کلام و سیره امام حسن (علیه السلام) در ارتباط با دیگران (بخش دوم)

خود رای بودن سبب می‌شود تا فقط نظر خودتان مهم باشد و حرف دیگران اهمیتی برای شما نداشته باشد و همین نوعی غرور است که مخرب است برای داشتن یک رابطه سالم.
 

افراد های را سراغ داریم که برای جمع آوری مال و مال اندوزی بیشتر، از خانواده، دوستان و آشنایان خودشان گذشتند و اگر دست نیازی به سمت او دراز کردند او دست آنها را خالی بازگرداند و امیدی به بخشش مالی و رفتاری او ندارند. 

زندگی مشترک: شوهر، یک فرد خسیس است و دل کندن از مالش برای او سخت تر از جان دادنش است و همین صفت باعث می‌شود تا زندگی آنها رنگ کینه و نفرت بگیرد. 

در امر رفاقت: برای هر انسانی احتمال اینکه مشکلی بوجود بیاید و او نیاز به کمک مالی دوستان خودش داشته باشد هست. رفیقی که نتواند در روزهای سخت دستگیر انسان باشد و مال خودش را بر رفاقت ترجیح دهد آن رفاقت از بین خواهد رفت. 

برای اینکه روح شما سبک باشد و قلب آکنده از مهر و عطوفت داشته باشید، باید توانایی این را داشته باشید که بتوانید از مال خودتان بخشش کنید مانند الگوی خودمان امام حسن مجتبی (علیه‌السلام). امام مجتبی (علیه السلام) در جود و کرم از همگان سبقت گرفته بود؛ آن چنان که با بذل و بخشش های خداپسندانه، دست از دارایی های خویش می کشید و همه را در راه خشنودی خدا تقدیم می کرد. این، در واقع بیانگر بی اعتنایی آن حضرت به مظاهر فریبنده دنیا بود. در همین مورد نوشته اند:«امام مجتبی (علیه السلام) در طول عمر خود، دوبار تمامِ اموال و دارایی خود را در راه خدا خرج کرد و سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم کرد و نصف آن را برای خود نگهداشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید.[4 ]

الگوی ما همچین فردی است که قلم این حقیر از توصیف آن قاصر است. آن حضرت گاهی مبالغ قابل توجهی را یکجا به مستمندان می‌بخشید، به طوری که مایه شگفتی واقع می‌شد. نکتة چنین بخشش‌های چشمگیری این است که حضرت مجتبی (علیه السلام) با این کار برای همیشه شخص فقیر را بی‌نیاز می‌ساخت و او می‌توانست با این مبلغ تمام احتیاجات خود را برطرف نموده و زندگی آبرومندانه‌ای تشکیل دهد و احیاناً سرمایه‌ای برای خود تهیه نماید. امام روا نمی‌دید مبلغ ناچیزی که خرج یک روز فقیر را به سختی تأمین می‌کند، به وی داده شود و در نتیجه او ناگزیر می‌شود برای تأمین روزی هر روز خود دست احتیاج به سوی این و آن دراز کند.[2] 
 

خود رای بودن سبب می‌شود تا فقط نظر خودتان مهم باشد و حرف دیگران اهمیتی برای شما نداشته باشد و همین نوعی غرور است که مخرب است برای داشتن یک رابطه سالم. امام حسن (علیه السلام) در بیان اهمیت مشورت مى فرماید: «هیچ گروهى مشورت نکرد، مگر اینکه به این وسیله به سوی رشد و کمال هدایت شد. [3]

زندگی مشترک: وقتی شما برای انجام دادن کارهایتان با همسرتان مشورت می کنید در او این حس بوجود می‌آید که فرد مهمی در زندگی شما است و باعث می‌شود تا پیوند شما محکم تر از قبل شود. اما اگر در کارهایتان خود رای باشید همسرتان دلسرد خواهد شد. 

فرزند: شیوه رفتاری درست این است که به فرزندتان اهمیت دهید و نظر او را درباره کارها بپرسید و به او شخصیت دهید. 

یکی از شیوه های شخصیت دادن به فرزندان، مشورت کردن با آن هاست. امام مجتبی علیه السلام ضمن توصیه به این کار پسندیده، با فرزندان خویش در موارد مختلف مشورت می کرد و بدین وسیله شخصیت آنان را پرورش داده و در آن ها عزت نفس ایجاد می نمود. روزی معاویه بن خدیج به عنوان خواستگار به منزل آن حضرت آمد، حضرت مجتبی علیه السلام به او فرمود: « انا قوم لا نزوج نساءنا حتی نستا مرهن; ما قومی هستیم که دختران خود را بدون نظرخواهی و مشورت با خودشان، شوهر نمی دهیم. [4]

نکته: همچنان که استخراج عسل ناب از کندو پرفایده است، نتیجه مشورت نیز، رسیدن به بهترین راهکار و ناب ترین طرح در یک امر است.
 

 زندگی به همراه خودش پستی ها و بلندی های زیادی دارد اگر در مقابل آنها کمر خم کنیم و زانوی غم را بغل کنیم، مشکلات بر ما غلبه خواهد کرد.  یکی از خصوصیات فرد فرد مومن این است که در برابر مشکلات ‌شاد باشد و با تفکر مشکلاتش را حل کند. امام حسن مجتبى (علیه السلام) در کلامى، ویژگى انسان مؤمن را چنین بیان مى فرمایند: «از ویژگى هاى انسان هاى با ایمان این است که در مسیر هدایت پرنشاط و شاد هستند و در عین حال، از پیروى شهوات نفسانی خودداری مى کنند.» [5]

پی نوشت :
[1] پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، چاپ چهارم، ۱۳۷۵، قم: مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق ـ علیه السلام ـ ، ص ۹ و ۹۱. و سیوطی تاریخ الخلفاء، مکتبه المثنی بغداد. 
[2] همان، ص ۸۹.
[3] حسن بن شعبة حرّانى، تحف العقول، صفحه 404.
[4] مسند الامام المجتبی علیه السلام، صفحه 688. 
[5] حسن بن ابى الحسن دیلمى، اعلام الدین، ص 137.