سرفه در کودکان و راهکارهای درمانی آن

سرفه کودکان از جمله مواردی است که می‌تواند باعث نگرانی پدر و مادرها شود. با این حال سرفه در کودکان اغلب منشأ طبیعی دارد، اما در صورت بروز سرفه های غیرعادی یا مزمن در کودکان، لازم است تا با پزشک مشورت شود.
کودکان به دلیل آسیب پذیری دستگاه تنفسی شان ممکن است در معرض عوامل بیشتری برای ابتلا به انواع سرفه باشند. 
در کودکان شیرخوار سرفه به ندرت رخ دهد ولی اگر رخ دهد، ممکن است نشانه عفونت و خونریزی باشد. اما در کودکان بزرگتر سرفه که عمدتاً بر اثر عفونت های جزیی دستگاه تنفس مانند سرماخوردگی و سینه پهلو نیز رخ می دهد. سرفه های ناگهانی کودکی از هر جهت سالم است امکان خطرناک بودن را دارد، چرا که احتمال دارد که به علت انسداد و بسته شدن مجاری تنفسی، ورود و خروج هوا مختل شده باشد، که باید جدی گرفته شود.
سرفه عوامل و دلایل مختلفی را دارد. در این مطلب علاوه بر ذکر چند مورد از عوامل رایج سرفه کودکان، روش هایی برای درمان آن نیز ارائه می‌شود.
 

اگر کودک شما زیر یک سال باشد، علت سرفه های آن می تواند سرماخوردگی، برونشیت، آسم و سینه پهلو باشد که ندرتا می‌دهد.
اگر کودک تب ندارند ولی در زمان های مختلف سرفه می کند و آن را در شب ها بیشتر می شود و این علایم را هم دانش سرفه های مکرر و صدای شهید در آخر آنها وجود دارد و همراه با استفراغ است، احتمالاً سیاه سرفه یا آسم دارد.
اگر کودک جوش زده، تب هم دارد و در چند هفته قبل مبتلا به سرخک بوده است، علت این بیماری عود دوباره سرخک است.
اگر کودک همراه سرفه آبریزش مداوم بینی دارد و عفونت مکرر در گوش با صدای تو دماغی نیز همراه آن است،علت احتمالی بزرگ شدن آدنوئید ها است.
اگر کسی در خانه سیگار می کشند و یا خود کودک سیگار می‌کشند و سرفه می‌کند، علت احتمالی یا حتمی تحریک حلق ها، ریه ها و دستگاه تنفسی در اثر دود سیگار است.
دود سیگار چه در حالت کشیدن یا تنفس کردن آن، زمینه را برای تمام بیماری های تنفسی، قلبی ،عروقی، فشارخون و ۱۴نوع سرطان مختلف مهیا می‌کند.
اگر کودک شما دچار علائمی مانند خواب آلودگی غیر عادی، عدم توانایی حرف زدن، گود افتادن بین فواصل دنده ها و مایل شدن رنگ لب به کبودی، بسیار خطرناک است و در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه شود.
 

برای درمان سرفه شما می‌توانید یک عدد پیاز رنده شده را با یک و نیم قاشق عسل، کمی پودر ریشه شیرین بیان به آن اضافه کنید و هر ۸ ساعت میل کنید.
آویشن شیرازی، ناخنک به اضافه سه پستان و عناب و پنیرک، به اندازه ۵ گرم از هر کدام در قوری ریخته و دو لیوان آب جوش بریزید و نیم ساعت دم کنید، سپس صافی کشیده و با عسل شیرین کنید و هر چهار ساعت یک فنجان به کودک بدهید.
شکر تیغال یک و نیم تا ۳ گرم را با کتیرای خوراکی یک و نیم گرم به اضافه تخم به ۳ گرم، همه را در هاون ریخته و آنها را بکوبید. سپس یک فنجان شیر طبیعی را داغ کنید و با هم مخلوط کرده و روی سماور بگذارید تا نیم ساعت دم بکشد. سپس با کمی عسل در همزن قرار دهید و مخلوط کنید، یک معجون مقوی، چاق کننده، ضد عفونت بسیار قوی، جهت دفع سرفه و خلط، تقویت کننده ریه و شش ها، تنظیم و تقویت سیستم ایمنی، دفع سرماخوردگی، برونشیت، آنفولانزا، سینوزیت، تقویت معده، تقویت موی سر، تقویت مفاصل، تقویت استخوان ها و ضد عفونت است و بسته به سن کودک از یک و نیم قاشق چای خوری تا دو قاشق هر ۶ ساعت به کودک بدهید.[2]
بارهنگ را به اندازه یک قاشق با چهار تخمه در هم کنیم و در یک و نیم لیوان عرق نعنا بریزید، ۲۰ دقیقه بجوشانید، سپس ۱۰ دقیقه دم کنید، با عسل شیرین کنید و بسته به سن کودک از یک قاشق مرباخوری تا ۲ قاشق غذاخوری از هم زده آن به کودک هر ۴ ساعت یکبار بدهید.
از نظر طب سنتی برای رفع سرفه شما می توانید چند گرم پودر خشک شده گیاه آویشن را داخل یک لیوان آب جوش بریزید و ۲۰ دقیقه دم کنید سپس محلول را صاف و میل کنید.
دانه های به را در آب خیس کنید و بعد از این که لعاب آن خارج شد، آن را بخورید و البته می توانید دانه به را روی زبان قرار دهید و لعاب آن را بعد مدت چند دقیقه بمکید. 
عکس قاشق برگ خشک پس سیاوش آن را داخل یک لیتر آب جوش بریزید و اجازه دهید مدتی بجوشد سپس آن را صاف کنید و مایع به دست آمده را بخورید. [3]
 

گیاهان مفید برای رفع سرفه عرق پونه، عرق تمشک، عرق رازیانه، جوشانده سبوس، گندم، کدو حلوایی، شربت ترب سیاه، گل ختمی، بارهنگ، گل بابونه، زنجبیل، گل گاوزبان، دارچین، عسل موم، عسل نشاسته، سیر است.
امام رضا علیه السلام می فرمایند: « هرکس می‌خواهد در همه زمستان ها از زکام( سرماخوردگی_گلودرد) ایمن باشد هر روز سه لقمه عسل با موم بخورد، گل نرگس ببوید، چرا که از زکام ایمنی می دهد.»
از غذاهای سرخ کردنی و سنگین مانند ادویه های تند و مواد غذای ترش پرهیز کنید.
آب و مایعات فراوان بنوشید و از چای کمرنگ نیز می توانید استفاده کنید.
غذاهایی مانند فرنی، تخم مرغ، سبزیجات، گوشت له شده، ژله، پنیر نرم، ماکارونی پخته شده و غیره برای فردی که دچار سرفه است مناسب می باشد. این افراد باید از خوردن غذا های برشته و خشک خودداری کنند.


پی نوشت
[1] سید هادی فاطمی، بیماری های کودکان، قم: شهید کاظمی ، 1396، صفحه 110.
[2] خدادای، مصطفی، طب سنتی، جلد یک، قم: سپهر اندیشه، 1396 ، صفحه 39.
[3] فضل‌بن‌حسن طبرسی، ترجمه، سیدحبیب‌الله موسوی، مکارم الاخلاق، تهران‌: حبیب، 1389 ، صفحه 175.