شادی و موفقیت در زندگی اهل موسیقی های حرام
پرسش :
چرا کسانی که اهل موسیقی حرام و CD های رقص و آواز هستند در زندگی موفق تر و شادترند و به قول خودشان به وقتش خوش اند و به وقتش دعا و نماز و به قولشان دلشان پاک است.
پاسخ :
دین اسلام که به عنوان برترین، جامع ترین و آخرین دین، گرانبهاترین ارمغان را برای بشریت آورده است برای تمامی حالات، شرایط، سنین مختلف و... دستورات و نکات کاربردی بیان کرده است. همان مقدار که توصیه به نماز و عبادت شده، به همان مقدار توصیه به «تفریحات سالم و ورزش شده»، آن گونه که نهی از برخی از خوردنی های حرام شده، بیشتر از آن توصیه به خوراکی ها و نوشیدنی های مفید و سالم شده و اگر امر به عزاداری کرده، در مقابل بشارت بر آسایش روانی و اجر و ثواب بر آن داده است و در کنار آن توصیه مؤکد بر شادی و نشاط شده است.
امام صادق علیه السلام می فرمایند: خداوند شیعیانی را برای ما انتخاب کرد که ما را یاری می نمایند و در شادی ما شادمان و در عزا و حزن ما اندوهناک هستند.(1)
پس دین ما نه اینکه نهی از شادی نکرده بلکه امر به «شادی مشروع، پایدار و کمال آور» نموده. اما سئوال این است که آیا هر شادی و عامل نشاط انگیزی می تواند موجب آرامش، نشاط روحی و موفقیت ما شود یا خیر؟
اگر ما تشنه بودیم و عطش بر ما غلبه کرده بود و آبی در دسترسمان نبود آیا سراغ ظرف نوشیدنی زهرآلود و کشنده در حالی که زهر بسیار شیرین و گوارا باشد می رویم و آن را می نوشیم؟ هرگز. چرا که این لذت و رفع تشنگی، لحظه ای بیش دوام ندارد و در پی آن مرگ یا عمری حسرت و اندوه را به دنبال دارد.
اسلام با اصل موسیقی مخالف نیست و آن را تحریم نکرده است. اما اگر موسیقی موجب تهییج شهوت شود و آدمی را ازحالت معقول خارج کند و تأثیر منفی در اعصاب، اخلاقیات و معنویات انسان بگذارد حرام می شود.(2) گذشته از اینکه آثار مخرب آن را هرگز نمی توان نادیده گرفت. افرادی مدعی هستند با شنیدن نوار موسیقی و رقص و... با نشاط و موفق هستند.
اولاً این تلقینی است از ناحیه خودشان و ثانیاً اثر آن زودگذر و مقطعی. جالب است اشاره ای کوتاه به آثار موسیقی در روایات و کلام اندیشمندان نماییم:
1ـ از بین رفتن برکت از اهل خانه.
2ـ مستجاب نشدن دعا
3ـ ایجاد نفاق در دل انسان
4ـ بی غیرتی و بی تفاوتی به ناموس(3)
5ـ و......
حال اگر این موسیقی به همراه رقص یا تصاویر مبتذل باشد، اثر مخرب و تأثیر منفی روانی آن به مراتب بیشتر و عمیق تر خواهد بود، گذشته از اینکه رقص درمقابل نامحرم و نگاه به تصاویر محرّک از محرمات است وکیفر اخروی راهم درپی دارد.
در اینجا توجه شما را به نکات زیر جلب می نماییم:
1ـ موفقیت و نشاط در چیست که می گوییم افرادی که اهل استفاده از CD رقص و موسیقی و... هستند شادتر از دیگران می باشند. این حرف آیا مبنای علمی اثبات شده دارد یا بر اساس احساس و نتیجه گیری از ظاهر برخی افراد است؟ شما عکس این مسأله را بررسی نمایید.
قطعاً با مشاهده یک یا چند نفر نمی توان قاعده ای کلی ساخت. بله هستند افرادی که چه بسا اهل این گونه مسایل (استفاده از نوارهای غیر مجاز و...) نمی باشند ولی بر اثر مشکلات زندگی حالت نشاط شان کمتر از دیگران است و از آن طرف افرادی که اهل اینگونه مسایل هستند ولی به ظاهر شاد و موفق هستند ولی نمی توان نتیجه گرفت که درباطن نیز شادکام و راضیند.
به هر حال زندگی بزرگان دین، مؤمنان واقعی و افرادی که پایبند به احکام الهی هستند را اگر مورد بررسی دقیق قرار دهیم در می یابیم که موفقیت، نشاط، پویایی و معنویت شان نه اینکه کمتر از دیگران نیست بلکه به مراتب در بسیاری از امور پیشرو و موفق تر هستند، به هر حال موفقیت یا عدم آن ارتباطی با موسیقی و رقص و... ندارد، بلکه منشاء آن مجموعه عوامل دیگری است که عامل اصلی موفقیت و نشاط آنها تلاش، پویایی، معنویت و عمل به احکام دین، خودباوری و جدیت در کار و برنامه ریزی صحیح است.
2ـ نکته بسیار کلیدی و اساسی در بحث لذت ها (که مورد قبول همگان می باشد) این است که اولاً آیا هر لذتی برای ما دارای ارزش است، و ثانیاً هر ابزار و وسیله ای که بتواند ما را به نشاط و لذت برساند، آیا صحیح است از آن بهره مند شویم؟
جواب سئوال اول این است که لذت 2 قسم هستند: لذات ماندگار و لذات زودگذر. بسیاری از لذت ها ظاهری خوش و شیرین دارند اما این اثر، یا گذرا و لحظه ای است و آثار روحی روانی زیانبار داشته و نگرانی هایی به دنبال دارد که موجب عذاب وجدان و... می شود. پس لذت حقیقی در آن است که اثری جاودانه، معنوی، آخرت و بهشت ساز داشته و در عین حال همراه با نشاط و پویایی ظاهری و باطنی گردد نه فقط ظاهری. (دنبال لذتی باشیم که پس از آن بگوییم خوش گذشت و خوش ماند تنها خوش گذشت نباشد والاّ خوش نیست).
و جواب سئوال دوم اینکه هر عاقلی بهره مندی از هر وسیله ای برای رسیدن به لذت را مخالف عقل سلیم و وجدان واقعی می داند.
3ـ فراموش نکنیم که متأسفانه گاهی اوقات آثار و ثمرات عبادات ما، در اثر غفلت و بی توجهی به دستورات الهی و انجام گناه از بین می رود و از این روی آثار سازنده عبادت و نماز، بسیار کم رنگ می شود. و مهمتر از همه اینکه، دعا و نماز فقط در کلام نیست بلکه واقعیت این است که باید کلام و قلب و عمل با هم همراه باشند تا عبادت کامل و حقیقی انجام شود.
4ـ چگونه می توان در ظرف پاک و تمیز، هم عسل لذیذ مصّفا ریخت و هم زهر کشنده و توقع داشته باشیم که با خوردن آن، اثر سلامتی، تحرک و نشاط را نتیجه دهد؟ آیا می توان گناه و بی توجهی به دستورات الهی را در کنار عبادت، در ظرف دلمان که امانت الهی است قرار دهیم و از آن، اثر موفقیت، معنویت و رضایت الهی را به دست آوریم؟!
5ـ معنویت اگر با نشاط همراه شود معجونی پدید می آید بی نظیر.
البته حقیقت این است که اگر معنویت و عبادت، واقعی باشد، خودش نشاط آور است چرا که در واقع خود دین ما را به نشاط، حتی شوخی با دوستان، معطر نمودن، زیبایی و توجه به نظافت و... و نیز مراعات آداب زیبای اجتماعی، امر نموده است.
مشکل ما این است که یا در معنویت تندروی می کنیم یا در شادی و نشاط، اگر حدّ تعادل را هم در معنویت و هم در نشاط مورد توجه قرار دهیم و شادی و مجالس تفریح و مهمانی خود را به گناه تبدیل نکنیم و حدّ و حریم توصیه شده دین را مراعات نموده و عمل نماییم، نتیجه ای مطلوب و ماندگار به دست می آوریم، مشروط بر اینکه مراقب غفلت ها و وسوسه های شیطانی در تمام لحظات باشیم.
