پرهیز مداحان و هیئات مذهبی از غلو درباره اهل‌بیت(ع)
پرسش :
مداحان و هیئات مذهبی در برگزاری مجالس عزاداری و پرهیز از غلو درباره اهل‌بیت(ع) به چه نکاتی باید توجه کنند؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
حضرت آیت الله العظمى مکارم شیرازى(مدّ ظلّه)، خطاب به مداحان و هیأت های عزاداری فرمودند: محتوای اشعار باید برگرفته از مدارک معتبر و بیانگر اهداف قیام عاشورا باشد، و از طرح مطالبی که بوی غلو می دهد پرهیز شود و به تقوا و دینداری توصیه گردد. آهنگ مداحان نباید شبیه آهنگ های مجالس لهو و فساد باشد، و سخنرانان و مداحان باید آراسته به اخلاق امام حسین(ع) و یارانش باشند تا سخنانشان تأثیر گذار باشد. بی تردید رعایت این موارد سبب می شود، مجالس سوگواری، خاری در چشم دشمنان و سبب تقویت اسلام گردد.
پاسخ تفصیلی:
در آستانه حلول ماه محرّم الحرام 1426 قمرى و برپایى ایّام سوگوارى سیّد و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، همایشى تحت عنوان «همایش عظیم عاشوراییان» در شهر مقدّس قم برگزار شد که در این همایش حضرت آیت الله العظمى مکارم شیرازى(مدّ ظلّه) ضمن روشن ساختن ابعاد عظیم حادثه عاشورا، برنامه چهارده مادّه اى را براى مدّاحان عزیز و هیئت هاى مذهبى ارائه کردند که در محافل مذهبى و رسانه ها انعکاس گسترده اى داشت و مورد توجّه عالمان و اندیشمندان، مدّاحان مخلص و هیئت هاى مذهبى قرار گرفت. به سبب اهمیّت این تذکّرات، همه آن موارد را به طور فشرده نقل مى کنیم:
1ـ سخنان این عزیزان باید برگرفته از مدارک معتبر (کتاب و سنّت) باشد و شأن و مقام امام حسین(علیه السلام) و شهداى والا مقام کربلا در محتواى اشعار به طور کامل حفظ شده و اهداف این قیام عظیم براى عموم مردم تبیین گردد.
2ـ از مطرح ساختن مسائلى که بوى غلوّ درباره ائمّه دین(علیهم السلام) و سایر بزرگان مى دهد، اجتناب گردد.
3ـ از آنجا که مدّاحى ترکیبى از علم و هنر است، باید آموزش هاى لازم به مدّاحان محترم از سوى پیش کسوتان آگاه، ارائه شود.
4ـ از چراغ سبز نشان دادن نسبت به گناه به سبب عزادارى، در مجالس وعظ و مدّاحى اجتناب شود و به تقوا و دیندارى توصیه گردد.
5ـ به عزاداران محترم توصیه شود که از در آوردن پیراهن و لخت شدن خوددارى نمایند.
6ـ سینه زنى و زنجیرزنى از شعائر حسینى است، ولى از آسیب رساندن و مجروح ساختن بدن خوددارى شود.
7ـ وعّاظ و مدّاحان محترم مراعات وقت نماز را نموده و در وقت نماز برنامه اى جز اقامه نماز نداشته باشند.
8ـ آهنگ مدّاحان محترم نباید به آهنگ هاى مجالس لهو و فساد شباهت داشته باشد.
9ـ هیأت هاى محترم عزادارى توجّه کنند که بازیچه دست سیاست هاى مرموز قرار نگیرند.
10ـ از بیان مصائب سخت اهل البیت(علیهم السلام)، حتّى الامکان پرهیز شود و به اشاره و اجمال از آن بگذرند.
11ـ مجالس به گونه اى طولانى نشود که موجب خستگى و دلزدگى مردم ـ به ویژه جوانان ـ گردد.
12ـ احترام به پیشکسوتان در این مجالس حفظ شود.
13ـ تقویت نظام جمهورى اسلامى، رهبرى و مراجع باید مدّ نظر قرار گیرد وعشق به امام زمان (عجّل الله تعالى فرجه الشریف) در همه مجالس به عنوان اساسى ترین مطلب، زنده نگه داشته شود.
14ـ وعّاظ و مدّاحان محترم باید متخلّق به اخلاق حضرت امام حسین(علیه السلام) و یارانش باشند، تا سخنان آنها بر دل نشیند و به مصداق «کُونُوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیْرِ اَلْسِنَتِکُمْ»(1)همه شنوندگان از آنها الگو بگیرند.
به یقین، این مراسم عظیم (با شرایط فوق) خارى در چشم دشمنان اسلام و سبب تقویت اسلام و مسلمین است.
پی نوشت:
(1). کافی، (ط - دار الحدیث)، ج 3، ص 202، باب الورع... .
منبع: «عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها»، سعید داودی و مهدی رستم نژاد، (زیر نظر آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى)، انتشارات امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1388 ه. ش، ص 87.
