نیاز جوان به وقار و متانت

جوانی که وقار داشته باشد از افتادن به دره سبک سری و شوخی های بی معنا و زیان رسان در امان می ماند. 
 

برخی از جوانان برای اینکه خودنمایی کنند و ابراز وجود کنند، دست به شوخی های بیجا و لوده بازی می‌زنند و همین امر باعث می‌شود تا یک شخصیت اجتماعی خوب پیدا نکنند. یعنی ارزش اجتماعی‏ آنها را کاهش می‌دهد و در نظر مردم کوچک و حقیر جلوه می‏ کند. حرمت و ابهت جوان فرو می ‏ریزد؛ به گونه‏ ای که کلامش مورد توجه قرار نمی‏ گیرد. امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: از شوخی دوری کنید؛ زیرا ابرو و هیبت مرد را می‌برد. [1] 

یکی از ویژگی های ارزشمندی که برای جوانان مطرح می شود دارا بودن وقار و متانت است. این وقار و متانت یک هنری است که جوان با هنرنمایی خود می تواند آن را پیاده نماید و ارزش اجتماعی و خانوادگی پیدا کند. گاهی برخی از جوانان ممکن است بخواهند ادای انسان های باوقار و با متانت را در آورند اما لازم است بدانید وقار و متانت با تظاهر به این امر متفاوت است.

تعریف وقار: وقار به معنای سنگینی بدون کندی و تنبلی همراه با عقلانیت و متانت، در برابر سبکی و سبکسری است. [2]

در ابتدا می‌خواهیم به 3 مورد از کارهای که باعث وقار شما می‌شود اشاره کنیم. 
 

کمتر صحبت کردن به این معنی نیست که ساکت و افسرده تو کنج اتاق بنشینید و هیچ حرفی نزنید، بلکه باید در مواقع نیاز صحبت کنید.* همی دور مانی ز رسم کهن* بر اندازه باید که رانی سخن.* [3] 

صحبت کردن های بیخود سبب می‌شود تا شخصیت شما از بین برود. وقار به عنوان یکی از گران بها ترین اصول معاشرت مورد توجه اسلام قرار گرفته است و باعث می‌شود تا جوان در برابر طوفان حوادث و مشکلات استوار بماند. یکی از راه های که می‌توانید به وقار و متانت برسید این است که افسار سخن خود را بدست بگیرید و کمتر سخن بگویید. *مجال سخن تا نبینی ز پیش* به بیهوده گفتن مبر قدر خویش*

امام علی (علیه‌السلام) در حدیث ارزشمندی فرمودند: آن که کلامش زیاد باشد، لغزشش زیاد خواهد بود و آن که لغزشش بسیار باشد، حیایش کم می شود. هر که حیایش کم شود، پارسایی اش اندک می شود و هر کس که پارسایی اش اندک شود، قلبش خواهد مُرد و آن کس که قلبش بمیرد، گرفتار دوزخ خواهد شد.[4] 
 

شوخ بودن یک صفت خوبی است که هر کسی از آن بهره‌مند نیست، امامان (علیهم السلام) مزاح و ‌شوخی را از لوازم خوش خوئی می‌دانستند اما تاکید داشتند که افراط در این رفتار سبب می‌شود تا شخصیت فرد آسیب ببیند چرا که شوخی کردن های زیاد، بتدریج پرده های حرمت را پاره کرده و کم کم موجب بی احترامی می شود. اما جوانی که وقار داشته باشد از افتادن به دره سبک سری و شوخی های بی معنا و زیان رسان در امان می ماند. 
 

فردی که دنبال شخصیت می‌گردد باید از دخالت کردن در زندگی دیگران اجتناب کند. چون دخالت در امور دیگران باعث دفع آنها می‌شود و نوعی دورشدن را ایجاد می‏نماید. زیرا با توجه به شناختی که افراد از شخص فضول دارند، از رفت و آمد و حتی صحبت مقابل با وی خودداری می‏ کنند. پس برای متانت خودتان هم شده در زندگی دیگران دخالت نکنید. اصولاً از نظر اسلام و قرآن، انسان مومن می بایست به دور از هرگونه ذلت و خواری باشد و زندگی خویش را بر مدار عزت، ساماندهی کند؛ زیرا از نظر قرآن، عزت از آن خدا و پیامبر و مؤمنان است. [5]

توجه؛ جوانان باید توجه داشته باشند که مال و مقام و زیبایی دنیایی امور موقتی هستند که سبب بزرگی انسان نمی شوند. اگر دوست دارید دیگران به شما بها بدهند و شخص ارزشمندی باشید، باید بدانید که بزرگی به آن چیزی است که هرگز نتوان از انسان جدا کرد و آن شخصیت فرد است که بوسیله وقار و متانت بوجود می‌آید و به انسان زیبایی می‌بخشد. زیبایی انسان به وقار است، این حرف ما بدین معنا نیست که انسان به ظاهرش اهمیت ندهد، بلکه انسان باید به ظاهرش هم برسد چرا که ان الله نظیف و یحب النظافه، لیکن زیبایی اصلی وقار انسان است. 

نکته مهم: عزت و وقار از آن دسته از صفاتی هستند که اگر اندکی در آنها افراط یا تفریط کنیم. مشکل ساز می‌شوند. با شوخی ها و دخالت های بیجا در زندگی دیگران سبب کاهش وقار می شوید و ارزشی برای شما باقی نمی‌ماند. اگر هیبت و وقار بیش از حدی نشان دهید سبب ترس و موجب دور شدن دیگران از شما می‌شود. 

برای داشتن حسن معاشرت و اخلاق اجتماعی نیکو، باید در حد اعتدال از وقار خود استفاده کنید. جوانی که دوست دارد وقار و متانت او بیشتر شود باید بداند ناهنجاری در آداب و رفتار و حتی شکل ظاهری، باعث می شود شخصیت جوان صدمه پذیر باشد و حتی دیگر توانایی ها و مهارت ها او را کم رنگ می سازد. اما داشتن ظاهری آراسته ، رفتاری مودبانه و برخوردی زیبنده باعث افزایش منزلت و قدر شما می شود. 

پی نوشت :
[1] ر.ک:حدیث جنود عقل و جهل(شیخ کلینی، اصول کافی، جلد 4، صفحه 751) 
[2] الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة،جوهری، اسماعیل بن حماد، بیروت - لبنان:دار العلم للملایین، ماده وقر
[3] حکیم ابوالقاسم فردوسی 
[4] متقی هندی، کنزالعمال، جلد 2، صفحه112
[5] قرآن کریم، سوره مبارکه منافقون، آیه ۸