تمکین

هو زین العابدین بن اسکندر الشیروانی  ، المشتهر فی شعره بتمکین  ، الملقب بمست علی شاه  .من مشاهیر کتاب وشعراء القرن الثالث عشر الهجری فی ایران  ، وکان صوفی الطریقة  ، ومن مشایخ ودراویش السلسلة الشاه نعمة اللهیة  ، وله تآلیف  .

ولد فی النصف من شعبان سنة 1194 هـ بمدینة شماخی من مدن القوقاس  .

قام برحلة زار خلالها کلاً من ایران ومصر والشام والحجاز وترکیة والهند وافغانستان وکشمیر وبدخشان وترکستان وبلاد ما وراء النهر وخراسان والعراق وغیرها  .

سکن مدة فی کربلاء وبغداد  ، وفی أواخر حیاته اتخذ من شیراز موطناً له وسکنه  ، وعاصر السلطان فتح علی شاه القاجاری  .

توفی فی طریق مکة المکرمة سنة 1253 هـ  ، وقیل کان على قید الحیاة سنة 1248 هـ  .

من مؤلفاته  : (حدیقة السیاحة) ذکر فیها مشاهداته فی رحلته  ، وله (بستان السیاحة)  ، و(ریاض السیاحة)  ، وله (دیوان شعر)  .

من شعره  :

تمکین دیدى که جمله دیدى وگذشت***رفتى ورساندى ورسیدى وگذشت

غمناک مشو که زاهدت کافر خواند***پندار که این نیز شنیدى وگذشت

وله أیضاً  :

آنکه در دور جهان در طلبش گردیدم***از ازل همره من بود چو نیکو دیدم

شمس چون جلوه کند ذره شود سرگردان***منم آن ذره که سرگشته آن خورشیدم

نیستم معتقد تقوى خود در ره دوست***لیک بر لطف ازل هست بسى امیدم

المراجع  :

أعیان الشیعة ج7 ص165 وص166  . الذریعة ج3 ص106 وج6 ص385 وج9 قسم1 ص176 وج9 قسم2 ص411 وج11 ص327  . شد الدزار حاشیة ص312  . معجم المؤلفین ج4 ص196  . لغت نامه دهخدا (فارسی) ج27 ص648  . فرهنگ شاعران زبان پارسى (فارسی) ص130  . دانشمندان آذربایجان (فارسی) ص87 وص169  . ریحانة الأدب (فارسی) ج3 ص336  . فرهنگ سخنوران (فارسی) ص117  . نامه دانشوران (فارسی) ج5 ص80 - ص88  . تذکره ریاض العارفین (فارسی) ص245 وص246  . مجمع الفصحا (فارسی) ج2 القسم الأول ص184 وص185  . فرهنگ معین (فارسی) ج5 ص664 وص665  . طبقات أعلام الشیعة (القرن الثالث عشر) ج2 ص586  .