پوشش متناسب با محیط
پرسش :
نوع پوشش والدین در منزل در مقابل فرزندان باید چگونه باشد و تا چه اندازه محدودیت داشته باشد، تا به حجب و حیاء آنها آسیبی وارد نشود و آیا در این مسئله تفاوتی بین فرزندان دختر و پسر وجود دارد؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
آن چیزی که عرف می گوید، این است که پوشش مادر در مقابل دخترها می تواند یک مقدار آزادانه تر باشد؛ ولی ما معتقدیم که اتّفاقاً در محیط خانه باید پوشش پدر و مادر در مقابل پسر و دختر یکسان باشد؛ یعنی حجب و حیای پدر و مادر در حضور فرزندان به جنسیت فرزندان ربطی ندارد.
در فضاهای عمومی خانه که رفت و آمد و انجام امور عادی خانه است، ما باید یکسان سازی پوشش را داشته باشیم؛ فرقی هم بین دختر و پسر نیست.
گاهی ممکن است که مثلاً پدر با پسر خود به استخر برود؛ در اینجا کم بودن پوشش ایراد ندارد؛ چراکه آن محیط ایجاب می‌کند؛ ولی درمحیط عمومی خانه که تردّد همه خانواده در آن اتّفاق می افتد، پوشش ها باید مناسب باشد.
البته لازم به ذکر است که منظور از پوشش مناسب، لباس های کاملا پوشیده و حجاب کاملی که باید در برابر نامحرم داشته باشیم نیست؛ بلکه در حدّی است که حیا و عفّت حفظ شود و این امر یک مقدار بستگی به عرف خانواده نیز دارد؛ البته منظور عرف خانواده های متشرّع و دینی است.
یک معیار!
پوشش مادر در حضور فرزندانش باید به گونه ای باشد که اگر یکی از بستگان محرم مثل برادر ایشان یک مرتبه به منزل آنها آمد، ایشان در صدد این نباشد که پوشش خود را بیشتر کند. در نقطه ی مقابل پوشش پدر نیز در محیط خانه باید به گونه ای باشد که اگر یکی از محارم مثل مادرشان آمد، ایشان نگران نباشد که پوشش کمی دارد.
حساسیت ایجاد نکنیم!
نکته دیگر این است که ما نباید بچّه ها را نسبت به پوشش خود حسّاس کنیم و بچّه ها نباید تفاوت های فاحشی را در پوشش ما حس کنند؛ مثلاً وقتی کودک می بیند که مادر پوشش خیلی عریانی را در خانه دارد و وقتی همسایه می آید، دست و پایش را گم می کند، در اینجا حسّاس می شود و ممکن است آسیب های تربیتی در پس این مسئله باشد.
تماشاگری های بی هدف
یکی از مواردی که اسلام با آن مخالف است، تماشاگری های بی هدف است. گاهی اوقات این تماشاگری ها ممکن است بچّه ها را مد گرا کند.
اگر مادری در خانه پوشش مناسبی در حضور پسرش نداشته باشد، ممکن است پسر نگاه بد به مادر نداشته باشد؛ ولی این وقتی در بین اقوام و فامیل ممکن است حسّاس شود و بعضی ها را مثلا با تماشای خاصّی تصوّر کند. لذا از آنجا که بچّه ها در این سنین، تخیّلاتی قوی دارند، ما باید با پوششی متناسب با عرف متشرّع در محیط خانه، از آسیب ها پیشگیری می کنیم.
بلوغ زود هنگام
اگر مادر در مقابل دخترش نوع پوشش مناسبی نداشته باشد، ممکن است به بلوغ زود هنگام منجر شود؛ در حالی که که بین بلوغ و عقلانیت باید ارتباط باشد وعقل قرار است این بلوغ را کنترل کند و وقتی نتواند این کار را انجام دهد، منجر به انحراف می شود.
اگر پوشش والدین در محیط خانه کم باشد، ممکن است منجر به این شود که دختران آن حجب و حیای لازم را نیاموزند و فرزندان ما باید این تفاوت ها را به تدریج بفهمند که مثلاً وقتی مادر پوششی متناسب در محیط خانه دارد یا آرایشی می‌کند، همین مادر وقتی می خواهد پایش را از خانه بیرون بگذارد، آرایشش را پاک و حجابش را کامل می‌کند. بالعکس آن مادری که مثلا در خانه آرایش نمی کند، امّا وقتی می خواهد بیرون برود، آرایش می کند، آن حجب و حیای بچّه را از بین می برد.
حدّ وسط نداریم!
گاهی اوقات برخوردهای ما در محیط های فامیلی نیز منجر به این مسئله می‌شود. مثلاً وقتی مادر با حجاب کامل در مهمانی نشسته است، ولی با یک مرد نامحرم خیلی راحت شوخی می کند و می خندد، این ها آن حیای بچّه را کم می کند.
