با تشکر از اعتماد شما به مشادره راسخون : قبل از آنكه به سراغ پاسخ شما برويم يك نكته بسيار مهم برايتان بگويم كه شما مي‌توانيد مسير زندگي خود را مشخص كنيد و خوشبختي خود را تضمين كنيد: پدر و مادر، بهشت و جهنم فرزندان هستند. يعني فرزندان مي‌توانند در برخورد با آنها به گونه اي عمل كنند كه در دنيا و آخرت ،خوشبخت باشند يا خدايي نكرده خود را بي‌چاره كنند.اين اصل را هرگز فراموش نكنيد. اگر شخصی کوچک‏ترين نيکی و احسانی در حق انسان به جای آورد، عقل تشکر و قدردانی از او را لازم می‏داند، حال با توجه به اين که پدر و مادر سمبل نيکی و احسان به فرزند هستند و از جان خود برای پرورش او مايه می‏گذارند، سزاوارترين انسان‏ها برای احترام و قدردانی‏اند. خداوند مهربان در قرآن مجيد می‏فرمايد: وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ (اسراء: 24) از روی محبت و مهربانی، بال فروتنی را برای پدرو مادرت فرود آور. بی‏ترديد، اگر انسان به زحمت‏ها و رنج‏های بی‏شائبه والدين توجه کند، هرگز نيکی‏های آنان را از ياد نمی‏برد. امام زين‏العابدين عليه‏السلام می‏فرمايد: «حق مادرت آن است که بدانی، او به گونه‏ای تو را حمل کرد که هيچ کس کسی را چنين حمل نکرده است و چنان ثمره‏ای از قلبش را به تو داده است که هيچ کس به کسی نمی‏دهد. او با جوارحش تو را حفظ کرده و هراسی از آن نداشته است که با وجود گرسنگی، تو را سير و با وجود تشنگی، تو را سيراب کند و تو را بپوشاند. در حالی که خود برهنه است، خويشتن را در آفتاب، سايبان تو سازد و از برای تو از خواب دست کشد و تو را از گرما و سرما حفظ کند تا برای او باقی بمانی و تو نمی‏دانی سپاسش را به جای آری، مگر به ياری و توفيق الهی». اسلام از نظر حقوقى حساب ويژه‏اى براى پدر و مادر بازكرده همان گونه كه در جنبه‏هاى عاطفى نيز حساب جداگانه‏اى براى آنها در نظر گرفته است لذا در روايات آمده كه اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خير و بركت و سعادت فرزند مى‏شود اگر در حق فرزندان خود دعا كنند خداوند به اين دعا توجه خاصى مى‏نمايد و به طور کلی احترام به پدر و مادر و به خصوص احترام به مادر در گشايش زندگی فرزندان و نزول رحمت الهی بر آنها و رفع مشکلاتشان نقش مهم و تاثير گذاری دارد. كما اين كه اگر والدين از فرزندان ناراضى باشند و خداى ناكرده آنها نفرين كنند ممكن است، خداوند بر چنين فرزندانى كه موجب ناراحتى والدين شوند قهر و غضب نمايد. از اين رو بايد در هر شرايطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات دربرخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند. البته توجه به اين نكته لازم است كه خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى كه انجام مى‏دهند مورد سؤال قرار مى‏دهد و والدين نيز بايد پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشند بنابراين در همه حال ما وظيفه داريم به والدين خود احترام بگذاريم حتى اگر آنها به ما بى احترامى كنند. فقط اگر آنها بخواهند ما را به كار حرامى وادار كنند يا از انجام تكليف واجبى باز بدارند، اطاعت از آنها لازم و صحيح نيست چه اينكه اطاعت