راه های درمان شب ادراری کودکان (بخش اول)

یکی از علل شب ادراری در کودکان، عامل وراثت است.
 

دلایل متعددی برای شب ادراری وجود دارد که می توانند زمینه یک معالجه و درمان موثر را فراهم آورند. بعضی از این علل می توانند علت ارکانیکی و جسمی باشند؛ مثل: تأخیر رشدی، وراثت و یا سن کودک.
 
در حالی که علل دیگر می توانند در اصل عاطفی باشند؛ مثل: رفتار والدین، فشار روانی و اغتشاش در خانواده. تشخیص دقیق علت شب ادراری باید شامل موارد زیر باشد:

 

 بعضی از پژوهشگران خاطر نشان کرده اند که ادامه شب ادراری پس از پنج سالگی مربوط به تأخیر رشدی مکانیزم های خاص بدن است (با کوین، ۱۹۷۱). این نظریه تحت عنوان عدم رشد کنترل غشایی بر مکانیزم های واکنشی زیر پوستی فرض شده است (لوویبوند وکوت، ۱۹۷۱).
 
این مسئله در حالت عدم رشد فیزیولوژیکی یا نقص یادگیری در زمانی که کودک واکنش های لازم را برای کنترل مثانه نیاموخته است، دیده می شود. ولی بیشتر کودکان در این سن به طور تناوبی رختخواب خود را خیس می کنند. بنابراین، مکانیزم کنترل مثانه قبلا وجود داشته است (مک کیت و همکاران، ۱۹۷۳).
 

یکی از مهمترین دلایل شب ادراری، وراثت و یا سابقه شب ادراری فامیلی است. کودکانی که در بستگان درجه اولشان دو یا چند نفر سابقه شب ادراری داشته اند، دیرتر از دیگران کنترل مثانه را کسب می کنند (فرگاسون و همکاران، ۱۹۸۹). فراوانی افراد مبتلا به شب ادراری در اعضای دیگر خانواده، مستقیما به نزدیکی ژنتیکی آنها مربوط می شود. دوقلوهای یک تخمکی (دو قلوی یکسان) که هر دو مبتلا به شب ادراری هستند، در برابر بیشتر از دوقلوهای دو تخمکی (دوقلوی غیر یکسان) هستند (با کوین، ۱۹۷۳).
 
مکانیزم این عمل کاملا روشن نیست، در نتیجه بعضی از پژوهشگران پذیرفته اند که تأخیر رشدی یا تفاوت های فیزیولوژیکی ممکن است (به صورت کمی ظرفیت مثانه) علت این مسئله باشد (زالسکی و همکاران، ۱۹۷۳). اهمیت عوامل ژنتیکی در وقوع شب ادراری عموما در رابطه با شب ادراری های اولیه به مراتب بیشتر از شب ادراری حاصل از موارد ثانویه است که البته این امر قابل پیش بینی است. ولی این نکته که برخی از بررسی ها نشان داده اند که اهمیت سابقه فامیلی در شب ادراری احتمالا به اندازه عوامل فیزیکی و جسمانی و یا شاید هم بیشتر از آنهاست، در خور توجه است.
 

کاملا روشن است که سن کودک در وقوع شب ادراری تأثیر بسزایی دارد: ریچمن و همکاران (۱۹۸۲) دریافتند که یک سوم کودکان سه ساله بهنجار به طور متوسط سه بار و یا بیشتر در هفته رختخوابشان را خیس می کنند. این میزان در کودکان چهار ساله ۱۹ درصد و در کودکان هشت ساله پنج درصد است.
 
وایره (۱۹۸۲) دریافت که بیشترین میزان شب ادراری در کودکان سه ساله است. تقریبا نیمی از پسران سه ساله بیش از دو بار در هفته رختخوابشان را خیس می کنند، در حالی که این میزان در مورد دختران ۳۰ درصد است.
 
یک بررسی دیگر در نیوزیلند (فرگاسون و همکاران،1986) نشان داده است که نفقط ۳ / ۳ درصد کودکان هشت ساله شب ادرار هستند؛ ولی چهار درصد آنها پس از کسب کنترل مثانه دوباره شب ادرار شده اند (شب ادراری ثانویه). از سن پنج سالگی بین نیم تا یک سوم موارد شب ادراری از نوع شب ادراری اولیه و بقیه از نوع شب ادراری ثانویه هستند.
 
گزارش های به دست آمده درباره میزان شیوع شب ادراری در کشورهای مختلف، متفاوت است. اما تمام این گزارش ها یک زمان حساس و مناسبی را که بین هجده ماهگی تا چهار سالگی است (به خصوص سن سه سالگی) را به عنوان زمان آموزش و یادگیری جهت خشک ماندن در شب نشان می دهند. در حدود چهل درصد کودکان سه ساله که در روز خود را خیس می کنند، شب ادراری ندارند و این در حالی است که به دنبال آن دوره ای پیش می آید که احتمال شب ادراری در آن کم است (مک کیت و همکاران، ۱۹۷۳).
 

 بسیاری از والدین فکر می کنند که علت خیس کردن رختخواب توسط کودکان این است که آنها در خواب عمیق هستند. یافته های پژوهشگران در این مورد، متفاوت است و نتیجه یکسانی به دست نیامده است. ظاهرأکودکان در تمام مراحل خواب به جز مرحله رم (حرکات سریع چشم) ممکن است رختخواب خود را خیس کنند ( گراهام، ۱۹۷۳).
 

آشفتگی های عاطفی و فشار روانی در خانواده، ارتباط نزدیکی با شب ادراری در کودکان زیر پنج سال دارد (میلر و همکاران، ۱۹۹۰). ریچمن و همکاران (۱۹۸۲) دریافتند که نسبت شب ادراری در کودکانی که دارای اختلال های رفتاری هستند، بیشتر است. پنجاه درصد کودکان سه ساله و ۳۱ درصد کودکان چهار ساله و ۱۲ درصد کودکان هشت ساله رختخواب خود را خیس می کنند. کودکانی که دچار آشفتگی های عاطفی می شوند، مدت دوره شب ادراریشان نیز طولانی تر است. کودکان پیش دبستانی اگر مضطرب یا افسرده باشند اغلب تا سه سالگی رختخواب خود را خیس می کنند. فشارهای جسمانی و روانی در سنین دو تا سه سالگی موجب طولانی تر شدن مدت شب ادراری پس از چهار سالگی خواهد بود (اشتاین و سوسر،1967).

نویسنده: یو داگلاس