تکلیف دادگاه درخصوص جهل اصحاب دعوا نسبت به حقوق خود
پرسش :
1. در دعوای تمکین زوج علیه زوجه، در صورتی که زوجه متوجه استحقاق استفاده از حق نمیباشد قاضی میتواند وی را از این حق مطلع سازد؟ 2. در سایر عقودی که یک طرف دعوی به داشتن یک حق مسلم مانند حق حبس آگاه نباشد چطور؟ قاضی میتواند ایشان را از حق مسلم خود آگاه سازد؟ 3. همچنانکه مستحضر هستید یکی از شرایط وجود حق حبس زوجه، غیرمدخوله بودن وی است (عدم تمکین ازدواج) حال چنانچه زوجه ادعای حق حبس نماید قاضی موظف است وجود این شرط (عدم تمکین خاص) را احراز نماید؟
پاسخ :
آیت الله العظمی سید علی سیستانی
«1. لازم نیست.
2. لازم نیست.
3. لازم نیست والله العالم. 20 جمادیالثانیة 1434 ه.ق»
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«1 و 2. در صورتی که واقعاً گرفتار خسارت میشود و مظلوم خواهد شد میتواند از باب کمک به مظلوم این کار را انجام دهد در غیر اینصورت ضرورتی ندارد.
3. در صورتی که با زوج خلوت داشته و زوج ادعای تمکین کند قول او پذیرفته میشود و اگر ثابت نشود خلوتی داشته قول زوجه مقدم است. 1390/6/4»
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1 و 2. از نظر شرعی، صرف اطلاعرسانی قاضی به حقوق شرعی یا قانونی طرفین نزاع، مثل داشتن حق وکیل یا حق حبس مانعی ندارد.
3. چنانچه زن بگوید که غیر مدخوله است و مهریه را هم نگرفته و حق حبس دارد، ولی شوهر ادعا کند، که دخول با رضایت صورت گرفته یا اینکه مهریه پرداخت شده مرد باید ادعای خود را ثابت کند و الا با قسم منکر (زن) حکم به حق حبس زن تا گرفتن مهریه میشود. 1392/4/11»
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه
«1. لازم نیست.
2. لازم نیست.
3. لازم نیست والله العالم. 20 جمادیالثانیة 1434 ه.ق»
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«1 و 2. در صورتی که واقعاً گرفتار خسارت میشود و مظلوم خواهد شد میتواند از باب کمک به مظلوم این کار را انجام دهد در غیر اینصورت ضرورتی ندارد.
3. در صورتی که با زوج خلوت داشته و زوج ادعای تمکین کند قول او پذیرفته میشود و اگر ثابت نشود خلوتی داشته قول زوجه مقدم است. 1390/6/4»
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1 و 2. از نظر شرعی، صرف اطلاعرسانی قاضی به حقوق شرعی یا قانونی طرفین نزاع، مثل داشتن حق وکیل یا حق حبس مانعی ندارد.
3. چنانچه زن بگوید که غیر مدخوله است و مهریه را هم نگرفته و حق حبس دارد، ولی شوهر ادعا کند، که دخول با رضایت صورت گرفته یا اینکه مهریه پرداخت شده مرد باید ادعای خود را ثابت کند و الا با قسم منکر (زن) حکم به حق حبس زن تا گرفتن مهریه میشود. 1392/4/11»
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه