تکامل روانی - جنسی کودکان «از 3 تا 5 سالگی»

زیرتیتر: سه تا 5 سالگی، کودک به تفاوت اندام جنسی خود با جنس مخالف پی می برد.
 

چکیده:  در دومین مرحله از دوران کودکی (3 تا 5 سالگی)، کودک با برخی از تفاوت های اندام جنسی خود با جنس مخالف آشنا می شود که این اتفاق می توان در بازی های کودکانه اتفاق بیفتد. واکنش والدین و مربیان با این اتفاق چگونه باید باشد؟ در این نوشتار به ویژگی های روانی-جنسی این دوران پرداخته می شود.

تعداد کلمات 959 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه 

رای دختر ۵ ساله خود برند را سراسیمه برای ارزیابی آورده است. رای در حالی که گریه می کند توضیح می دهد زمانی که برای برداشتن برندا به مدرسه رفته، وی را همراه گروه کوچکی از پسرها و دخترها یافته است، به طوری که همگی لباس های خود را پائین کشیده بودند. بچه ها نزد پرستار مدرسه فرستاده شده و والدین همگی آنها در جریان قرار گرفتند. رای بیشترین نگرانی خود را این گونه مطرح می کند که مبادا برندا در سنین پائین از نظر جنسی فعال شود. وی عنوان می کند که از دیدن دخترش در این حالت شرمنده شده است. رای می پرسد «آیا این اتفاق عادی است؟»
سنین ۳ تا ۵ سالگی مرحله تناسلی یا فالیک (فروید) و مرحله ابتکار در مقابل احساس گناه (اریکسون) است. مرکز توجه و علاقه، اندام تناسلی می باشد. همانند کنجکاوی در مورد تفاوت بین اندام تناسلی زن و مرد. کودک در این زمان نسبت به این تفاوتها آگاه تر می گردد، که می تواند موجب رنجش وی شود. به عنوان مثال «چرا اندام تناسلی من شبیه مردها نیست» یا «چرا اندام تناسلی من مردانه است؟» می توانند سؤالاتی رایج در این سنین باشند. هنگامی که دختران به اندام تناسلی مردانه نگاه می کنند، ممکن است دچار این نگرانی شوند که اندام تناسلی آنها «بریده» شده است. والدین باید از چنین موقعیت هایی به عنوان لحظاتی برای آموزش استفاده نمایند.
براساس عقدة ادیپ (فروید) توجه به والد جنس مخالف در حوالی سنین ۲ تا 3 سالگی آشکارتر می شود. به عنوان مثال ممکن است دخترها اظهار کنند که می خواهند «با پدر ازدواج کنند».
 

کودکان در این سنین تحرک بیشتری داشته؛ مهارت های کلامی و شناختی خود را افزایش داده و قدرت خیال پردازی و تخیل خود را گسترش می دهند. آنها شروع به امتحان کردن حدود و مرزها کرده و ممکن است پرخاشگر به نظر برسند، احساس گناه زمانی ایجاد می شود که والدین یا بیش از اندازه سخت گیر و یا بیش از حد آسان گیر باشند. 
همچنین تنبیهات سخت و یا اجازه دادن به کودک برای خطر کردن، ییش از توانایی خودش نیز، اثراتی مشابه بر جای می گذارد. فرآیند تثبیت جنسیت در این مرحله پایه گذاری شده و تفاوت های بین دو جنس درک می شود. در این هنگام والدین را تشویق نمایید تا با کودکان خود در رابطه با تفاوت های فیزیکی بین پسرها و دخترها صحبت نمایند و در این زمینه تا حد امکان انعطاف پذیر باشند. بر این واقعیت که هر کودک متفاوت و خاص بوده و خصوصیات منحصر به فردی از جمله پسر با دختر بودن دارد، تاکید کنید.
کودکان اسامی اندام های جنسی را می دانند. اما در عوض به طور رایج از اصطلاحات عامیانه استفاده می کنند. حذف عملکردهای مربوط به اندام های جنسی همچنان معمول می باشد. برخی از دانسته ها و اطلاعات محدود در رابطه با بارداری و زایمان در این سنین معمول است.
والدین را تشویق نمایید، در صورتی که فرزندان خود را در حال «دکتر بازی» دیدند از آشکار کردن تعجب و شوکه شدن خود اجتناب کنند. زمانی که کودکی را در حال بازی های جنسی با سایر کودکان دیدید از این فرصت به عنوان «زمان آموزش» استفاده نمائید. والدین را تشویق کنید تا به فرزندان خود بیاموزند وارد کردن اشیاء به داخل سوراخ های بدن خطرناک و ممنوع می باشد. به فرزندان در رابطه با کلمات مناسب و غیر مناسب آموزش دهید. والدین نیز باید همچنان به استفاده از نام های صحیح برای بخش های مختلف بدن ادامه داده و به فرزندان خود در رابطه با عملکرد اندام تناسلی از جمله تخلیه کردن ادرار و تولید مثل آموزش دهند. 
برای جلوگیری کردن از سوء استفاده جنسی باید به کودکان آموزش داده شود که اندام تناسلی قسمت خصوصی از بدن می باشد که دیگران اجازه لمس کردن و تماس با آن را مگر در موارد نظافت ندارد. و همچنین آنها نیز نباید اندام های خصوصی دیگران را لمس کنند. توضیح دهید که این قانون شامل تمامی افراد آشنا، دوستان، اقوام و غریبه می شود. توانایی گفتن «نه» به دیگران را به کودک خود بیاموزید  تا بتواند بگوید «نه، والدین من گفته اند نباید این کار را انجام دهم» و از محل دور شوند. به کودک خود بیاموزید در صورت وقوع چنین اتفاتی آن را با فردی که بتواند به او کمک کند در میان بگذارد.
والدین باید در نظر داشته باشند تا فهرستی از افرادی که کودک می تواند این مساله را با آنها در میان بگذارد در اختیار وی قرار دهند. در این سنین والدین باید آموزش قاطعیت به کودک، مانند تمرین «نه» گفتن را آغاز نمایند. به کودک اجازه دهید تا در سایر شرایط که برای وی خوشایند نمی باشد، نیز «نه» بگوید. (به عنوان مثال در مقابل درخواست خاله یا عمه برای بوسیدن وی). 
در این سن کودک باید بداند که تحت هیچ شرایطی نزد غریبه ها نرود. علت این قانون را برای کودکان توضیح دهید و مطمئن شوید که آنها قادر به شناسایی افراد غریبه می باشند.


منبع : کتاب «بهداشت و سلامت جنسی از کودکی تا سالمندی»،

نوشته: مارگارت نوزبام
مترجمان: مریم شیرمحمدی و ریحانه فیروزی