نکته پایانی
همانگونه که گفتیم لذتی خوب است که پایدار، کمال آور و مشروع باشد. لذتی که در پی آن ضررهای دنیوی (ناسازگاری در روابط اجتماعی و خانوادگی، فرار دختران، بی حجابی، عصیان در برابر حق و...) و نیز عقاب اخروی باشد در واقع لذت نیستند. در معارف ما زندگی به خط مرگ پایان نمی پذیرد مرگ تنها پلی است که ما را به عالمی بزرگ تر و نامحدود و واقعی می رساند. آری کسانی که به این بینش نرسیده اند، طوری برای شادی های خود برنامه ریزی می کنندکه خود را از لذتها وخوشیهای جاودان سرای اخرت محروم می کنند. آنها خوشی را در محدوده دنیای مادی تعریف می کنند. کسی که به استمرار زندگی تا آخرت توجه دارد، خوب می فهمد که خوشی باید مشروع و در چهارچوب شرع باشد. بنابراین چه بسا لحظه هایی را بتوان در این دنیا شاد شد و اما در آخرت که پایدار است ناشاد بود.
در کلام ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ می خوانیم در لذتی که آخرش به هلاکت ختم شود هیچ خیر و برکتی نیست پس باید شادی را دوباره با توجه به مفهوم حقیقی انسانیت، جایگاه انسان در هستی و در فرهنگ دین تعریف کنیم.
اگر لذتِ ترک، لذت بدانیم دگر لذت تن بلذت نخوانیم
دوست عزیز پیروی از دستورات الهی (نماز، حج، خمس و...) برای انسان نورانیت می آورد و خروج از اوامر الهی (گناه و...) باعث هدر دادن سرمایه وجدان، فطرت و نورانیت هایی است که از طریق پیروی از دستورات الهی به دست آورده ایم. پس کسی که هم اهل نماز است و هم اهل موسیقی حرام و... در واقع سرمایه معنوی و وجودی خود را به حراج گذاشته و نمی داند چه می کند.
پی‌نوشت‌ها:
1. مجلسی. محمد تقی. بحارالانوار. ج44. ص287. دار الکتب الاسلامیه.
2. به رساله های عملیه و استفتائات مراجع تقلید مراجعه فرمائید.
3. کلینی. اصول کافی. ج6. ص432. نشر اسوه. چاپ اعتماد. 1372.
منبع: حوزه نت
دین اسلام که به عنوان برترین، جامع ترین و آخرین دین، گرانبهاترین ارمغان را برای بشریت آورده است برای تمامی حالات، شرایط، سنین مختلف و... دستورات و نکات کاربردی بیان کرده است. همان مقدار که توصیه به نماز و عبادت شده، به همان مقدار توصیه به «تفریحات سالم و ورزش شده»، آن گونه که نهی از برخی از خوردنی های حرام شده، بیشتر از آن توصیه به خوراکی ها و نوشیدنی های مفید و سالم شده و اگر امر به عزاداری کرده، در مقابل بشارت بر آسایش روانی و اجر و ثواب بر آن داده است و در کنار آن توصیه مؤکد بر شادی و نشاط شده است.
امام صادق علیه السلام می فرمایند: خداوند شیعیانی را برای ما انتخاب کرد که ما را یاری می نمایند و در شادی ما شادمان و در عزا و حزن ما اندوهناک هستند.(1)
پس دین ما نه اینکه نهی از شادی نکرده بلکه امر به «شادی مشروع، پایدار و کمال آور» نموده. اما سئوال این است که آیا هر شادی و عامل نشاط انگیزی می تواند موجب آرامش، نشاط روحی و موفقیت ما شود یا خیر؟
اگر ما تشنه بودیم و عطش بر ما غلبه کرده بود و آبی در دسترسمان نبود آیا سراغ ظرف نوشیدنی زهرآلود و کشنده در حالی که زهر بسیار شیرین و گوارا باشد می رویم و آن را می نوشیم؟ هرگز. چرا که این لذت و رفع تشنگی، لحظه ای بیش دوام ندارد و در پی آن مرگ یا عمری حسرت و اندوه را به دنبال دارد.
