احکام عزاداری | سوال یازده
پرسش :
لطفاً به سؤالات زیر در مورد مرثیه خوانى پاسخ دهید: الف) خواندن مرثیه یا انتساب کلامى به حضرات معصومین (علیهم السلام) و اصحاب آنها که در هیچ کتابى نیامده چه صورت دارد؟ ب) برخى مرثیه ها و اخبار منتسب به معصومان (علیهم السلام) و سایر اهل بیت در منابع معتبر نیست و از منفردات کتبى است که تضعیف شده، و قریب به اتّفاق این کتاب ها در قرون متأخر تألیف شده اند. نقل از این قبیل کتاب ها چه صورت دارد؟ ج) نقل مطالب به گونه زبان حال اگر خلاف واقع باشد و شنونده نداند که زبان حال است چه حکمى دارد؟ د) در خواندن مرثیه یا انتساب کلامى به معصومان (علیهم السلام) و اصحاب آنها، اگر گوینده علم به ضعف یا کذب خبر داشته باشد و شنوندگان یا خوانندگان، اطلاعى از ضعف سخن نداشته باشند، آیا صرف انتساب به مصدر کافى است؟ ه) خواندن چه نوع مرثیه اى مجازاست؟ آیا گوینده باید به صحّت آن اطمینان داشته باشد؟ یا به صرف این که در کتاب هاى متقدّمان آمده مى توان خواند و نسبت داد؟ و) اگر خواندن روضه اى حرام باشد، پول دادن و پول گرفتن در برابر آن، چه صورت دارد؟
پاسخ :
الف: جایز نیست؛ مگر این که به عنوان زبان حال و با استفاده از شواهد وقرائن تاریخى بیان گردد و حال معصومین (علیهم السلام) و یاران آنها نیز به طور طبیعى چنین اقتضایى را داشته باشد.
ب: خطباى محترم و مدّاحان عزیز باید مرثیه هاى خود را از منابع معتبر وکتاب هایى که بزرگان اسلام نوشته اند نقل کنند و از کتب مشکوک یا ضعف بپرهیزند تا شکوه و عظمت مراسم حسینى مخدوش نشود.
ج: لازم است زبان حال همان گونه که گفتیم واقعاً مناسب حال آن معصوم یا اصحاب و یاران او باشد و از قرائن روشن شود که زبان حال است نه زبان قال. در غیر این صورت جایز نیست.
د: در این گونه موارد احتیاط کنندو از نقل آن و لو با انتساب به مصدر بپرهیزند.
ه: لازم نیست گوینده اطمینان به صحت داشته باشد هرگاه در کتب معروف و معتبر باشد و مطلب زننده اى نباشد مى توان با استناد به آن کتاب آن مرثیه را خواند. البتّه نباید فراموش کرد که بسیارى از روایات مقاتل مانند بسیارى از روایات تاریخى به صورت روایت مرسله است، ولى هرگاه در کتب معتبر آمده باشد با استناد به آن کتاب مى توان آن را ذکر کرد.
و: قاعده معروف «ان الله اذا حرم شیئاً حرم ثمنه؛{1} هرگاه خدا چیزى را حرام کند اجرت و قیمت آن را نیز حرام مى کند» شامل آن مى شود.
پی‌نوشت:
1. بحارالانوار، ج 103، ص 55، ح 29.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه السلام، 1393.
الف: جایز نیست؛ مگر این که به عنوان زبان حال و با استفاده از شواهد وقرائن تاریخى بیان گردد و حال معصومین (علیهم السلام) و یاران آنها نیز به طور طبیعى چنین اقتضایى را داشته باشد.
ب: خطباى محترم و مدّاحان عزیز باید مرثیه هاى خود را از منابع معتبر وکتاب هایى که بزرگان اسلام نوشته اند نقل کنند و از کتب مشکوک یا ضعف بپرهیزند تا شکوه و عظمت مراسم حسینى مخدوش نشود.
ج: لازم است زبان حال همان گونه که گفتیم واقعاً مناسب حال آن معصوم یا اصحاب و یاران او باشد و از قرائن روشن شود که زبان حال است نه زبان قال. در غیر این صورت جایز نیست.
د: در این گونه موارد احتیاط کنندو از نقل آن و لو با انتساب به مصدر بپرهیزند.
ه: لازم نیست گوینده اطمینان به صحت داشته باشد هرگاه در کتب معروف و معتبر باشد و مطلب زننده اى نباشد مى توان با استناد به آن کتاب آن مرثیه را خواند. البتّه نباید فراموش کرد که بسیارى از روایات مقاتل مانند بسیارى از روایات تاریخى به صورت روایت مرسله است، ولى هرگاه در کتب معتبر آمده باشد با استناد به آن کتاب مى توان آن را ذکر کرد.
و: قاعده معروف «ان الله اذا حرم شیئاً حرم ثمنه؛{1} هرگاه خدا چیزى را حرام کند اجرت و قیمت آن را نیز حرام مى کند» شامل آن مى شود.
پی‌نوشت:
1. بحارالانوار، ج 103، ص 55، ح 29.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه السلام، 1393.
