چرا در حال احرام صید کردن حرام است‌؟

پرسش :

با توجه به سوره مائده آیه 95 چرا در حال احرام صید کردن حرام است‌؟

پاسخ :
یکى از دلایل حرمت صید در حال احرام آیات قرآن کریم است. خداوند مى‌فرماید:«یا ایُّهَا الَّذینَ‌ آمَنوا لا تَقتُلوا الصَّیدَ و انتُم حُرُمٌ‌...؛ اى کسانى که ایمان آورده‌اید در حال احرام شکار نکنید....»(1)

این حکم در آیات 1 و 2 و 96 سورۀ مائده نیز آمده است. دربارۀ حکمت این حکم الهى مى‌توان گفت: حج و عمره از عباداتى است که انسان را از جهان ماده جدا کرده، در محیطى مملو از معنویت فرو مى‌برد.

وابستگى‌هاى زندگى مادى، جنگ و جدال‌ها، خصومت‌ها، هوس‌هاى جنسى، لذات مادى، در مراسم حج و عمره به کلى کنار مى‌روند و انسان به یک نوع ریاضت مشروع الهى دست مى‌زند. تحریم صید در حال احرام نیز به همین منظور است.

از این گذشته اگر صید کردن براى زوار خانه خدا کار مشروعى بود، با توجه به این همه رفت و آمدى که هر سال در این سرزمین‌هاى مقدس مى‌شود، نسل بسیارى از حیوانات در آن منطقه - که به علت خشکى و کم آبى، حیواناتش نیز کم است - برچیده مى‌شد، پس این دستور یک نوع حفاظت و ضمانت براى بقاى نسل حیوانات آن منطقه است، به ویژه با توجه به این که در غیر حال احرام نیز صید حرم، و هم چنین کندن درختان و گیاهان آن ممنوع است، روشن مى‌شود که این دستور ارتباط‍‌ نزدیکى با مسأله حفظ‍‌ محیط‍‌ زیست و نگه دارى گیاهان و حیوانات آن منطقه از نابودى دارد.

این حکم به قدرى دقیق تشریع شده که نه تنها صید حیوانات، بلکه کمک کردن و حتى نشان دادن صید به صیاد نیز تحریم گردیده است، چنان که در روایات مى‌خوانیم امام صادق علیه السلام به یکى از یارانش فرمود: هرگز چیزى از صید را در حال احرام حلال مشمر و هم‌چنین صید حرم را در غیر حال احرام و نیز صید را به شخص محرم و غیر محرم نشان مده تا آن را شکار کند و اشاره به آن مکن (و دستور مده) تا به خاطر تو، صید را حلال بشمرد؛ زیرا این کار موجب کفاره براى کسى است که به عمد صید انجام داده باشد.(2)

پی‌نوشت‌ها:
(1). مائده/ 95
(2). وسائل‌الشیعه، شیخ حرّ عاملى، ج 12، ص 415؛ تفسیر نمونه، ج 5، ص 88

منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.