باسلام. برادر گرامی آنچه در تربیت دینی کودکان مهم است، ایجاد احساس خوشایند مذهبی در آنهاست. هرگز سزاوار نیست که بدون در نظر گرفتن احساسات فرزندانتان، آنها را مجبور کنید که همانند بزرگسالان رفتار کنند. برای اینکه در فرزندانتان علاقه و انگیزه یادگیری قرآن و اقامه نماز ایجاد شود، شایسته است با برنامه ریزی مناسب و اتخاذ تدابیر مطلوب، اوقات خوشایندی را برای آنها فراهم سازید، زمانی که کودکان نسبت به قرائت قرآن و اقامه نماز کنجکاوی و علاقه بیشتری از خود نشان می دهند به تدریج زمینه آموزش فراهم می شود. یکی از اصول کاربردی روانشناسی به نام تداعی – معانی در این زمینه نیز کاربرد دارد. تداعی – معانی یعنی همراه شدن آموزش با یک خاطره که این خاطره می تواند خوشایند یا ناخوشایند باشد. پدری ممکن است هنگام آموزش نماز، آن را با تنبیه بدنی یا داد و فریاد همراه کند و به اجبار کودک را برای نماز صبح قبل از طلوع آفتاب بیدار کند. در این صورت هر گاه کودک یا نوجوان تنبیه بدنی شود و یا داد و فریاد بشنود، نماز در ذهنش تداعی خواهد شد و هرگاه کسی از نماز بگوید، تنبیه بدنی را به یاد خواهد آورد، بدین سببب خواهد کوشید هرگز به نماز نیاندیشد. پدری دیگر هنگام هدیه دادن یا خاطره های خوش دیگر، فرزندش را به نماز می خواند. از این پس هرگاه کودک یا نوجوان به نماز بیندیشدخاطره های خوش او تداعی می شود و هرگاه خاطره های خوشی برایش پیش آید، نماز را به یاد می آورد؛ پس ناخودآگاه از شنیدن واژه نماز لذت می برد و به سوی نماز کشیده خواهد شد. برای بهتر انجام دادن این امر می توانید از راهکارهای زیر نیز استفاده کنید 1- تداوم والدین در مسائل دینی و عبادت ها (نماز به موقع، نماز با کیفیت، روزه، توجه به حلال و حرام، نگاه، سخن و ...) عامل مؤثری در تثبیت آموزه های دینی در کودک است. بی توجهی مادربه نماز در ایام عذر شرعی و پدر و مادر به روزه هنگام مسافرت و ... مانعی در راه تثبیت آموزه هاست؛ زیرا کودک قدرت تجزیه و تحلیل این گونه مسائل را ندارد و ممکن است بر بی توجهی و بی قیدی پدر و مادر حمل کند. اگر فهم کودکتان در سنی است که می توان او را توجیه و مسئله را برایش تبیین کرد، اشکالی ندارد؛ اما در غیر این صورت، باید به این نکته توجه داشت. 2- تهیه امکانات: امکانات جذاب چون سجاده ای زیبا، تسبیح، عطر، چادر، مقنعه (برای دخترتان) قبله نما (برای پسرتان) و ... و امکان وضوی راحت با آب گرم عامل مؤثری در تثبیت آموزه های دینی است. 3- تمرین: امروزه تمرین در حرفه، فن، صنعت، هنر، ورزش و ... جایگاه بسیار مهمی دارد و عبادت و ارزش های دینی هم از این مقوله مستثنا نیستند. قرار دادن دخترتان برای نماز کنار مادر (اگر چه به شکل تقلید)، بیدار کردن کودک در سحر ماه مبارک رمضان (اگر چه روزه نگیرد یا ساعاتی از روز را روزه بگیرد)، کمک به ناتوانان با مشارکت فرزند، اعطای صدقات و کمک های مالی به نیازمندان از طریق و با دست فرزندانتان و ... نمونه هایی از راه های تمرین ارزش های دینی است. 4- حضور در محافل مذهبی: حضور در محافل مدهبی در ماه مبارک رمضان، ایام محرم و صفر، دعای کمیل، دعای ندبه و ... سبب تثبیت آموزه های دینی می شود. 5- ارتباط با خانواده های مذهبی 6- الگودهی مناسب:الگوهای خوب و با دیانت می توانند سبب تثبیت آموزه های دینی در کودکان شوند؛ پس والدین باید از همان دوران کودکی، زمینه های مناسبی را برای پذیرش الگوهای خوب فراهم سازند. برخورد دوگانه والدین با الگوها (اظهار ارادت به الگوهای غربی، مانند هنرپیشگان اکشن و بی توجهی به شخصیت های علمی و فرهنگی و الگوهای معنوی) باعث می شود که کودک احساس کند، الگوهای مناسب، آنان هستند و در آینده هم سراغ ایشان برود. 7- تشویق و تحسین: تشویق معجزه می کند، اگر فرزند شما در مسیر اعمال مذهبی حرکتی کرد، او را تحسین کنید؛ البته باید توجه داشته باشید که تشویق در مسائل عبادی، حالت مزد و پاداش به خود نگیرد؛ پس بهتر است تشویق های شما اعنم از مادی و معنوی (بوسیدن، نوازش، توجه، نگاه محبت آمیز و ...) باشد و تشویق های مادی به صورت نامنظم صورت پذیرد. با در نظر گرفتن همه این موارد به نیازهای اساسی فرزندانتان و فراهم کردن روحیه شاد آنها نیز توجه کنید این به این معناست که مطمئناً نشستن مدام کودکان در صف های نماز جماعت و جمعه خسته کننده است. به یاد داشته باشید که همه جمعه ها را به شرکت در نماز جمعه یا دعای کمیل نگذرانید بلکه هفته هایی را نیز به انتخاب بچه ها به گردش بروید و در آنجا نماز را با هم بخوانید.