خداوند بر هر كس ديگر حتى والدين نيز مقدم است. اهميت احترام به پدر و مادر و نيکي کردن به آنها در سطحي است که قرآن کريم در 9 مورد از آن سخن آورده است. در سه جا، احسان به پدر و مادر را در کنار توحيد و يکتاپرستي ذکر مي کند: «و اعبدوا الله ولاتشرکوا به شيئا و بالوالدين احسانا؛ و خدا را بپرستيد، و هيچ چيز را همتاي او قرار ندهيد و به پدر و مادر نيکي کنيد» (نساء، آيه 36 - بقره، آيه 83 - انعام، آيه 151). و نيز در سه جاي ديگر، احسان به پدر و مادر را به عنوان وصيت الهي مطرح مي کند: «و وصينا الانسان بوالديه حسنا؛ ما به انسان توصيه کرديم که به پدر و مادرش نيکي کند» (عنکبوت، آيه 8 - لقمان، آيه 14 - احقاف، آيه 115). همچنين در سه مورد تکريم و نيکي به پدر و مادر را از زبان پيامبران الهي(ع) نقل مي کند: «ربنا اغفرلي و لوالدي و للمؤمنين يوم يقوم الحساب؛ پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنين را در آن روزي که حساب برپا مي شود بيامرز» (ابراهيم، آيه 41 - مريم، آيه 32 - نوح، آيه 28). امام باقر(عليه السلام) مي‌فرمايند: «خداوند در چند چيز رخصت و ترک را روا ندانسته است از جمله: نيکي به پدر و مادر چه خوب باشند آن دو و چه بد» (اصول کافي، ج 2، ص 129، ح 15). به هر حال، نيکي و احسان به پدر و مادر و خشنودي آنان را فراهم کردن حتي اگر کافر باشند لازم است و سعادت دنيا و آخرت را به همراه مي آورد چنان که امام صادق(ع) به جوان نومسلمان، در حق مادر مسيحي اش توصيه فرمود (همان، ص 128، ح 11). نيکي و احسان به آنان و مادر، پس از مرگشان؛ نيز راه گشاي سعادت فرزند مي گردد: رسول خدا(ص) فرمود: «آقاي خوبان در روز قيامت، کسي است که به پدر و مادرش پس از مرگشان نيکي کند» (بحار، ج 71، ص 84، ح 94، تحف العقول، ص 46). خلاصه کلام آن که دليل اين همه احترام و نيکي در حق پدر و مادر در يک چيز است و آن بزرگترين نعمت خداوند يعني حق حيات است که اگر پدر و مادر نبودند؛ فرزنداني هم به وجود نمي آمدند از اين رو هر چه درباره پدر و مادر احترام و احسان شود به جا خواهد بود. در زير به بعضي از وظايف و مسؤوليت هاي فرزندان در قبال والدین اشاره می شود(برگرفته از سوره ي اسراء آيه 23 و 24): 1. اطاعت و فرمانبرداري از پدر و مادر. 2. نيكي و احسان و خدمت به پدر و مادر. 3. اف و سخن رنجش آور به پدر و مادر نگفتن . 4. بر سر والدين داد و فرياد نكردن (بلكه با آنها با سخن نيكو صحبت نمايد). 5. بال تواضع و فروتني را براي والدين , فرود آوردن . 6. حتي المقدور نيازهاي والدين را برآوردن . 7. احترام والدين را نگه داشتن كه در زير به مواردي از آن اشاره مي شود: الف) جلو والدين , پاهايش را دراز نكند. ب ) در مناسبت هاي مختلف مثل روز مادر يا روز پدر, هديه به آنها بدهد. ج . از شوخي هاي نابجا و زدن حرف هاي زشت پيش آنها پرهيز و اجتناب كند. د. در حق آنها و براي سلامتي آنها دعا كند. ه ) در كارهاي خانه به آنها كمك كند. آنچه در اين زمينه اصل است، احسان به پدر و مادر و دورى از اذيت و آزار به آنان است. البته اين به معناى تسليم شدن در برابر سليقه‏هاى آنان نيست؛ ولى بايستى با تيزهوشى و درايت، شخصيت