احکام خمس | سوال دویست و بیست و شش
پرسش :
شخصى چندین سال پیش زمینى به قیمت یکصد هزار تومان خریده و حالا آن را به قیمت مبلغ هفتصد و پنجاه هزار تومان فروخته است و در حال حاضر ششصد و پنجاه هزار تومان بدهى دارد. بفرمایید احکام خمس چگونه است؟
پاسخ :
باسمه تعالى؛ چنانچه زمین مزبور مؤونۀ زندگى‌اش بوده (مثل اینکه در آن زراعت مى‌کرد و عین حاصل آن را خود شخص و عیالش صرف مى‌کردند نه اینکه آن را بفروشند و با آن امرار معاش کنند) و بعد آن را به قیمت زیادتر فروخته است، در این صورت به مقدار قیمت خرید زمین خمس ندارد و ما به التفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش یعنى مبلغ ششصد و پنجاه هزار تومان اگر در مؤونۀ سال فروش صرف شود خمس ندارد و لو به اینکه با آن ربح دین سالهاى قبل را بپردازد؛ امّا اگر اداء دین نکند، مقدار دینى که براى مؤونۀ همان سال ربح دارد از ربح استثناء مى‌شود، امّا دینى که براى مؤونۀ سالهاى قبل دارد یا دینى که براى غیر مؤونه دارد مقدار آن دین که اداء نکرده از ربح سال استثناء نمى‌شود و باید ربح سال فروش را تخمیس کند، و نیز در فرضى که زمین از اول مؤونه بوده اگر بر پول خرید آن سال گذشته بود و بعد از گذشت سال آن را براى خرید زمین داده باید قیمت خرید را تخمیس کند، و اللّه العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.
باسمه تعالى؛ چنانچه زمین مزبور مؤونۀ زندگى‌اش بوده (مثل اینکه در آن زراعت مى‌کرد و عین حاصل آن را خود شخص و عیالش صرف مى‌کردند نه اینکه آن را بفروشند و با آن امرار معاش کنند) و بعد آن را به قیمت زیادتر فروخته است، در این صورت به مقدار قیمت خرید زمین خمس ندارد و ما به التفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش یعنى مبلغ ششصد و پنجاه هزار تومان اگر در مؤونۀ سال فروش صرف شود خمس ندارد و لو به اینکه با آن ربح دین سالهاى قبل را بپردازد؛ امّا اگر اداء دین نکند، مقدار دینى که براى مؤونۀ همان سال ربح دارد از ربح استثناء مى‌شود، امّا دینى که براى مؤونۀ سالهاى قبل دارد یا دینى که براى غیر مؤونه دارد مقدار آن دین که اداء نکرده از ربح سال استثناء نمى‌شود و باید ربح سال فروش را تخمیس کند، و نیز در فرضى که زمین از اول مؤونه بوده اگر بر پول خرید آن سال گذشته بود و بعد از گذشت سال آن را براى خرید زمین داده باید قیمت خرید را تخمیس کند، و اللّه العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.
