این نوشتار، با تحلیل پیام رهبر معظم انقلاب به‌ مناسبت یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم، جایگاه تاریخی حوزه علمیه را تبیین و نقشه راهی برای تحول آن ارائه می‌دهد.

دست کم هشت سال پیش از آنکه شیخ عبدالکریم حائری در 1300 ش، حوزه‌ی علمیه‌ی قم را تأسیس کند، انتقال مرجعیت شیعه از عراق به ایران و تأسیس حوزه‌ی علمی منسجمی در قم یا مشهد را کسانی چون شیخ اسدالله ممقانی در...