اسلام با اصل موسیقی مخالف نیست و آن را تحریم نکرده است. اما اگر موسیقی موجب تهییج شهوت شود و آدمی را ازحالت معقول خارج کند و تأثیر منفی در اعصاب، اخلاقیات و معنویات انسان بگذارد حرام می شود.(2) گذشته از اینکه آثار مخرب آن را هرگز نمی توان نادیده گرفت. افرادی مدعی هستند با شنیدن نوار موسیقی و رقص و... با نشاط و موفق هستند.
اولاً این تلقینی است از ناحیه خودشان و ثانیاً اثر آن زودگذر و مقطعی. جالب است اشاره ای کوتاه به آثار موسیقی در روایات و کلام اندیشمندان نماییم:
1ـ از بین رفتن برکت از اهل خانه.
2ـ مستجاب نشدن دعا
3ـ ایجاد نفاق در دل انسان
4ـ بی غیرتی و بی تفاوتی به ناموس(3)
5ـ و......
حال اگر این موسیقی به همراه رقص یا تصاویر مبتذل باشد، اثر مخرب و تأثیر منفی روانی آن به مراتب بیشتر و عمیق تر خواهد بود، گذشته از اینکه رقص درمقابل نامحرم و نگاه به تصاویر محرّک از محرمات است وکیفر اخروی راهم درپی دارد.
در اینجا توجه شما را به نکات زیر جلب می نماییم:
1ـ موفقیت و نشاط در چیست که می گوییم افرادی که اهل استفاده از CD رقص و موسیقی و... هستند شادتر از دیگران می باشند. این حرف آیا مبنای علمی اثبات شده دارد یا بر اساس احساس و نتیجه گیری از ظاهر برخی افراد است؟ شما عکس این مسأله را بررسی نمایید.
قطعاً با مشاهده یک یا چند نفر نمی توان قاعده ای کلی ساخت. بله هستند افرادی که چه بسا اهل این گونه مسایل (استفاده از نوارهای غیر مجاز و...) نمی باشند ولی بر اثر مشکلات زندگی حالت نشاط شان کمتر از دیگران است و از آن طرف افرادی که اهل اینگونه مسایل هستند ولی به ظاهر شاد و موفق هستند ولی نمی توان نتیجه گرفت که درباطن نیز شادکام و راضیند.
به هر حال زندگی بزرگان دین، مؤمنان واقعی و افرادی که پایبند به احکام الهی هستند را اگر مورد بررسی دقیق قرار دهیم در می یابیم که موفقیت، نشاط، پویایی و معنویت شان نه اینکه کمتر از دیگران نیست بلکه به مراتب در بسیاری از امور پیشرو و موفق تر هستند، به هر حال موفقیت یا عدم آن ارتباطی با موسیقی و رقص و... ندارد، بلکه منشاء آن مجموعه عوامل دیگری است که عامل اصلی موفقیت و نشاط آنها تلاش، پویایی، معنویت و عمل به احکام دین، خودباوری و جدیت در کار و برنامه ریزی صحیح است.
2ـ نکته بسیار کلیدی و اساسی در بحث لذت ها (که مورد قبول همگان می باشد) این است که اولاً آیا هر لذتی برای ما دارای ارزش است، و ثانیاً هر ابزار و وسیله ای که بتواند ما را به نشاط و لذت برساند، آیا صحیح است از آن بهره مند شویم؟
جواب سئوال اول این است که لذت 2 قسم هستند: لذات ماندگار و لذات زودگذر. بسیاری از لذت ها ظاهری خوش و شیرین دارند اما این اثر، یا گذرا و لحظه ای است و آثار روحی روانی زیانبار داشته و نگرانی هایی به دنبال دارد که موجب عذاب وجدان و... می شود. پس لذت حقیقی در آن است که اثری جاودانه، معنوی، آخرت و بهشت ساز داشته و در عین حال همراه با نشاط و پویایی ظاهری و باطنی گردد نه فقط ظاهری. (دنبال لذتی باشیم که پس از آن بگوییم خوش گذشت و خوش ماند تنها خوش گذشت نباشد والاّ خوش نیست).
و جواب سئوال دوم اینکه هر عاقلی بهره مندی از هر وسیله ای برای رسیدن به لذت را مخالف عقل سلیم و وجدان واقعی می داند.
