یكی دخمه كردش ز سمّ ستور

در پایان داستان «رستم و سهراب» پس از مرگ سهراب، هنگامی كه رستم برای به خاك سپردن فرزندش قصد ساختن دخمه می‌كند، این سخنان را از او می‌شنویم:

Sunday, February 14, 2016

واژه نامه‌ي علوم اجتماعي

بي‌هنجار، نابايست، ناروا، (معرب رواج). (پيشوند اَ در زبان فارسي در واژه‌هاي «انيراني» و «اکناره» باز مانده است. پسوند al در زبان فارسي در واژگان...

Saturday, February 13, 2016

واژه‌سازي در جامعه‌شناسي سياسي

در پي تدقيق محتوا و تطبيق آن با حاوي اخيراً دريافته‌ام که صفت «اجتماعي» را که از واژه‌ي «اجتماع» گرفته شده است به جاي صفات جامعه، در "social"...

Saturday, February 13, 2016

سرگذشت زبان فارسی

از آنجا که در نجد پهناور ایران، هر یک از تیره‌های ایرانی به یکی از زبانها و گویشهای ویژه‌ی خود سخن می‌گفتند، از دیرباز وجود یک زبان فراگیر که...

Tuesday, February 9, 2016

ارکان زبان آموزی

صحبت کردن و گوش دادن را ارکان سمعی یا ارکان اولیه‌ی مهارتهای زبانی می‌گویند و خواندن و نوشتن را ارکان بصری یا ثانویه زبانی می‌نامند. از این مهارتهای...

Wednesday, January 13, 2016

نظریه‌های رشد زبان

زبان فرایندی بسیار پیچیده است که تنها «انسان» به درک و فراگیری آنان قادر است. یادگیری زبان طی مراحل مشخص و پیوسته‌ای صورت می‌گیرد به نحوی که...

Wednesday, January 13, 2016

پسوندهای نام‌آوا ساز در گونه‌های فارسیِ خراسانی

گونه‌ها و متون صُوَر دوگانه‌ی زبان‌اند. در برخی از زبان‌ها، كه دگرگونی در آنها به كندی روی داده است، این دو می‌توانند یكدیگر را تكمیل یا تبیین...

Sunday, December 20, 2015

بررسی و تحلیل نگرشهای آواشناختی و واج شناختی ابن جنّی

آواشناسی در ابتدا در حیطه‌ی علوم متنوعی قرار گرفت و بسیاری از محققانی را كه متأثر از نظام فرهنگی عربی اسلامی بودند، متوجه خود ساخت. در این میان،...

Sunday, December 20, 2015

خاستگاه و برساخته‌های نام برمک

آقای «کرن» (H. Kern) اسم «برمک» را وابسته‌ی به لغت سانسکریت «پاراماکا» (Paramaka) می‌داند که به معنای رئیس می‌باشد و بدین قرار عنوان رؤسای مذهبی...

Saturday, December 5, 2015

پرهیز از به كار بردن تعبیرهای بی‌سابقه و نادرست در زبان

امروز در رسانه‌ها تعبیرهای تازه‌ای به كار می‌رود كه یا درست نیست، یا به كار بردن آنها ضرورتی ندارد و نوآوری بی‌جایی است. به كار بردن این گونه...

Saturday, December 5, 2015

گرته برداری از واژه‌ها و تركیبات فرنگی در فارسی

در صد ساله‌ی اخیر بر اثر ترجمه‌ی آثاری از زبان فرانسه و انگلیسی، پاره‌ای از واژه‌ها و تعبیرهای این دو زبان لفظ به لفظ، یا از روی معنی آن‌ها به...

Saturday, December 5, 2015

ضعف تألیف یا سستی ساختار جمله

هرگاه جمله‌ای سست و نااستوار باشد، و از انسجام و پختگی كافی برخوردار نباشد می‌گویند دارای «ضعف تألیف» است. اینك موارد مهمّ ضعف تألیف جمله در...

Saturday, December 5, 2015

جمله‌های مبهم

جمله‌ای را مبهم می‌گویند كه مفهوم روشن و صریحی را به ذهن شنونده نرساند. چنین جمله‌هایی را باید با برطرف كردن ابهام آن به صورت جمله های روشن درآورد....

Friday, December 4, 2015

حشو و تكرار در جملات

حشو به معنی لایی لباس، و پشم و پنبه‌ی لحاف و تشك و هر چیز دیگری است كه با آن درون چیزی را پر كنند. در اصطلاح، حشو به معنی به كار بردن لفظ است...

Friday, December 4, 2015

درازگویی یا اطناب

اگر الفاظ و كلمه‌هایی كه برای بیان مطلبی به كار می بریم، بیش از اندازه‌ی لازم باشد، به درازگویی پرداخته‌ایم، و این كار باعث كسالت شنونده و خواننده...

Friday, December 4, 2015

كاربرد پیوند همپایگی و پیوند وابستگی

هرگاه دو جمله كه در كنار هم قرار گرفته‌اند، از لحاظ لفظی با هم پیوندی نداشته باشند، هریك از آنها را جمله‌ای مستقل و جدا می‌نامیم: دیروز در خانه...

Thursday, December 3, 2015

نكاتی درباره‌ی نهاد و مطابقه‌ی نهاد و فعل

نهاد یا مسندالیه بخشی از جمله است كه درباره‌ی آن خبری داده می‌شود. مثل كلمه‌ی «راستی» در جمله‌ی «راستی موجب رضای خداست»، و كلمه‌ی «خورشید» در...

Thursday, December 3, 2015

كاربرد فعل مجهول

می دانیم كه بعضی از فعل‌هایی كه بر انجام شدن كاری دلالت دارند، جمله‌های دوبخشی می‌سازند: علی آمد. پروین رفت. این گونه فعل‌ها را كه تنها به نهادِ...

Tuesday, December 1, 2015

كاربرد فعل وصفی

بعضی‌ها وقتی دو جمله با «و» همپایه می‌شود، به جای آن كه فعل هر دو جمله را به صورت كامل بیاورند، فعل جمله‌ی اول را به صورت صفت مفعولی می‌آورند،...

Tuesday, December 1, 2015

حذف به‌جا و نابه جای فعل در جمله‌های همپایه

گاهی دو یا چند جمله پشت سر هم می‌آیند، و با كمك یكی از پیوندهای همپایگی با هم همپایه می‌شوند: تو خوب می‌نویسی، ولی من بهتر از تو می‌نویسم.

Tuesday, December 1, 2015