اعتماد به نفس در کودکان؛ چرا و چگونه (بخش اول)

اعتماد به نفس در کودکان، در نتیجۀ فعالیت مداومی که موفقیت‌ساز باشد حاصل می‌شود.
 

چکیده: اساس اعتماد به نفس واقعی در کودکان این است که در بچه‌ها حس احترام به خود و احترام به دیگران را ایجاد کنیم. در واقع این بنایی است که آن­ها در طول زندگی به آن چیزهایی می‌افزایند. در این مقاله با رشد و تقویت اعتماد به نفس در کودکان آشنا می ­شویم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1025 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

مقدمه

امروزه خانواده‌ها در پرورش هوش و استعداد کودکانشان قدم های محکمتر و مؤثرتری نسبت به گذشته برمی‌دارند و انتظاراتشان در زمینۀ کارآمدی فرزندانشان نیز بالاتر رفته است. آنها دریافته‌اند که برای دستیابی به این مهم که همانا داشتن قدرت و توانمندی بیشتر در راه رسیدن به اهداف عالی‌تر است، باید تفکر و اندیشه کودکان و نوجوانان را در سطوح بالاتری پرورش داد. در واقع بهتر است این چنین بیاندیشیم که بایستی کودکان را در برابر مشکلات و مسائل روانی واکسینه نماییم. و این کار با آموزش مهارتهای زندگی به آنها عملی می‌گردد. در نتیجه آنها می‌آموزند که در دنیای پیشرفته و پیچیدۀ کنونی، چگونه زندگی نمایند که از آسیب‌پذیری کمتری برخوردار باشند و در رقابت­های اجتماعی همیشه بازنده نباشند؛ چگونه خطرات را از خود دور سازند و در مورد توانمندی های خود به باورهای پایداری برسند. مهارت های زندگی به انسانها می‌آموزد که چگونه شکنندگی را از خودشان دور ساخته و به مسائل زندگی به عنوان معماهای قابل حل نگاه کنند.
 

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس ، عبارت است از احساس اطمینان نسبت به خود. اعتماد به نفس یک فرد به نحوه­ی احساس او درباره­ی «من» خویش بستگی دارد. شما در مورد خودتان چگونه فکر می­کنید؟ آیا نظر مساعدی نسبت به خودتان دارید و به خودتان احترام می گذارید؟ اگر پاسخ شما به سوالات اخیر مثبت باشد، در این صورت می توان گفت که شما از یک من قوی و ایده آل، برخوردار هستید، اما اگر شما نظر مساعدی نسبت به خودتان نداشته باشید و برای خودتان احترام قایل نشوید، می توان گفت که شما دارای من ضعیفی هستید. با تعریفی که از اعتماد به نفس ارائه شد، حال به موضوع مهم « اعتماد به نفس در کودکان» اشاره می­کنیم.

اعتماد به نفس در کودکان

وقتی بچه‌ها جمله‌های زیر را می‌گویند، می‌دانیم منظورشان چیست:

  من نمی‌توانم این کار را انجام دهم.
  بچه‌های دیگر بهتر از من هستند.
  من علاقه­ ای به انجام این کار ندارم.
   من ترسو هستم.
  این کار را انجام نمی‌دهم.
در این جمله‌ها ما نیاز مبرم کودک را به اعتماد به نفس می‌شنویم. شنیدن این مسئله بسیار ناراحت‌کننده است. گاهی اوقات وقتی فرزندانمان احساس اعتماد به
نفس ندارند، روی اعتماد به نفس ما نیز تأثیر می‌گذارند.

«یادم می‌آید که در سال سوم مدرسه، قاب عکسی را با حلقه‌های زرد، قرمز، طلایی و نارنجی درست کردم تا به مادرم هدیه کنم. او بسیار خوشحال شد و این باعث شد من حس خوبی پیدا کنم.» این حرفهای مردی پنجاه و هشت نه ساله است. او مدرک دکترا دارد و یافته‌های علمی بسیاری در سوابقش به چشم می‌خورد؛ اما وقتی در مورد اعتماد به نفس از او سؤال می‌شود، دربارۀ آن قاب عکس صحبت می‌کند.

 این روزها دربارۀ خودباوری بسیار صحبت می‌شود؛ اما تا زمانی که ادراک این مسئله براساس تجربه نباشد، مفهومی پوچ است. عزت نفس بخش مجزایی نیست، بلکه با زندگی روزمره در هم آمیخته است و در نتیجۀ فعالیت مداومی که موفقیت‌ساز باشد حاصل می‌شود. بچه‌هایی که در محیط اطراف خانه به تجارب مثبتی دست یافته‌اند، نمونه بارز این مساله هستند. این کارها هزینه‌ای در بر ندارد و وقت چندانی نمی‌گیرد، بلکه به بچه‌ها قدرت تسلط می‌دهد و در آنها شهامت و تعلق به خانواده ایجاد می‌کند و ترس آن­ها را از چیزهای جدید و غیرمنتظره کم می‌کند. این کارها به بچه‌ها این نگرش را می‌دهد که: «من از عهدۀ این کار برمی‌آیم.» هدف ما این است که در بچه‌ها حس احترام به خود و احترام به دیگران را ایجاد کنیم که اساس اعتماد به نفس واقعی است. این بنایی است که آنها در طول زندگی به آن چیزهایی می‌افزایند.

تمرین اعتماد به نفس

ممکن است مطرح کردن تجربیاتی که با اعتماد به نفس همراه بوده‌اند، برای بچه‌ها مشکل باشد. این تجربیات باید آن قدر کوچک باشند که بچه‌ها بتوانند آنها را درک کنند؛ آن قدر بزرگ باشند که مشوق رشد و بالندگی باشند و آن قدر ساده باشند که والدین بتوانند آنها را به کار گیرند. اعتماد به نفس مانند یک رودخانه پس‌رفت، یا جریان پیدا می‌کند. این رودخانه همیشه دارای جریانات تندی نیست. بعضی روزها می‌دانید که می‌توانید از عهدۀ هر کاری برآیید و بعضی روزهای دیگر، حتی بیرون آمدن از رختخواب، خود، کار بزرگی است. بچه‌ها هم همین‌طورند. در چنین روزهای سختی بهتر است به یک اتفاق خوب فکر کنید که در گذشته رخ داده است و شما توانسته‌اید به خوبی از عهدۀ کار مشکلی برآیید و بر آن فائق شوید. این کار باعث می‌شود در روزهایی که اعتماد به نفستان جریان کمی دارد، نیروی مضاعفی پیدا کنید. وقتی بچه‌ها کوچکند، چندان مشکل نیست که به آنها کمک کنیم تا اعتماد به نفس به دست آورند. کارهای کوچک می‌توانند تأثیرات بزرگی داشته باشند. این کار را می‌توانید در خانه و با لوازمی مانند تلفن یا تلویزیون شروع کنید. تلفن در بیشتر خانه‌ها یافت می‌شود و وسیلۀ ایده‌آلی برای تمرین اعتماد به نفس در بچه‌ها است. بچه‌های کوچک از این وسیله استفاده می‌کنند تا با مادربزرگ، اقوام یا دوستانشان تماس بگیرند و این کار به آنها کمک می‌کند تا تمرین­های اولیۀ «هنر گفتگو» را انجام دهند. بچه‌های بزرگ‌تر نیز از این وسیله برای صحبت کردن استفاده می‌کنند؛ اما در عین حال اطلاعات خاصی نیز رد و بدل می‌شود.


ادامه دارد....

تهیه و تنظیم: خانم حدیثه اسفندیار
منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.