شرایط وقف
در وقف پنج مورد باید حتماً وجود داشته باشد که بتوان گفت وقف صحیح است و وقف صورت گرفته است:- باید به نیّت الهی و قربة الی الله باشد.
- آن مال یا مکان و هر آنچیزی که مورد وقف قرار می گیرد، ملک واقف باشد و اختیار تامّ آن را داشته باشد.
- موارد مصرفی مال موقوفه مشخص باشد که برای عامّ یا خاصّ افراد است و یا برای عامّ یا خاصّ زمان است.
- متولّی و مسئول رسیدگی و نظارت بر اجرای صحیح آن مشخّص شود.
- بعد از وقف دیگر کسی حقّ خرید و فروش و انتقال آن به ملک دیگری را پیدا نکند.
.jpg "وقف و تأمین هزینه های جبهه فرهنگی اسلام")
بیشترین موارد وقف در قرن حاضر
یک شخص مؤمن اگر قصد وقف مال خویش را دارد، غالباً به این سمت می رود که یا زمین و ساختمانی را وقف مسجد و حسینیه کند، یا باغی و مالی را وقف مخارج ایام محرم و صفر و یا مراسمات مذهبی علی الخصوص مرتبط با حضرت سیدالشهداء(ع) کند و یا در امور آموزشی و آموزش و پرورش اقدام می کند. مثلا مدرسه ای می سازد و یا مالی را وقف مخارج تحصیلی نخبگان و یا نیازمندان می کند.از سال 1363 هجری شمسی که اداره اوقاف تشکیل شد، بیشترین موارد ثبتی در این اداره مربوط به وقف مساجد و حسینیه ها است. خوشبختانه اخیراً وقف در راستای سلامت جامعه و برطرف کردن نگرانی های پزشکی و سلامتی جامعه نیز مشاهده شده است؛ امّا آنچه که لازم است، توجّه دادن جامعه مؤمن و انقلابی به به نیازهای اساسی و در اولویت امروز انقلاب اسلامی است.
جایگاه وقف در جبهه فرهنگی اسلام
همه این موارد مذکور امری لازم و ضروری است. اما آنچه که ما در این یادداشت بدنبال رسیدن به آن هستیم، روشن ساختن نقش و جایگاه وقف در پازل جبهه حق و نظام اسلامی و مبارزات فرهنگی است. در واقع وقف چه رویکردی در برابر نظام سلطه و جبهه ضد فرهنگی دشمنان انقلاب و اسلام دارد؟ مؤمنین با سلاح وقف چه نقاط ضد فرهنگی را می توانند تبدیل به فرهنگ انقلابی کنند؟ وقتی مؤمنین با این نگاه ورود به مقوله وقف کنند، بسیاری از آسیب های وارده بر این امر مقدّس سالبه به انتفاع موضوع می شود.زیرا که به کرّار مشاهده شده است که واقف با خلوص نیّت و به امید بهره بردن از ثواب این امر، اقدام به وقف مال و یا مکانی می کند، امّا بعد از گذشت سالیانی، آن مال یا مکان کارایی خود را از دست می دهد و یا آنقدر در زمینه مورد وقف، وقف های بسیاری صورت گرفته است که عملاً بلا استفاده می ماند.
جبهه حقّ و باطل در قرآن و روایات
خداوند متعال در قرآن کریم بارها به وجود جبهه حق و باطل و نبرد تن به تن آن دو سخن گفته است. امری که خیلی از ساده لوحان داخلی حاضر به پذیرش آن نیستند و در برابر نصیحت های خیرخواهانه رهبری مربوط به حمله و شبیخون فرهنگی دشمن، واکنش منفی و انکارانه نشان می دهند و معتقدند همچین نبردی در میان نیست.« هُوَ الَّذِى أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلىَ الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُون».(سوره توبه، آیه33).
اوست که رسول خود را با (وسایل) هدایت و دین حق و درست فرستاد تا آن را بر هر دینى پیروز گرداند هر چند مشرکان خوش ندارند.
دین حقّ در این آیه شریفه همان جبهه حقّی است که ما از آن سخن می گوییم که در برابر آن جبهه باطل است و هواداران آن مشرکین و کافرین و منافقین هستند.
امام علی(ع) می فرمایند: «لِلباطِلِ جَولَةٌ وَ لِلحَقِّ دَولَةٌ».[1] در این روایت از امیر بیان، اشاره به وجود دو جبهه باطل و حق می شود، که برای یکی جولان و برای دیگری دولت وصف شده است. باطل سر و صدا و گرد و خاکی ایجاد می کند ولی فرو می نشیند و تمام می شود، اما آنچه که باقی می ماند و دوام دارد و منجر به تشکیل دولت و حکومت می شود، جبهه حقّ است.
امری که خداوند به کرّار وعده پیروزی جبهه حقّ بر باطل را داده است و این یک سنّتی الهی است.