و مقام آنها را حفظ نمود واحترامشان را نگه‏داشت. ناهماهنگى بين جوانان و والدين در بعض موضوعات به خصوص در عصر حاضر، پديده ای طبيعى است که البته تفاوت سنی زياد بين والدين و فرزندان به اين ناهماهنگی دامن می زند. بسيارى از جوانان از اين موضوع اظهار نارضايتى مى‏كنند هر چند بايد به نقطه نظرات فرزندان و برخى خواسته‏هاى آنها توجه كافى داشت ولى در عين حال نظارت و احيانا دخالت والدين ناظر، امين و مشاور آگاه و دلسوز مى‏تواند يك منبع معتبر و قابل اعتماد براى دختر و پسر باشد. همفكرى و مشورت جوان با والدين كه از تجربه و پختگى لازم برخوردارند مى‏تواند او را در مهمترين تصميم‏هاى زندگى يارى كند و به انتخاب عقلايى منتهى گردد و جوان با آرامش و اطمينان بيشتر به امور مهم زندگى اقدام نمايد. نکات زير، براى ارتقاء ارتباط عاطفي با والدينتان، شما را ياری خواهد کرد: 1- سعى كنيد روابط عاطفى خود را با آنها بيشتر كنيد و بيشتر از گذشته به ايشان احترام بگذاريد 2- خوب است حرف پدر و مادر را در موارد مخالفتشان با شما بشنويد و اگر حرف قابل قبولي دارند و سخن ايشان در واقع حرف حقی است به آن تن دهيد و اگر مخالفت آنها را بي مورد مي شماريد هرگز به دو گروه مخالف و موافق تقسيم نشويد، دو جبهه در برابر هم را تشکيل ندهيد و هر يک بر طبل رأي خود نکوبيد. با لحن آرام و همراه با احترام متقابل و روابط عاطفي شايسته به تصحيح عقيده شان بپردازيد. 3- سخن رنجش آور به پدر و مادر نگوييد 4- با تواضع و فروتني با آنان رفتار کنيد. 5- تا آنجا که می توانيد نيازهاي والدين را برآورده سازيد . 6- هرگز زبان به شکوه و گلايه از آنها نگشاييد بلکه از آنها تعريف و تمجيد کنيد و از زحمات شان تشکر و قدرداني کنيد. 7- در حضور ديگران از ويژگي هاي مثبت آنها تعريف کرده و سپاسگزار آنها باشيد. 8- هر جا و در هر موقعيتي که نيازمند کمک شما هستند سريعا و با کمال احترام به خصوص در حضور ديگران به کمک آنها بشتابيد 9- نقاط ضعف آنها را به رخشان نکشيد و پيش ديگران نيز مطرح نکنيد. 10- اگر والدين با شما بد رفتاري کردند سعي کنيد تحمل کنيد. اينجا از نقاطي است که رحمت ويژه الهي را بدنبال خواهد داشت. 11- انتظار نداشته باشيد همان رابطه كه بين شما و يكي از دوستان صميمي تان خارج از خانه، وجود دارد همان نوع رابطه بين شما و والدين‌تان برقرار شود. زيرا علاوه بر جايگاه خاص والدين و رابطه والد - فرزند فاصله سني بين شما و آنها به طور معمول مانع طبيعي است و اجازه داشتن همان رابطه صميمانه بين دوستان را به شما نمي دهد. بر اساس آيات و روايات همه انسان ها و به خصوص انسان هاي مومن در همه عمر در معرض امتحانات الهي هستند و پيوسته محک زده مي شوند تا معلوم شود آيا ادعاي ايمان از طرف آنها درست است و يا واقعيتي ندارد. از اينكه هر برخورد شما با آنها يك امتحان الاهي است، غافل نشويد. با مراقبت تمام هر امتحان را پشت سر بگذاريد و بدانيد قبولي در هر امتحان يك درجه، شما را بالاتر مي‌برد و آزمايش مهم‌تري را به دنبال دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر، كتاب گناهان كبيره، اثر ارزشمند شهيد دستغيب را مطالعه كنيد