احکام ازدواج | عیوب فسخ نکاح: سوال هشت

پرسش :

شخصى از دخترى خواستگارى نموده و عقد دائمى نیز جارى شده وزوجه در این مدت در خانه پدرى بوده و همزمان با تهیه جشن عروسى و رفتن عروس به خانه داماد، داماد با حضور در آزمایشگاه به عنوان معتاد رسمى شناخته شده که هم در خون و هم در ادرارش اعتیاد نشان داده شده است. همزمان با پخش کارت هاى دعوت و تشخیص اعتیاد داماد، داماد پا به فرار گذاشته و عروس را بلاتکلیف رها کرده در حالى که مجموعه جهیزیّه عروس که توسّط پدر عروس تهیّه شده بود به خانه داماد انتقال داده شده است. عروس بعنوان این که شرط ضمن العقد داشته که در اثر ترک بدون عذر داماد به حاکم شرع مراجعه کند، به حاکم شرع مراجعه کرده، و هم مهریه مؤجّلش را اجرا گذاشته، و هم تقاضاى تعیین تکلیف نموده است. در حالى که داماد همچنان متوارى است و از حضور در محضر حاکم شرع امتناع دارد. لطفا به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) آیا اعتیاد جزء عیوب شرعى موجب فسخ عقد مى باشد؟ ب) عروس حق بازگرداندن جهیزیّه اش را زیر نظر حاکم شرع دارد؟ ج) از آنجا که مهر مؤجّل عند المطالبه مى باشد، آیا حق مطالبه آن را دارد؟ د) با توجّه به این که داماد متوارى است اگر ضرر و زیان مالى از این ناحیه متوجّه زوجه شود، شوهر ضامن است؟ هـ) طبق شرط ضمن العقدى که زوجه دارد اگر دچار عسر و حرج و بلا تکلیفى شود حق رجوع به حاکم شرع و درخواست طلاق غیابى از شوهر دارد؟

پاسخ :
اعتیاد جزء عیوب مجوز فسخ نکاح نیست؛ ولى چنانچه زوجه طبق شروط موجود در عقدنامه هاى عصر و زمان ما در صورت اعتیاد شوهر براى خود حقّ وکالت در طلاق قرار داده و زوج آن شرایط را امضا کرده باشد، حق دارد با استفاده از آن وکالتاً خود را طلاق دهد و حقّ نصف مهریّه را دارد. و در هر حال مى تواند جهیزیّه خود را بازگرداند. همچنین اگر زوج تدلیس نموده، و اظهار کرده باشد معتاد نیست و بعد از آن کشف خلاف شده باشد زوجه با استفاده از خیار تدلیس مى تواند نکاح را فسخ کند.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.