خدا رحمت کند یکی از اساتید ما راکه می فرمودند: “یا محرم داریم یا نامحرم و در این بین هیچ چیز نداریم“. مثلاً این گونه نیست که شوهر خواهر انسان، نیمه نامحرم باشد! بلکه او هم مانند افراد در خیابات نامحرّم است.
توجّه به سنّ تمییز فرزندان
نکته ی آخر این است که باید به محیطی که فرزندان خود را به آنجا می بریم خیلی دقّت کنیم؛ چراکه ممکن است مادر و پدر در محیط خانه پوشش خود را رعایت کنند، ولی زن دایی او رعایت نمی کند؛ لذا گاهی اوقات هیچ ایرادی ندارد که مادر در مهمانی به فامیلی که رعایت نمی کند، تذکّر دهد.
ما باید دقّت داشته باشیم که افراد نامحرم در حضور فرزندان ممیّز، رعایت پوشش مناسب را داشته باشند. سنّ تمیّز، یعنی سنّی که بچّه ها خوب و بد را می فهمند ویک سری از مسائل را متوجّه می شوند. چراکه در این سنین بعضی چیزها در ذهن فرزندانمان نقش می بندد و ممکن است آسیب هایی به وجود بیاورد که خانواده ها باید به آن دقّت کنند.
حال ممکن است در ذهن خانواده ها این سؤال ایجاد شود که سنّ تمیز بچه ها چه سنّی است؟ این مسئله بستگی به فرهنگ ها و محیط های تربیتی دارد؛ امّا امروزه با گسترش رسانه ها و تأثیرات آن، معمولاً بچّه ها در سنّ ۵ یا ۶ سالگی به سن تمیز می‌رسند.
حفظ حیاء برای همه!
بنابر آنچه گفته شد، پوشش غیر مناسب، برقراری ارتباط نادرست با نامحرم و حضورهای غیر ضروری در اجتماع ممکن است خسارات زیادی به حیاء انسان وارد کند و والدین در تربیت فرزندان خود باید به این امر توجّه کنند.
برخی فکر می کنند که حیاء فقط برای دختران است؛ در حالی که رعایت حیاء برای پسرها نیز ضروری است. دختران و پسران ما حیاء را از پدر و مادر خود یاد می گیرند. بنابراین نحوه ی رفتار، نحوه ی پوشش و نحوه ی گفتار والدین باید با رعایت حجب و حیاء همراه باشد. زن و مرد باید در خانه در مقابل همه ی فرزندانشان، اعم از دختر و پسر،از نظر نوع کلام و ارتباط مثل خواهر و برادر باشند و آن بخشی از رفتارها که مربوط به مسائل زن و شوهر است، باید در پنهان و خفا باشد، نه در حضور فرزندان؛ چراکه این کار به تدریج حجب و حیاء را کم می‌کند.
آن چیزی که عرف می گوید، این است که پوشش مادر در مقابل دخترها می تواند یک مقدار آزادانه تر باشد؛ ولی ما معتقدیم که اتّفاقاً در محیط خانه باید پوشش پدر و مادر در مقابل پسر و دختر یکسان باشد؛ یعنی حجب و حیای پدر و مادر در حضور فرزندان به جنسیت فرزندان ربطی ندارد.
در فضاهای عمومی خانه که رفت و آمد و انجام امور عادی خانه است، ما باید یکسان سازی پوشش را داشته باشیم؛ فرقی هم بین دختر و پسر نیست.
گاهی ممکن است که مثلاً پدر با پسر خود به استخر برود؛ در اینجا کم بودن پوشش ایراد ندارد؛ چراکه آن محیط ایجاب می‌کند؛ ولی درمحیط عمومی خانه که تردّد همه خانواده در آن اتّفاق می افتد، پوشش ها باید مناسب باشد.
البته لازم به ذکر است که منظور از پوشش مناسب، لباس های کاملا پوشیده و حجاب کاملی که باید در برابر نامحرم داشته باشیم نیست؛ بلکه در حدّی است که حیا و عفّت حفظ شود و این امر یک مقدار بستگی به عرف خانواده نیز دارد؛ البته منظور عرف خانواده های متشرّع و دینی است.
یک معیار!
پوشش مادر در حضور فرزندانش باید به گونه ای باشد که اگر یکی از بستگان محرم مثل برادر ایشان یک مرتبه به منزل آنها آمد، ایشان در صدد این نباشد که پوشش خود را بیشتر کند. در نقطه ی مقابل پوشش پدر نیز در محیط خانه باید به گونه ای باشد که اگر یکی از محارم مثل مادرشان آمد، ایشان نگران نباشد که پوشش کمی دارد.
حساسیت ایجاد نکنیم!
نکته دیگر این است که ما نباید بچّه ها را نسبت به پوشش خود حسّاس کنیم و بچّه ها نباید تفاوت های فاحشی را در پوشش ما حس کنند؛ مثلاً وقتی کودک می بیند که مادر پوشش خیلی عریانی را در خانه دارد و وقتی همسایه می آید، دست و پایش را گم می کند، در اینجا حسّاس می شود و ممکن است آسیب های تربیتی در پس این مسئله باشد.