پرسش‌های مرتبط:
گروه غلات در عصر امام هادی(علیه السلام) چه عقایدی داشتند؟
آیا ویژگى‌هایى که شیعه براى ائمه قائل است غلو در حق آنان محسوب مى شود؟
امام هادی(علیه السلام) در زمینه مبارزه و مقابله با «غُلات» چه اقداماتی انجام دادند؟
بنی عباس برای مقابله با نفوذ علویان در بین مردم دست به چه تبلیغاتی می زدند؟
آیا عقاید شیعه امامیه با عقاید غلات نسبتى دارد؟
حضرت آیت الله العظمى مکارم شیرازى(مدّ ظلّه)، خطاب به مداحان و هیأت های عزاداری فرمودند: محتوای اشعار باید برگرفته از مدارک معتبر و بیانگر اهداف قیام عاشورا باشد، و از طرح مطالبی که بوی غلو می دهد پرهیز شود و به تقوا و دینداری توصیه گردد. آهنگ مداحان نباید شبیه آهنگ های مجالس لهو و فساد باشد، و سخنرانان و مداحان باید آراسته به اخلاق امام حسین(ع) و یارانش باشند تا سخنانشان تأثیر گذار باشد. بی تردید رعایت این موارد سبب می شود، مجالس سوگواری، خاری در چشم دشمنان و سبب تقویت اسلام گردد.
پاسخ تفصیلی:
در آستانه حلول ماه محرّم الحرام 1426 قمرى و برپایى ایّام سوگوارى سیّد و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، همایشى تحت عنوان «همایش عظیم عاشوراییان» در شهر مقدّس قم برگزار شد که در این همایش حضرت آیت الله العظمى مکارم شیرازى(مدّ ظلّه) ضمن روشن ساختن ابعاد عظیم حادثه عاشورا، برنامه چهارده مادّه اى را براى مدّاحان عزیز و هیئت هاى مذهبى ارائه کردند که در محافل مذهبى و رسانه ها انعکاس گسترده اى داشت و مورد توجّه عالمان و اندیشمندان، مدّاحان مخلص و هیئت هاى مذهبى قرار گرفت. به سبب اهمیّت این تذکّرات، همه آن موارد را به طور فشرده نقل مى کنیم:
1ـ سخنان این عزیزان باید برگرفته از مدارک معتبر (کتاب و سنّت) باشد و شأن و مقام امام حسین(علیه السلام) و شهداى والا مقام کربلا در محتواى اشعار به طور کامل حفظ شده و اهداف این قیام عظیم براى عموم مردم تبیین گردد.
2ـ از مطرح ساختن مسائلى که بوى غلوّ درباره ائمّه دین(علیهم السلام) و سایر بزرگان مى دهد، اجتناب گردد.
3ـ از آنجا که مدّاحى ترکیبى از علم و هنر است، باید آموزش هاى لازم به مدّاحان محترم از سوى پیش کسوتان آگاه، ارائه شود.
4ـ از چراغ سبز نشان دادن نسبت به گناه به سبب عزادارى، در مجالس وعظ و مدّاحى اجتناب شود و به تقوا و دیندارى توصیه گردد.
5ـ به عزاداران محترم توصیه شود که از در آوردن پیراهن و لخت شدن خوددارى نمایند.
6ـ سینه زنى و زنجیرزنى از شعائر حسینى است، ولى از آسیب رساندن و مجروح ساختن بدن خوددارى شود.
7ـ وعّاظ و مدّاحان محترم مراعات وقت نماز را نموده و در وقت نماز برنامه اى جز اقامه نماز نداشته باشند.
8ـ آهنگ مدّاحان محترم نباید به آهنگ هاى مجالس لهو و فساد شباهت داشته باشد.
9ـ هیأت هاى محترم عزادارى توجّه کنند که بازیچه دست سیاست هاى مرموز قرار نگیرند.
10ـ از بیان مصائب سخت اهل البیت(علیهم السلام)، حتّى الامکان پرهیز شود و به اشاره و اجمال از آن بگذرند.
11ـ مجالس به گونه اى طولانى نشود که موجب خستگى و دلزدگى مردم ـ به ویژه جوانان ـ گردد.
12ـ احترام به پیشکسوتان در این مجالس حفظ شود.
13ـ تقویت نظام جمهورى اسلامى، رهبرى و مراجع باید مدّ نظر قرار گیرد وعشق به امام زمان (عجّل الله تعالى فرجه الشریف) در همه مجالس به عنوان اساسى ترین مطلب، زنده نگه داشته شود.
14ـ وعّاظ و مدّاحان محترم باید متخلّق به اخلاق حضرت امام حسین(علیه السلام) و یارانش باشند، تا سخنان آنها بر دل نشیند و به مصداق «کُونُوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیْرِ اَلْسِنَتِکُمْ»(1)همه شنوندگان از آنها الگو بگیرند.
به یقین، این مراسم عظیم (با شرایط فوق) خارى در چشم دشمنان اسلام و سبب تقویت اسلام و مسلمین است.
پی نوشت:
(1). کافی، (ط - دار الحدیث)، ج 3، ص 202، باب الورع... .
منبع: «عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها»، سعید داودی و مهدی رستم نژاد، (زیر نظر آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى)، انتشارات امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1388 ه. ش، ص 87.
پرسش‌های مرتبط:
گروه غلات در عصر امام هادی(علیه السلام) چه عقایدی داشتند؟
آیا ویژگى‌هایى که شیعه براى ائمه قائل است غلو در حق آنان محسوب مى شود؟
امام هادی(علیه السلام) در زمینه مبارزه و مقابله با «غُلات» چه اقداماتی انجام دادند؟
بنی عباس برای مقابله با نفوذ علویان در بین مردم دست به چه تبلیغاتی می زدند؟
آیا عقاید شیعه امامیه با عقاید غلات نسبتى دارد؟