3ـ فراموش نکنیم که متأسفانه گاهی اوقات آثار و ثمرات عبادات ما، در اثر غفلت و بی توجهی به دستورات الهی و انجام گناه از بین می رود و از این روی آثار سازنده عبادت و نماز، بسیار کم رنگ می شود. و مهمتر از همه اینکه، دعا و نماز فقط در کلام نیست بلکه واقعیت این است که باید کلام و قلب و عمل با هم همراه باشند تا عبادت کامل و حقیقی انجام شود.
4ـ چگونه می توان در ظرف پاک و تمیز، هم عسل لذیذ مصّفا ریخت و هم زهر کشنده و توقع داشته باشیم که با خوردن آن، اثر سلامتی، تحرک و نشاط را نتیجه دهد؟ آیا می توان گناه و بی توجهی به دستورات الهی را در کنار عبادت، در ظرف دلمان که امانت الهی است قرار دهیم و از آن، اثر موفقیت، معنویت و رضایت الهی را به دست آوریم؟!
5ـ معنویت اگر با نشاط همراه شود معجونی پدید می آید بی نظیر.
البته حقیقت این است که اگر معنویت و عبادت، واقعی باشد، خودش نشاط آور است چرا که در واقع خود دین ما را به نشاط، حتی شوخی با دوستان، معطر نمودن، زیبایی و توجه به نظافت و... و نیز مراعات آداب زیبای اجتماعی، امر نموده است.
مشکل ما این است که یا در معنویت تندروی می کنیم یا در شادی و نشاط، اگر حدّ تعادل را هم در معنویت و هم در نشاط مورد توجه قرار دهیم و شادی و مجالس تفریح و مهمانی خود را به گناه تبدیل نکنیم و حدّ و حریم توصیه شده دین را مراعات نموده و عمل نماییم، نتیجه ای مطلوب و ماندگار به دست می آوریم، مشروط بر اینکه مراقب غفلت ها و وسوسه های شیطانی در تمام لحظات باشیم.
نکته پایانی
همانگونه که گفتیم لذتی خوب است که پایدار، کمال آور و مشروع باشد. لذتی که در پی آن ضررهای دنیوی (ناسازگاری در روابط اجتماعی و خانوادگی، فرار دختران، بی حجابی، عصیان در برابر حق و...) و نیز عقاب اخروی باشد در واقع لذت نیستند. در معارف ما زندگی به خط مرگ پایان نمی پذیرد مرگ تنها پلی است که ما را به عالمی بزرگ تر و نامحدود و واقعی می رساند. آری کسانی که به این بینش نرسیده اند، طوری برای شادی های خود برنامه ریزی می کنندکه خود را از لذتها وخوشیهای جاودان سرای اخرت محروم می کنند. آنها خوشی را در محدوده دنیای مادی تعریف می کنند. کسی که به استمرار زندگی تا آخرت توجه دارد، خوب می فهمد که خوشی باید مشروع و در چهارچوب شرع باشد. بنابراین چه بسا لحظه هایی را بتوان در این دنیا شاد شد و اما در آخرت که پایدار است ناشاد بود.
در کلام ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ می خوانیم در لذتی که آخرش به هلاکت ختم شود هیچ خیر و برکتی نیست پس باید شادی را دوباره با توجه به مفهوم حقیقی انسانیت، جایگاه انسان در هستی و در فرهنگ دین تعریف کنیم.
اگر لذتِ ترک، لذت بدانیم دگر لذت تن بلذت نخوانیم
دوست عزیز پیروی از دستورات الهی (نماز، حج، خمس و...) برای انسان نورانیت می آورد و خروج از اوامر الهی (گناه و...) باعث هدر دادن سرمایه وجدان، فطرت و نورانیت هایی است که از طریق پیروی از دستورات الهی به دست آورده ایم. پس کسی که هم اهل نماز است و هم اهل موسیقی حرام و... در واقع سرمایه معنوی و وجودی خود را به حراج گذاشته و نمی داند چه می کند.
پی‌نوشت‌ها:
1. مجلسی. محمد تقی. بحارالانوار. ج44. ص287. دار الکتب الاسلامیه.
2. به رساله های عملیه و استفتائات مراجع تقلید مراجعه فرمائید.
3. کلینی. اصول کافی. ج6. ص432. نشر اسوه. چاپ اعتماد. 1372.
منبع: حوزه نت
