نیاز به مشاوره و خصوصیت یک مشاور خوب

اگر شما وضعیت مشورت گیرنده را نشناسید و نقاط قوت و ضعف او را ندانید، نمی‌توانید بهترین راهکار را بیان کنید. 
 

راه ساده ای وجود دارد برای اینکه آرا و اندیشه ای دیگران را به اندیشه ای خود اضافه کنید و در کنار دانش خود از آنها نیز استفاده کنید و این راه ساده، مشاوره کردن است. 

شما می‌توانید آرای دیگران را در کنار دانش خود داشته باشید بدون اینکه سختی های که آن فرد کشیده است را متحمل شوید، پس در کارهای مهم خود از نظرات افراد عالم و آگاه استفاده کنید تا گام به گام به سمت موفقیت در زندگی و اهداف خودتان نزدیک شوید. کاملا بدیهی است که یک شخص نمی‌تواند با این گستردگی های علمی به تمام علوم و دانش ها مسلط و متخصص شود. پس برای اینکه بخواهید یک کاری را شروع کنید و تصمیم منطقی بگیرید ناگزیر هستید که از نظرات مشاوران سالم و صالح استفاده کنید. امام علی(علیه‌السلام) فرمودند ؛ شایسته انسان خردمند است که رأی و نظر خردمندان را بر رأی خویش بیفزاید.[1] 

گاه یک فکر خام و یک کار ناپخته، انسان را تا مرز نابودی و هلاکت می‌کشاند و سهم شما از این زندگی زیبا چیزی جزء تباهی نخواهد شد. اما این مشورت  است که می‌تواند شنا را از نابودی نجات دهد و در مسیر سعادت قرار دهد. 

نکته: مشاوره گرفتن بدین معنا است که رای دیگران در کنار رای شما باشد و تفکرات شما را افزایش دهد نه اینکه باعث کاهش دادن آگاهی شما شود. مشورت گیرنده باید پیش از مشورت، در گزینش مشاور بیندیشد و به کسی مراجعه کند که عقلش او را تایید می‌کند. [2] 
 

انسان نباید در امور زندگی، خود رای باشد و ارزشی برای دیگران قائل نشود چون زندگی برای او سخت خواهد بود. اگر شما در تمام امور زندگی، رای خود را حاکم بدانید و در مواجهه با نظرات دیگران با چهره خشن و اخمو برخورد کنید اطراف شما خالی می‌شود و شکست از آنچه که فکر می‌کنید به شما نزدیک تر خواهد شد. خداوند در خطاب خودش به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین می‌فرماید: وَ لَوْ کُنْتَ فَظّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی اْلأَمْر. «و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو پراکنده می‌شدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب و در کارها با آنها مشورت کن».[3]

توجه: آیا پیامبر نیازی به مشاوره دیگران داشته اند؟ جواب آن مشخص است (خیر) اما برای اینکه دیگران احساس ارزشمندی کنند و ببینند که پیامبر آنها برای حرف آنها ارزش قائل می‌شود، خداوند دستور داده تا مشاوره بگیرند. برای یک مشاور خوب و دلسوز، خصوصیاتی ذکر شده است که در این مقال نمی گنجد بخواهیم به تمام آنها رسیدگی و بحث کنیم. 
 

مشاور خوب باید کوشش و تلاش خود را بر این بگذارد که مشکل مشورت گیرنده را حل کند و برای حل آن، ذهن خودش را درگیر کند و بهترین روش را به او ارائه دهد ولی اگر ذهن او از ارائه نظر درمانده شد، نباید بیخیال بماند و بگوید من تلاش خودم را کردم و نتوانستم چاره ای برای حل این مشکل پیدا کنم. بلکه باید این فرد را به مشاورانی که از لحاظ علمی و تجربی از او بالاتر هستند ارجاع بدهد تا مشکل او را حل کنند. در کلام نورانی امام سجاد(علیه‌السلام) نیز همین نکته اشاره شده است؛ حق مشورت گیرنده این است که اگر رایی نیکو برایش سراغ داری، به او ارائه دهی و اگر نمی دانی، او را به کسی که می‌داند رهنمون شوی.[4] 

توجه: کسی که به شما رجوع می‌کند، نیاز دارد با شفقت و مهربانی با او رفتار شود و تمام امیدش بعد از خداوند به شما بسته شده تا مشکلش او را حل کنید. اگر شما توانایی ندارید، باید مسیر دیگری را نشان او دهید تا بتواند مشکل خودش را حل کند. امام سجاد(علیه‌السلام) فرمودند: اما حق کسی که نصیحتش می کنید یا از تو خواسته است که نصیحتش کنید بر تو آنست، روشت در حال نصیحت کردن نـرم ؛ و گفتارت نیـز دوستانه باشد.[5]
 

وقتی به شما مراجعه می‌کنند و مشکلات خود را بیان می‌کنند یعنی به یک بن بستی رسیدند که برای رهایی از آن نیاز به یک مشاوره صحیح و درست دارند. برای اینکه نظر درست به او ارائه دهید نیاز است به صحبت های او خوب گوش دهید و وقت بگذارید برای او و در نهایت بتوانید بهترین راهکار را پیشنهاد دهید. اگر شما وضعیت مشورت گیرنده را نشناسید و نقاط قوت و ضعف او را ندانید، نمی‌توانید بهترین راهکار را بیان کنید. 

اگر تشخیص شما به عنوان یک مشاور اشتباه باشد، مشکلی را حل نمی‌کنید بلکه کار را سخت تر خواهید کرد. همانگونه که یک متخصص قلب اگر در تشخیص خودش دچار اشتباه شود باعث مرگ بیمار خود می‌شود و اگر تشخیص صحیح و درست داشته باشد می‌تواند جان دوباره ای به او ببخشد. 
 

برای حل کردن مشکلات نیاز است که شخص دارای آرامش باشد تا بتواند در هنگام تصمیم گیری بهترین انتخاب را داشته باشد. شخص مشاور وظیفه دارد این آرامش و همدلی را به او منتقل کند و با راهنمایی کردن به او بتواند کمک کارش باشد. 

مشکلات، اولین چیزی را که سلب می‌کنند آرامش شخص است و حالات او را پریشان می‌کند و قدرت تصمیم گیری ها در کارهای مهم را از او می‌گیرد. مشاور با آگاهی کاملی که از شخص پیدا می‌کند باید به نوعی رفتار و راهنمایی کند که شخص احساس همدلی کند و به راحتی بتواند با او مشورت کند و به آرامش برسد. 

پی نوشت :
[1] شرح غرر الحکم، جلد 3، صفحه 408
[2] علامه مجلسی، بحارالانوار ،جلد 75، صفحه 103
[3] قرآن کریم، سوره مبارکه آل عمران، آیه 159
[4] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، جلد 2،صفحه 624
[5] همان قبلی