مروری بر زندگی حاج آقا رضا همدانی

حاج آقا رضا همدانی (ج 1250-1322 ق)، فرزند محمد هادی همدانی نجفی از مراجع بزرگ امامی و اصولی. پدرش نیز از فقیهان بشمار می‌آمد و فرزند را برای تحصیل به نجف فرستاد که در آنجا از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و پس از او جزو شاگردان ممتاز مجدد شیرازی بر شمار رفت. وی در پی استاد خود شیرازی به شهر سامراء سفر کرد و در همانجا نشیمن گزید و به درجه عالی اجتهاد، تفقّه و تقوا رسید. در آن شهر نزدیک مسجدی که در آنجا تدریس می‌کرد و نماز می‌گزارد، خانه و زندگی پارسایانه‌ای داشت و نسبت به مراجعان کمال تواضع ابراز می‌کرد و اغلب به مطالعه، تألیف و عبادت می‌گذراند و در همان شهر درگذشت و در گوشه‌ی شمال شرقی رواق عسکریان به خاک سپرده شد. تألیفات حاج آقا رضا همدانی از این قرار است: الحاشیة علی فوائد الاصول شیخ مرتضی انصاری در 1318 ق در ایران چاپ شده است؛ الحاشیة علی مقدمة الحدائق از محدث بحرانیة؛ حاشیه بر الریاض و نجاة العباد و جز اینها، رساله در لباس مشکوک و کتاب بیع را هم یاد کرده‌اند؛ ذخیرة الاحکام فی مسائل الحلال و الحرام، رساله‌ی عملی در عبادات و ابواب فقهی به عربی که فارسی آن را الهدایه نامند؛ العوائد الرضویة علی الفوائد المرتضویة، که چاپ شده است؛ مصباح الفقیه (یا) شرح الشرایع، به عربی و بسی مسبوط، شامل ابواب فقهی که متن کامل آن در 1324 ش چاپ شده است. مصباح الفقیه متن درسهای اوست که طی سالیان بر شاگردان خویش املاء می‌کرده و هر صفحه‌ی آن حاصل بحث و انتقاد آزاد فضلا در محضر اوست که گاه نظرات آنان را می‌پذیرفته و گاه بر نظر خویش که تمامیت علمی داشته پافشاری می‌کرده است. بخش «الصلوة» این کتاب که شهرت بسیار دارد و شاهکار تحقیق و تتبع و مثل بارز تألیف عالمانه است در 1324 ق چاپ شده است. یکی از اجازه یافتگان او شیخ علی بن عبدالحسین طریحی نجفی صاحب شوارع‌الاحکام بود.

بیشتر بخوانید: زندگی نامه ی آیت الله حاج آقا رضا همدانی رحمت الله علیه(1)

کتابنامه:
دانشمندان و سخنسرایان همدان، 70/2؛ الذریعه، تحت عناوین کتابها؛ الاعلام، 52/3؛ احسن الودیعه، 179؛ Story, PP 680, 858
منبع مقاله :
گروه نویسندگان، (1391)، دائرةالمعارف تشیع (جلد ششم)، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول.