آثار نماز در کار تجارت و سیاست
پرسش :
با توجه به نظر قرآن نماز در کار تجارت و سیاست چه نقشى دارد؟
پاسخ :
نماز به‌طور غیر مستقیم در امور تجارت و سیاست نقش مهم و تأثیر قابل توجهى دارد.
قرآن کریم مى‌فرماید:«و اقِمِ الصَّلٰاةَ انَّ الصَّلٰاةَ تَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ و المُنکَرِ...؛1... و نماز را بر پا دار که نماز از کار زشت و ناپسند باز مى‌دارد...»
اگر احکام نماز در جامعه اسلامى و در میان تاجران و سیاستمداران اجرا شود، تجارت سالم و سیاست اسلامى را در پى خواهد داشت. چون باید مثلاً لباس و مکان نمازگزار و آب وضو و غسل او مباح باشد واین امر با تجارت ناسالم ممکن نیست.
کسى که در کار تجارت مى‌باشد اگر اهل نماز و ایمان باشد، به‌طور طبیعى نماز و عبادت تأثیرهاى مثبتى بر او خواهد گذاشت و کاسب و تاجرى که اهل نماز باشد به‌طور طبیعى از خوردن مال حرام و تصرف در مال دیگران، کلاه گذارى بر سر مشتریان، احتکار اجناس مورد نیاز مردم، رباخوارى و... پرهیز مى‌کند و جامعه‌اى که تاجران آن، نمازگزار و اهل عبادت و تدین باشند، آن جامعه نسبت به جوامع غیر نمازگزار از سلامت بیش‌ترى برخوردار خواهد بود، زیرا نماز انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده، یعنى مبدأ و معاد مى‌اندازد و اثر بازدارندگى از فحشا و منکر را داراست.
انسانى که به نماز مى‌ایستد، خدا را از همه چیز بالاتر مى‌داند، به یاد نعمت‌هاى او مى‌افتد، او را حمد و سپاس مى‌گوید، به یاد روز حساب و جزا مى‌افتد و از عذاب‌هاى الهى مى‌ترسد و همواره از خداوند مى‌خواهد که او را به راه راست هدایت کند؛ راه کسانى که آنان را مشمول نعمت خود ساخته، نه کسانى که بر آنان غضب کرده و نه گمراهان.
در عرصه سیاسى نیز نماز به خصوص نمازهاى جماعت و جمعه تأثیر فراوانى در امور سیاسى دارد و در واقع نمازهاى جمعه و جماعات فریضه‌اى سیاسى - عبادى هستند و دین مقدس اسلام به اجتماعات بزرگ مثل نمازهاى جمعه و جماعت اهمیت فراوانى داده است واین اجتماع‌ها مى‌توانند منشأ برکات فراوانى باشند از جمله:
1. آگاهى بخشیدن به مردم در زمینه معارف اسلامى و رویدادهاى مهم اجتماعى و سیاسى؛
2. ایجاد همبستگى و انسجام هر چه بیشتر میان صفوف مسلمانان به گونه‌اى که دشمنان را به وحشت افکند؛
3. تجدید روح دینى و نشاط معنوى براى توده مردم مسلمان؛
4. جلب همکارى براى حل مشکلات عمومى؛
و...
نماز در شخصیت و رفتار سیاستمداران نیز تأثیر دارد و کمک مى‌کند که یک سیاستمدار رفتار و موضع‌گیرى‌هاى خود را بر اساس دستورهاى اخلاقى و اسلامى تنظیم کند و سخنانش براى خدا و جانبدارى از حق و دفاع از ارزش‌هاى اسلامى و الهى باشد.
در عرصه سیاست نیز ممکن است به سبب گرایش به مقام، شهرت طلبى، ثروت اندوزى و... فحشا و منکراتى به وجود آید که به وسیله نماز مى‌توان آن‌ها را برطرف کرد.
نمونۀ کامل یک سیاستمدار نمازگزار در عصر حاضر حضرت امام خمینى رحمه الله است که چون اهل نماز و ایمان بود در عرصه سیاست نیز تمام موضع‌گیرى‌هاى او از روى ایمان براى جلب رضایت خداوند متعال بود که در نتیجه در سیاست و دیانت همواره موفق بود.
بنابراین، نماز در عرصه تجارت و سیاست مى‌تواند پرده‌هاى غفلت و جهل را کنار بزند2 و مایه آرامش دل‌ها3 سبب نزول رحمت4 و تجارت سالم و به دور از هر گونه گناه و فساد و سیاست اسلامى و رفتار شایسته در سیاستمداران را در پى‌داشته باشد.5
پی‌نوشت‌ها:
(1). سوره عنکبوت/ آیه 45
(1). سوره اعراف/ آیه 205
(2). سوره رعد/ آیه 28
(3). سوره احزاب/ آیه 41 و 44
(1). ر.ک: المیزان، علامه طباطبائیى، ج 16، ص 133-137؛ تفسیر نمونه، ج 13، ص 132-136 و ج 16، ص 283-294، احسن الحدیث، سید على اکبر فرشى، ج 8، ص 147؛ اطیب البیان فى تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، ج 10، ص 330.
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
نماز به‌طور غیر مستقیم در امور تجارت و سیاست نقش مهم و تأثیر قابل توجهى دارد.
قرآن کریم مى‌فرماید:«و اقِمِ الصَّلٰاةَ انَّ الصَّلٰاةَ تَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ و المُنکَرِ...؛1... و نماز را بر پا دار که نماز از کار زشت و ناپسند باز مى‌دارد...»
اگر احکام نماز در جامعه اسلامى و در میان تاجران و سیاستمداران اجرا شود، تجارت سالم و سیاست اسلامى را در پى خواهد داشت. چون باید مثلاً لباس و مکان نمازگزار و آب وضو و غسل او مباح باشد واین امر با تجارت ناسالم ممکن نیست.
کسى که در کار تجارت مى‌باشد اگر اهل نماز و ایمان باشد، به‌طور طبیعى نماز و عبادت تأثیرهاى مثبتى بر او خواهد گذاشت و کاسب و تاجرى که اهل نماز باشد به‌طور طبیعى از خوردن مال حرام و تصرف در مال دیگران، کلاه گذارى بر سر مشتریان، احتکار اجناس مورد نیاز مردم، رباخوارى و... پرهیز مى‌کند و جامعه‌اى که تاجران آن، نمازگزار و اهل عبادت و تدین باشند، آن جامعه نسبت به جوامع غیر نمازگزار از سلامت بیش‌ترى برخوردار خواهد بود، زیرا نماز انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده، یعنى مبدأ و معاد مى‌اندازد و اثر بازدارندگى از فحشا و منکر را داراست.
انسانى که به نماز مى‌ایستد، خدا را از همه چیز بالاتر مى‌داند، به یاد نعمت‌هاى او مى‌افتد، او را حمد و سپاس مى‌گوید، به یاد روز حساب و جزا مى‌افتد و از عذاب‌هاى الهى مى‌ترسد و همواره از خداوند مى‌خواهد که او را به راه راست هدایت کند؛ راه کسانى که آنان را مشمول نعمت خود ساخته، نه کسانى که بر آنان غضب کرده و نه گمراهان.
در عرصه سیاسى نیز نماز به خصوص نمازهاى جماعت و جمعه تأثیر فراوانى در امور سیاسى دارد و در واقع نمازهاى جمعه و جماعات فریضه‌اى سیاسى - عبادى هستند و دین مقدس اسلام به اجتماعات بزرگ مثل نمازهاى جمعه و جماعت اهمیت فراوانى داده است واین اجتماع‌ها مى‌توانند منشأ برکات فراوانى باشند از جمله:
1. آگاهى بخشیدن به مردم در زمینه معارف اسلامى و رویدادهاى مهم اجتماعى و سیاسى؛
2. ایجاد همبستگى و انسجام هر چه بیشتر میان صفوف مسلمانان به گونه‌اى که دشمنان را به وحشت افکند؛
3. تجدید روح دینى و نشاط معنوى براى توده مردم مسلمان؛
4. جلب همکارى براى حل مشکلات عمومى؛
و...
نماز در شخصیت و رفتار سیاستمداران نیز تأثیر دارد و کمک مى‌کند که یک سیاستمدار رفتار و موضع‌گیرى‌هاى خود را بر اساس دستورهاى اخلاقى و اسلامى تنظیم کند و سخنانش براى خدا و جانبدارى از حق و دفاع از ارزش‌هاى اسلامى و الهى باشد.
در عرصه سیاست نیز ممکن است به سبب گرایش به مقام، شهرت طلبى، ثروت اندوزى و... فحشا و منکراتى به وجود آید که به وسیله نماز مى‌توان آن‌ها را برطرف کرد.
نمونۀ کامل یک سیاستمدار نمازگزار در عصر حاضر حضرت امام خمینى رحمه الله است که چون اهل نماز و ایمان بود در عرصه سیاست نیز تمام موضع‌گیرى‌هاى او از روى ایمان براى جلب رضایت خداوند متعال بود که در نتیجه در سیاست و دیانت همواره موفق بود.
بنابراین، نماز در عرصه تجارت و سیاست مى‌تواند پرده‌هاى غفلت و جهل را کنار بزند2 و مایه آرامش دل‌ها3 سبب نزول رحمت4 و تجارت سالم و به دور از هر گونه گناه و فساد و سیاست اسلامى و رفتار شایسته در سیاستمداران را در پى‌داشته باشد.5
پی‌نوشت‌ها:
(1). سوره عنکبوت/ آیه 45
(1). سوره اعراف/ آیه 205
(2). سوره رعد/ آیه 28
(3). سوره احزاب/ آیه 41 و 44
(1). ر.ک: المیزان، علامه طباطبائیى، ج 16، ص 133-137؛ تفسیر نمونه، ج 13، ص 132-136 و ج 16، ص 283-294، احسن الحدیث، سید على اکبر فرشى، ج 8، ص 147؛ اطیب البیان فى تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، ج 10، ص 330.
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
