با سلام و احترام
پرسشگر گرامی: در بحث عالم ذر نظرات متعددی وجود دارد چنانکه عدهای از بزرگان مانند علامه طباطبایی دیدگاه خاصی در این باره دارد و معتقد است که این جریان مربوط به عالم ملکوت است که واقعیت این عالم و ورای آن است. در این عالم که ورای هر زمان و مکان است، همه انسان‌ها و موجودات در محضر خداوند حاضرند و هیچ موجودی غایب نیست. در چنین فضایی، گویی همه فرزندان آدم یک جا از پشت پدران گرفته شده، گرد هم جمع آمده‌اند و در برابر خدا حضور دارند. در این حالت هر انسانی خود را به صورت علم حضوری درمی‌یابد و یافته‌اش گواهی روشن بر وجود خدا و خداوندگاری او است. اما با قرار گرفتن انسان‌ها در گردونه زمان و تحولات و حوادث جهان و روزگار، آدمی را چنان مشغول و از خود بی‌خود می‌کند که از آن علم حضوری که به آفریدگار خود داشت، غافل می‌گردد.[ تفسیر المیزان،ج‌۸، ص ۴۵۵ ]
ولیکن در بین این  همه کتاب ها و مقالات متعدد در بحث عالم ذر، مقاله ای که حضرت عالی مطالعه فرمودید ناظر به نظرات بزرگانی است که میثاق عالم ذر را یکی از اتفاقات واقعی در گذشته تلقی می کنند که مقاله فوق در جمع بندی به این بحث پرداخته که سخن در امکان بازگشت از انتخابی بود که در عالم ذر صورت گرفت و بیان شد که عده ای به خاطر جمعی از روایات، بازگشت از انتخاب گذشته را ممکن ندانستند و بر همین اساس روایات به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت و اثبات شد روایات مورد نظر، افاده جبر ندارند بلکه در برخی موارد به اسرار انسان ها به انتخاب های گذشته خود در عالم ذر اشاره دارند. و طینتی هم که با ماهیت بهشتی و جهنمی به آنها داده می شود در حد یک زمینه برای تحقق خوبی یا بدی است و حاصل مباحث این شد که دلیل و مانعی بر سر راه انسان ها در بازگشت از انتخاب عالم ذر نیست اما کسانی هم از انتخاب گذشته باز نمی گردند این دنیا برای انها اتمام حجت برای ظهور حق و باطل می شود
در نتیجه، این عالم اتمام حجت بیشتر و عرصه گسترده تری برای عمل است که مراتب مثبت یا منفی روحی و درجات بهشتی یا جهنمی آنها را تعیین می کند و از این جا جواب کسانی که می گویند «اگر انسان در عالم ذر بهشتی یا جهنمی شد چه ضرورتی بر حضور او در دنیاست» آشکار می گردد.