« بَلْ نَقْذِفُ بِالحَقِّ عَلىَ الْبَاطِلِ فَیَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِق».(سوره انبیاء، آیه18).
بلکه ما به سبب حقّ بر سر باطل مىکوبیم تا به مغز او مىرسد پس به ناگاه باطل نابود شده است.
« وَ قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کاَنَ زَهُوقًا».(سوره اسراء، آیه81).
و بگو: حق آمد و باطل نابود گشت، حقّا که باطل همواره نابود شدنى است (بساط شرک و کفر روزى از روى زمین برچیده خواهد شد).
پس بر شما روشن شد که جبهه حقّ و باطلی وجود دارد و این نبرد از ابتدا با قتل هابیل توسط قابیل آغاز شده و تا به امروز با نبرد سخت بین جبهه مقاومت و استکبار جهانی و صهیونیسم قاتل ادامه دارد و پیروزی نهایی نیز با جبهه حقّ هست انشاالله.بعد از بیان این مقدّمه حال نوبت پاسخ دادن به پرسش مطرح شده است، که جایگاه وقف در کجای پازل جبهه حقّ است.
بررسی بُعد فرهنگی وقف و جبهه حقّ
دو مقوله وقف و جبهه حقّ را می توان در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و غیره بررسی کرد. بعنوان مثال وقف چه جایگاهی در بُعد اقتصادی جبهه حقّ دارد؟ یا وقف در حوزه نظامی چه ثمراتی برای جبهه حقّ دارد؟ اما آنچه که در این یادداشت بدنبال پاسخ آن هستیم، جایگاه وقف در بُعد فرهنگی جبهه حقّ است.انقلاب اسلامی ایران در این زمانه یگانه نظام و حکومتی است که علمداری جبهه حقّ را بر عهده گرفته است و به عنوان الگوی نجات بخش مستضعفین از چنگال تیز مستکبرین شناخته شده است و بی تردید دائماً با انواع دشمنی ها مواجه می گردد و دشمن تمام سعی و تلاش خود را در منزوی کردن نظام مقدّس جمهوری اسلامی ایران بکار بسته است.
یکی از جبهه های مبارزه حقّ و باطل که معروف به جنگ نرم می باشد، نبرد فرهنگی است. نبردی که سر و صدایی و تیر و تفنگی در میان نیست و بگونه ای نامرئی بر قلب و چشمان زن و فرزند و بزرگ و کوچک ما اصابت می کند و با خواب زدگی مسئولین ما نیز همراه شده است و ضربات سهمگینی نیز از این جبهه بر پیکره نظام مقدس انقلاب اسلامی برخورد کرده است.
یکی از راه های مبارزه و نبرد فرهنگی با شبیخون های ضد فرهنگی استفاده از ظرفیت وقف است. اسلام بستری را فراهم نموده است که خود مردم به کمک نظام و حکومت اسلامی خویش بیایند و با ورود مالشان در جبهه های فرهنگی حمایت خویش را دو چندان کنند.
انواع وقف فرهنگی
1. وقف در مقوله حجاب
بر کسی پوشیده نیست که بعد از تثبیت قدرت حکومت اسلامی در ایران، دشمنان نرم نرم و آرام آرام اعتقادات بانوی و دختر مسلمان ایرانی را نشانه گرفتند و چادر را از سر او انداختند و مانتوی بلند را به مانتوهای کوتاه و جلوباز تبدیل کردند و مقنعه های گشاد را به روسری های نازک و سُر تبدیل کرده اند و مسئولین نیز با بی توجّهی و یا کم توجّهی به این مسائل زمینه نفوذ ضدّ فرهنگی غرب را تسهیل نمودند و در قلیل برخوردهایی که صورت می گرفت، ریشه را نمی زدند و مقطعی کارهایی صورت می گرفت. و از طرفی هزینه های حجاب دار بودن را بالا بردند. هزینه چادر و مانتوهای با ملاک های اسلامی ده برابر لباس های بی حجاب شده است.واقفین محترم می توانند با قرار دادن بخشی از سرمایه خویش، تهیه چادر و اقلامی که مرتبت با حجاب است را برای بانوان محجّبه و متدیّنه ایران انقلاب اسلامی آسان کنند. و بدانند که با این امر خیرخواهانه آنان از هلاکت امّت رسول الله جلوگیری نموده اند. زیرا که رسول خدا(ص) فرمودند: «هلاکت امّت من در بی حجابی زنان است».(امالی شیخ مفید).
اگر بی حجابی از جامعه انقلابی و اسلامی رخ ببندد، آمار طلاق پایین خواهد آمد. وقتی مردان جامعه چشمانی هرزه پیدا کنند بالتبع نگاهشان از محرم خویش برداشته و او دیگر در نظرش زیبا نمایان نمی شود و به اندک اختلافی منجر به طلاق و جدایی می شود. اگر بی حجابی کاسته شود، بزه کاری و فحشا نیز کاهش پیدا می کند. وقتی جوان شرایط ازدواج ندارد، رو به زنا و فحشا و منکر و لواط و خود ارضایی می آورد که همه اینها عوارض جسمانی و فردی و اجتماعی را دارد.
