احکام پزشکی | تماس با نامحرم: سوال یک

پرسش :

با توجه به اینکه معاینه، تنها شامل اندازه گیرى نبض، حرارت و فشار خون نیست؛ بلکه طبق نظریات علوم پزشکى (در کتابهاى نشانه شناسى) باید شامل: «نگاه، لمس، دق، سمع، و نیز معاینات فیزیکى خاص در مورد تمامى اعضا و جوارح» (که معمولا از روى لباس امکان پذیر نیست) در مورد هر بیمارى و در هر شرایطى، براى تشخیصِ ساده بسیارى از بیماریها، عدم تحمیل هزینه هاى اضافى ناشى از آزمایشات متعدد بر بیمار، تسریع تشخیص و کاستن از خطرات تشخیص به وسیله راههاى دیگر است. لذا وظیفه پزشکى، انجام هریک را ایجاب مى کند. و در صورت عدم انجام، گاه تشخیصى که به راحتى باید صورت گیرد، انجام نمى شود و با عدم تشخیص، بیمارى پیشرفت مى کند و جان بیمار در معرض خطر قرار مى گیرد. نظر به اینکه در فتاواى مراجع بزرگوار آمده است که اگر پزشک خانم در دسترس باشد، جایز نیست بیمار خانم به پزشک مرد مراجعه کند، خواهشمند است در موارد زیر بفرمایید: الف: اگر بیمار خانمى که جانش در خطر است به تنها پزشک یک روستاى دورافتاده که مرد است مراجعه کند، آیا این پزشک مجاز است هرگونه معاینه ضرورى را در مورد بیمار انجام دهد؟ ب: در فرض قبل، اگر جان بیمار در خطر نباشد؛ بلکه یک بیمارى خفیف یا متوسط وجود داشته باشد؛ آیا بیمار خانم حتماً باید به پزشک خانم در شهر مراجعه کند و یا در همان جا پزشک مرد مجاز است با انجام معاینات ضرورى، اقدام به تشخیص و درمان کند؟

پاسخ :
الف: اگر مرض سنگینى است و مداواى مریض و تشخیص مرض، بستگى به معاینه مذکور در سؤال دارد، معاینه مانعى ندارد. خلاصه در موارد ناچارى که حفظ جان بیمار، متوقف بر لمس و نظر پزشک است، و خانم پزشک در دسترس نیست، و پزشک محرم هم وجود ندارد، و حتى راهى براى محرم شدن مثل عقد موقت نباشد، نظر و لمس به قدر ضرورت گناه ندارد، بلکه گاهى لازم مى شود.
 
ب: اگر مداوا متوقف بر معاینه و لمس و نظر به بدن بیمار باشد، و بردن به شهر امکان عادى داشته باشد، باید به دکتر زن مراجعه کند. و اگر مداوا بدون نظر و لمس بدن ممکن است، پزشک مرد مى تواند مداوا کند و رفتن به شهر لزومى ندارد.

​​​​​​​منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.