أبو الجناب نجم الدین

هو أبو الجناب نجم الدین الکبرى أحمد بن عمر بن محمّد الخوافی  ، الخیوقی  ، الخوارزمی  ، الملقب بالطامة الکبرى  .من مشاهیر العرفاء وأکابر مشایخ الصوفیة  ، وإلیه تنسب السلسلة الکبرویة الصوفیة  ، وتنسب إلیه کرامات کثیرة  .

اخذ التصوف عن علماء الصوفیة المعاصرین له  ، وکان له مریدون کثیرون من الصوفیة  ، وله اشعار بدیعة  .

ولد سنة 540هـ  ، وتوفی بخوارزم مقتولاً على ید المغول فی شهر صفر سنة 618هـ  ، وقیل سنة 619هـ  ، وقیل حدود سنة 610هـ  .

له مؤلفات منها  : (منازل السائرین)  ، و(فواتح الجمال)  ، و(منهاج السالکین)  ، و(دیوان شعر)  ، ورسالة (الخائف الهائم عن لومة اللائم)  .

من شعره :

حاکمان در زمان معزولى***همه شبلى وبایزید شوند

باز چون برسر عمل آیند***همه چون شمر وچون یزید شوند

وله أیضاً :

در کوى تو میدهند جانى بجوى***جان را چه محل که کاروان را بجوى

از تو صنما جوى جهانى ارزد***زین جنس که مائیم جهانى بجوى

وله أیضاً :

گر جهودى قراضه اى دارد***خواجه نامدار وفرزانه است

وانکه دین دارد وندارد مال***گر همه بوعلى است دیوانه است

وله أیضاً :

این لاله رخان که اصلشان از چه گل است***یا رب که سرشت پاکشان از چه گل است

دل را ببرند وقصد جان نیز کنند***این است بلا وگرنه زیشان چه گله است

المراجع :

الذریعة ج9 قسم 4 ص1175  ، روضات الجنات 1/295 ـ 299  ، ریحانة الأدب (فارسی) 6/143 و144  ، مجالس المؤمنین (فارسی) 2/72 ـ 75  ، نفحات الانس (فارسی) ص422 ـ 427  ، هدیة الأحباب (فارسی) ص253 وص254  ، لغت نامه دهخدا (فارسی) 47/365 وص366  ، فرهنگ سخنوران (فارسی) ص596  ، فرهنگ شاعران زبان پارسى (فارسی) ص556 و557  ، مجمع الفصحا (فارسی) ج1 قسم 3 ص1406  ، تذکرة ریاض العارفین (فارسی) ص143 و144  ، فرهنگ معین (فارسی) 6/2110  ، مشاهیر جهان (فارسی) ص266  ، هدیة العارفین 1/90  ، شذرات الذهب 5/79 و80  ، معجم المؤلفین 2/34  ، الأعلام 1/185  .