوق والدین و توصیه های حقوقی و اخلاقی رابطه خویشاوندی، فواید آن و آثار قطع این روابط برای زوجین روشن شود.
سوم: زمینه ها و مشکلات پیشین در این روابط با کمک زوجین تحلیل و بررسی شود.
چهارم: از روش های گفتگو و عفودرمانی برای حل مشکلات پیشین استفاده شود.
پنجم: شیوه مناسب روابط و آداب و قواعد آن به گفتگو گذاشته شود.
ششم: برای پیشگیری از بروز مشکلات دوباره به کمک زوجین راهکارهایی مقرر شود.
یادآور می شویم که آموزه های اسلامی در مورد احترام به والدین و استمرار روابط خویشاوندی کارکردهای قابل توجهی در زوج درمانی اسلامی دارد. در مراحل مختلف زوج درمانی می توان از نفوذ والدین و حتی خویشان زوج ها استفاده کرد. قرآن در اختلاف شدید زوجین سفارش می کند که از خویشان خود کمک بگیرند: «اگر از ناسازگاری میان زن و شوهر بیم داشتید، داوری از خانواده مرد و داوری از خانواده زن برگزینید، هر گاه دو داور قصد اصلاح داشتند، خدا میان آن دو توافق و سازگاری ایجاد میکند» (نساء، ۳۵). به نظر می رسد که در شرایط ساده تر نیز در صورت لزوم می توان از حمایت های روانی خانواده دو همسر در زوج درمانی استفاده کرد.