تماشاگری های بی هدف
یکی از مواردی که اسلام با آن مخالف است، تماشاگری های بی هدف است. گاهی اوقات این تماشاگری ها ممکن است بچّه ها را مد گرا کند.
اگر مادری در خانه پوشش مناسبی در حضور پسرش نداشته باشد، ممکن است پسر نگاه بد به مادر نداشته باشد؛ ولی این وقتی در بین اقوام و فامیل ممکن است حسّاس شود و بعضی ها را مثلا با تماشای خاصّی تصوّر کند. لذا از آنجا که بچّه ها در این سنین، تخیّلاتی قوی دارند، ما باید با پوششی متناسب با عرف متشرّع در محیط خانه، از آسیب ها پیشگیری می کنیم.
بلوغ زود هنگام
اگر مادر در مقابل دخترش نوع پوشش مناسبی نداشته باشد، ممکن است به بلوغ زود هنگام منجر شود؛ در حالی که که بین بلوغ و عقلانیت باید ارتباط باشد وعقل قرار است این بلوغ را کنترل کند و وقتی نتواند این کار را انجام دهد، منجر به انحراف می شود.
اگر پوشش والدین در محیط خانه کم باشد، ممکن است منجر به این شود که دختران آن حجب و حیای لازم را نیاموزند و فرزندان ما باید این تفاوت ها را به تدریج بفهمند که مثلاً وقتی مادر پوششی متناسب در محیط خانه دارد یا آرایشی می‌کند، همین مادر وقتی می خواهد پایش را از خانه بیرون بگذارد، آرایشش را پاک و حجابش را کامل می‌کند. بالعکس آن مادری که مثلا در خانه آرایش نمی کند، امّا وقتی می خواهد بیرون برود، آرایش می کند، آن حجب و حیای بچّه را از بین می برد.
حدّ وسط نداریم!
گاهی اوقات برخوردهای ما در محیط های فامیلی نیز منجر به این مسئله می‌شود. مثلاً وقتی مادر با حجاب کامل در مهمانی نشسته است، ولی با یک مرد نامحرم خیلی راحت شوخی می کند و می خندد، این ها آن حیای بچّه را کم می کند.
خدا رحمت کند یکی از اساتید ما راکه می فرمودند: “یا محرم داریم یا نامحرم و در این بین هیچ چیز نداریم“. مثلاً این گونه نیست که شوهر خواهر انسان، نیمه نامحرم باشد! بلکه او هم مانند افراد در خیابات نامحرّم است.
توجّه به سنّ تمییز فرزندان
نکته ی آخر این است که باید به محیطی که فرزندان خود را به آنجا می بریم خیلی دقّت کنیم؛ چراکه ممکن است مادر و پدر در محیط خانه پوشش خود را رعایت کنند، ولی زن دایی او رعایت نمی کند؛ لذا گاهی اوقات هیچ ایرادی ندارد که مادر در مهمانی به فامیلی که رعایت نمی کند، تذکّر دهد.
ما باید دقّت داشته باشیم که افراد نامحرم در حضور فرزندان ممیّز، رعایت پوشش مناسب را داشته باشند. سنّ تمیّز، یعنی سنّی که بچّه ها خوب و بد را می فهمند ویک سری از مسائل را متوجّه می شوند. چراکه در این سنین بعضی چیزها در ذهن فرزندانمان نقش می بندد و ممکن است آسیب هایی به وجود بیاورد که خانواده ها باید به آن دقّت کنند.
حال ممکن است در ذهن خانواده ها این سؤال ایجاد شود که سنّ تمیز بچه ها چه سنّی است؟ این مسئله بستگی به فرهنگ ها و محیط های تربیتی دارد؛ امّا امروزه با گسترش رسانه ها و تأثیرات آن، معمولاً بچّه ها در سنّ ۵ یا ۶ سالگی به سن تمیز می‌رسند.
حفظ حیاء برای همه!
بنابر آنچه گفته شد، پوشش غیر مناسب، برقراری ارتباط نادرست با نامحرم و حضورهای غیر ضروری در اجتماع ممکن است خسارات زیادی به حیاء انسان وارد کند و والدین در تربیت فرزندان خود باید به این امر توجّه کنند.
برخی فکر می کنند که حیاء فقط برای دختران است؛ در حالی که رعایت حیاء برای پسرها نیز ضروری است. دختران و پسران ما حیاء را از پدر و مادر خود یاد می گیرند. بنابراین نحوه ی رفتار، نحوه ی پوشش و نحوه ی گفتار والدین باید با رعایت حجب و حیاء همراه باشد. زن و مرد باید در خانه در مقابل همه ی فرزندانشان، اعم از دختر و پسر،از نظر نوع کلام و ارتباط مثل خواهر و برادر باشند و آن بخشی از رفتارها که مربوط به مسائل زن و شوهر است، باید در پنهان و خفا باشد، نه در حضور فرزندان؛ چراکه این کار به تدریج حجب و حیاء را کم می‌کند.
