احکام عقد ازدواج دائم | مهریه: سوال هشت

پرسش :

در خصوص مهریّه هاى سنگینى که معمولاً پرداخت آن از توان زوج خارج است، مانند یک هزار سکّه بهار آزادى، هرگاه زوجه مهریه خود را از طریق دادگاه مطالبه نماید، و دادگاه به جهت فقر مالى زوج، حکم قطعى دهد که هر ماه دو سکّه بپردازد، از برخى فتاوى استفاده مى شود که زوجه مى تواند از حقّ حبس استفاده نموده، وتمکین خود را منوط به پرداخت تمام مهریّه نماید. لکن مشکلى که در این صورت پیش مى آید این است که غرض از ازدواج محقّق نخواهد شد؛ زیرا اگر مثلاً هزار سکّه به دو سکّه در هر ماه تقسیط شود، پانصد ماه (بیش از چهل و یک سال) طول خواهد کشید تا زوجه پس از گرفتن تمام مهریّه تمکین نماید، با توجّه به این مطلب لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) هرگاه طرفین علم به عدم توانایى پرداخت این قبیل مهریّه ها داشته باشند، آیا چنین مهریّه هایى از جهت لزوم پرداخت عندالمطالبه، آثار مهریه متعارف و معقول را دارد؟ ب) با توجه به مهریه هاى سنگین و نامتعارف و سوء استفاده برخى از این امر، آیا زوجه حقّ حبس دارد؟ ج) در فرض فوق، هرگاه با حکم دادگاه، مهریّه حالّ تبدیل به مؤجّل بشود، آیا زوجه پس از دریافت اوّلین قسط از مهریه، باز هم حقّ حبس خواهد داشت؟

پاسخ :
الف تا ج) در این گونه موارد که قرائن روشنى بر معجّل نبودن مهریه وجود دارد باید تقسیط شود و زوجه با اوّلین قسط باید تمکین کند. و اگر مبلغ مهریه چنان است که عرف آن را نوعى سفاهت در مورد آن دو نفر مى بیند، اصل مهریه باطل است و تبدیل به مهرالمثل مى شود.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.