سلام و عرض ادب خدمت شما مادر گرامی. بیان کردین "پسر 11 ساله ای دارید که خیلی زود عصبانی می شود و بی احترامی می کند": راستش بخشی از جواب را در پرسش شما بزرگوار یافتم. درسته که شما مادر عزیز گاهی اوقات از دست فرزندتان عصبانی می شوید و ناخواسته به او توهین و بی احترامی می کنید ولی او شما بزرگترها را الگوی خود قرار می دهد. وقتی می بیند که شما به عنوان بزرگتر، مجوز گفتن بعضی حرف های نامناسب را دارید، او هم جرات بیان حرف های نامناسب را پیدا می کند و اگر هم او را به خاطر این طرز رفتار سرزنش کنید، دلیل کارهایش را به خود شما پاس می دهد که اگر این واژه ها و عبارات نامناسب است، پس چرا خودتان آن ها را به کار می برید. بنابراین لازم هست شما والدین عزیز، نسبت به جملات و عباراتی که با فرزندتان به کار می برید مراقب باشید تا حریم های والد- فرزندی بینتان حفظ بماند. در ابتدا لازم هست علت پرخاشگری پسرتان مشخص شود تا اقدام برای رفع آن کرد. عوامل زمینه سازی که منجر به پیدایش رفتار نامناسب می شود را پیدا کنید.
- آیا به نیازها و خواسته های پسرتان، در حد نرمال پاسخ می دهید؟
- آیا به فرزند خود زیاد امر و نهی می کنید و از جملات دستوری استفاده می کنید؟
- آیا تنش و درگیری بین شما و همسرتان وجود دارد؟
- برنامه های خشونت آمیز نظیر بازی های رایانه ای را زیاد مشاهده می کند؟
- آیا دوستان و همسالانی که با آن ها صمیمی هست، پرخاشگر هستند؟
- نکته ی بعد، من اینگونه برداشت کردم که سبک فرزندپروری شما سهل گیرانه هست یعنی پای بندی اعضا به قوانین و مقررات بسیار کم است. هر کس هر کاری که بخواهد می تواند انجام دهد. مثلا اینکه پسرتان از شما حساب نمی برد، بی احترامی می کند، وسیله پرتاب می کند، نشان می دهد در خانه، در مقابل رفتارهای نامناسب فرزندتان، قاطعیت و اقتدار لازم وجود نداشته و رفتارهای پرخاشگرانه تقویت شده است و به خاطر این سبک تربیت، عدم توانایی در کنترل رفتار را دارد. دارای اتکای به نفس پایینی هستند، زود خشمگین و زود خوشحال می شوند، تکانشی و پرخاشگرند و در مقابله با فشارهای روانی دچار مشکل می شوند.
- بهترین سبک تربیتی مقتدرانه هست. در شیوه فرزندپروری مقتدرانه، کودک هم توجه و محبت کافی را دریافت می‌کند و رابطه عاطفی قوی بین فرزند و والدین هست، هم والدین کنترل به‌ موقعی روی رفتار فرزندان دارند و می‌توانند قوانین را در خانه پیاده کنند. در این شیوه فرزندپروری حد و مرزها رعایت می‌شود و فرزندان وارد حریم والدین نمی‌شوند زیرا می‌دانند اگر رفتار نامناسبی در خانواده داشته باشند، مشکلات و عواقبی برایشان خواهد داشت.
- در مقابل رفتارهای نامناسب کودک لازم هست خیلی محکم و مقتدرانه بایستید که ناراحتی کاملا در چهره ی شما مشهود باشد، و به او بگویید حق همچین رفتاری را ندارد و پیامدهای رفتارش را به او گوشزد کنید. مثلا از فعالیت مورد علاقه اش محروم می شود و واقعا هم این کار را انجام دهید.
- امروزه مهم ترین امر در تربیت کودک، تقویت رابطه والد- فرزند هست. اگر با فرزندمان رابطه خوبی نداشته باشیم، روش های دیگر جواب گوی نیست. حداقل نیم ساعت زمان با کیفیت برای فرزندمان بگذاریم و هر بازی و فعالیتی که دوست داشت با او انجام دهیم. حتی می توانیم در این مدت با او صحبت کنیم و به حرف هایش گوش دهیم. البته در این زمان هر گونه سرزنش، مواخذه، نصیحت ممنوع است.
- بعد از رابطه مطلوب، بحث الگو دهی مناسب هست. یعنی خودمان الگوی مناسبی برای بچه هایمان باشیم و والدین باید توجه داشته باشند در حضور بچه ها، خیلی مسائل را رعایت کنند چرا که بچه ها با آنچه می بینند تربیت می شوند. مثلا در حضور کودک با هم دعوا و جر و بحث نداشته باشیم.
- گاهی اوقات دیده میشود که بعضی بچه ها صرفا برای جلب توجه شروع به لجبازی و پرخاشگری می کنند. این جور افراد چون هیچ تشویقی از سوی والدین برای رفتار خوبشان در نظر گرفته نمیشود. سعی می کنند از طریق منفی توجه دیگران را به خود جلب کنند. بنابراین لازم هست شما والدین عزیز، به کارهای مثبت و مطلوب او پاداش دهید و حس ارزشمندی و خوب بودن را در فرزندتان پربار کنید. و در نهایت، پرخاشگری و عصبانیت کودکان دلایل مختلفی دارد که لازم هست علت یابی شود. بهتر است برای این منظور از روانشناس به صورت حضوری کمک بگیرید. همچنین کارگاه مهارت های زندگی که شامل: خودآگاهی، حل تعارض، مدیریت خشم، حل مساله و..... برای همه ی ما لازم هست. و چقدر خوب است که از همان دوران کودکی فرزند خود را در این کارگاه ها ثبت نام کنید تا بتواند بهتر روی هیجاناتش، مدیریت داشته باشد.
با آرزوی لحظاتی شاد برای شما