هو الشيخ محمد بن محمد مؤمن بن عز الدين الخزاعي ، الشيرازي ، المشتهر بساغر .من علماء وفضلاء شيراز في القرن الثالث عشر الهجري ، وكان عارفاً ، زاهداً ، فقيهاً ، شاعرا .أصله من عرب خزاعة ، وكان جدّه عز الدين قد رحل من العراق الى شيراز وسكنها ، فولد المترجم له بها ، ونشأ وتعلم فيها .
توفي سنة 1235 هـ ، وقيل سنة 1245 هـ ، وقيل سنة 1241 هـ .
له (ديوان شعر) ، ومن شعره :
سخن از خلد وكوثر تا كى اى شيخ***كنى تا زير بار آرى خرى چند
بيا يكروز با ما در خرابات***ببين هر گوشه خلد وكوثرى چند
وله أيضاً :
اى دل چكنم باو كه دلدار تو نيست***از يار چه پرسم كه چرا يار تو نيست
با او چه سخن تو خود گرفتار شدى***ما را چه كنه كه وفادار تو نيست
من شعره :
اى دل اقبال وسعادت نه بسعى وطلب است***بجهان كامروائى نه بفضل وادب است
روز وشب را بكف اهل هنر نيست زمام***ورنه ديدى گه شب روز وگه روز وشب است
خود كرا رتبه همسنكى من در گهر است***يا كرا جامه همپايگى من سلب است
گر چه زيبد كه كنم دعوى ودارم برهان***كه بفرزند چو من دهر عقيم وعزب است
المراجع :
الذريعة ج9 قسم2 ص415 وص416 . ريحانة الأدب (فارسي) ج2 ص411 . دانشمندان وسخن سرايان فارس (فارسي) ج3 ص10 - ص12 . تذكره رياض العارفين (فارسي) ص453 . فرهنگ شاعران زبان پارسى (فارسي) ص261 . تذكره دلگشا (فارسي) ص441 - ص443 . لغت نامه دهخدا (فارسي) ج28 ص143 وص144 . فرهنگ سخنوران (فارسي) ص154 . مجمع الفصحا (فارسي) ج2 قسم1 ص400 وص401 .