.jpg "وقف و تأمین هزینه های جبهه فرهنگی اسلام")
2. وقف در مقوله فضای مجازی
از دیگر صدمات فرهنگی که جبهه حق و جبهه فرهنگی اسلام در قرن معاصر خورده است، از ناحیه فضای مجازی است. این تکنولوژی نوظهور که تمام زیرساخت هایش در اختیار نظام سلطه و کفار و مشرکین است با القاء و تبلیغ تفکّرات باطل و پوچ خود و مطرح کردن میلیون ها شبهه در ذهن جوانان ما، رنگ خدایی را از اذهان آنان کمرنگ می کند و هرگاه انقلابیّون اقدام به عملیّات خنثی سازی و یا بصیرت افزایی می زنند با توجّه به در دست داشتن قدرت زیر ساختی این تکنولوژی آن را فیلتر یا مسدود یا حذف می کنند.پس بر واقفین واجب و لازم است قسمتی از سرمایه خویش را در راستای تأسیس شبکه مجازی وسیع و قوی و با کیفیّت هم سطح جهانی با مدیریّت و پشتیبانی تیم های متخصّص و قوی انقلابی و اسلامی خرج کنند. زیرا که خداوند متعال فرموده است: « یَا أیُّها الَّذِینَ ءَامَنُواْقُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الحِجَارَة».(سوره تحریم، آیه6). اى کسانى که ایمان آوردهاید، خود و کسان خود را از آتشى که هیزم آن مردم و سنگهاست نگه دارید. پیغمبر اکرم(ص) فرمودند:
«کُلُّکُم راع وَ کُلُّکُم مَسئولٌ عَن رَعِیَّةِ».(بحارالانوار، ج72، ص38).
همه شما حافظ و سرپرستید و همه شما نسبت به زیر دستان خود مسئولیت دارید.
وقتی می گوید مسئولیت دارید یعنی روز قیامت خداوند سؤال می پرسد که شما دیدید حجاب و فضای مجازی رها شده است و مسئولین در خواب بسر می برند و شما هم توانایی علمی و زیر ساختی و اقتصادی داشتید تا اقدام مؤثری رو داشته باشید، پس چرا اقدام نکرید؟ چرا کوتاهی کردید؟
3. وقف در مقوله فرهنگ کتاب خوب خوانی
از دیگر حربه هایی که دشمن بکار بسته است گرانی کاغذ و هزینه های بالای چاپ کتاب است که وقتی بدست مخاطب می رسد این کتاب با قیمتی گزاف عرضه می شود و هر کسی توان خرید این کتاب ها را ندارد. مخصوصاً جوانان که مخاطب اصلی جبهه ضد فرهنگی دشمنان می باشند. ولی در عوض مشاهده می کنیم دشمنان براحتی کتب و جزوات خود را با قیمت های مناسب در اختیار جوانان قرار داده و با رنگ و لعابی که در ظاهر کتاب داده اند و هم با بیان موارد تسهیل دین و ساده پنداشتن دین داری و سخن گفتن بر اساس میل و شهوت جوانان در کتبشان، گرایشات دینی جوانان را به سمت خویش می ربایند.« وَ فىِ أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِّلسَّائلِ وَ المَحْرُوم».(سوره ذاریات، آیه19).
و سائل و محروم واقعی کسی است که دسترسی به معارف والای الهی ندارد و توان خرید کتاب های خوب اعتقادی ندارد.
اگر واقفان وارد در این عرصه بشوند و با سرمایه ای که خداوند در اختیارشان قرار داده است که بخشی از آن برای محرومان است، کمک شایانی به جبهه فرهنگی اسلام نموده اند.
سخن پایانی
عشق به اباعبدالله(ع) و میل به هزینه برای ایشان در بین مردم متدیّن ما ستودنی است. امّا باید بدانیم که امام حسین(ع) رفتند برای احیای قرآن برای احیای اسلام. پس بر همگی ما لازم است که به همان میزان که برای ساخت مساجد و حسینیه ها و تکایا و فاطمیه ها خرج می کنیم به همان اندازه و ای چه بسا دوچندان هزینه کنیم برای بسط و گسترش فرهنگ و اعتقادات ناب شیعه علی الخصوص در بین جوانان. خرید طبل و سنج و سیستم صوتی و پارچه و غذا و غیره لازم و ضروری است ولی از آن مهمتر تأمین غذای روحی و فکری این جوانان است.پی‌نوشت:
[1] غررالحکم، جلد5، صفحه25، حدیث 7317
