با سلام و سپاس از همراهی شما با مشاورین «راسخون»، از اینکه ما را به عنوان راهنمای خود انتخاب نمودید سپاسگزاریم. در پاسخ باید عرض نماییم آنچه باعث شده است نتوانید از حق خود دفاع کنید و دچار خودخوری شوید، نداشتن جرأت ورزی در رفتار است. جرأت ورزی مهارتی است در راه خودکارآمدی و خودکنترلی در افراد که اعتماد به نفس و عزّت نفس آنها را تقویّت می‌کند. این مهارت که جزو مهارت های مقابله با خشم و همچنین بهترین روش ارتباط رضایت‌بخش با دیگران است، بسان سایر مهارت های ارتباطی نیازمند دانش، تدبیر، مذاکره و انعطاف پذیری است.  اگر شما جرأت ورزی را در خود تقویت نمایید خواهید توانست به راحتی در مقابل دیگران «نه» بگویید و از حقتان دفاع کنید و دچار خودخوری هم نشوید. در ادامه چند راهکار در این خصوص تقدیم می نماییم:
راهکارهایی برای ابراز جرأت مندی
برای عینی‌تر کردن کاربرد این راهکارها، فرض کنید یکی از دوستانتان، شما را امشب به جشن تولّد دعوت کرده درحالی که شما اصلاً دیگر میهمانان و مکانی را که باید بدانجا بروید، نمی‌شناسید. در این صورت شایسته است از روش های جرأتمندانه‌ای که در ادامه بدان اشاره خواهد شد، استفاده نمایید.
1- «نه» گفتن: روش های متعدّدی برای ابراز جرأتمندانه «نه» وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
الف) صرفاً گفتن«نه» نظیر: «نه» یا «نه متشکرم».
ب) گفتن«نه» همراه با توضیح نظیر: «نه متشکرم، من شبها از خانه بیرون نمی­روم».
2- تغییر دادن موضوع: در این روش سعی بر آن است که موضوع صحبت عوض گردد. فردا امتحان داریم؟ راستی فیلم دیشب را دیدی؟
3- دلیل آوردن: روحیه‌ام با اینجور میهمانی ها سازگاری ندارد و ضعیف می­شود. رفتن به جایی را که نمی‌شناسم، اصلاً درست نمی‌دانم.
4- ایجاد احساس شخصیّت مهم‌تر در طرف مقابل: از شما انتظار نداشتم چنین پیشنهادی به من بدهی! من روی شما یک جور دیگر فکر می‌کردم!
5- ارائه پیشنهادی بهتر: حاضرم با شما به تئاتر، سینما و یا منزل شما بیایم ولی به میهمانی در جایی که سایر میهمانها را نمی شناسم نمی آیم.
6- نشان دادن شأن بالای خانوادگی خود: در خانواده ما رسم نیست که در این­جور میهمانی­ها شرکت کنیم. اگر این موضوع را در خانواده خود مطرح کنم، خیلی متعجّب می­شوند.
7- بیان موضوع در قالب شوخی: من هنوز بچّه ام، هنوز به اندازه کافی برای میهمانی شبانه بزرگ نشده ­ام.
8- پافشاری و اصرار در ردّ درخواست: دیگر حرفش را نزن، من اهلش نیستم و به هیچ وجه نخواهم آمد.
9- دور شدن از موقعیّت: در مواقعی که فرد بیش از حد اصرار می­ورزد.
10- ابراز همدلی: شاید دلت می خواست که من در جشن تولّدت باشم، این موضوع را می فهمم ولی متأسفانه من اهل شرکت در اینجور مراسم نیستم.
11- معذرت خواهی: با عرض پوزش، امیدوارم مرا ببخشید که به هیچ وجه نمیتوانم در میهمانی شما شرکت نمایم.
12- تشکر و قدردانی: لطف کردید که مرا به میهمانی خود دعوت نمودید، ولی من دوست ندارم و نمی آیم.
فرهنگ گفتاری در رفتار جرأتمندانه: شایسته است در ابراز مهارت جرأت ورزی سعی نمایید، فرهنگ گفتاری خود را به اشکالی که در زیر بدان اشاره خواهد شد، تغییر دهید.
1- مطمئن شوید که طرف مقابل از شما چه می خواهد. اگر مطمئن نیستید، بگویید: «باید درباره آن فکر کنم». از این راه، فرصتی را برای پاسخ دادن مشخص کنید.
2- اگر مطمئن نیستید از شما چه چیزی را خواسته اند، توضیح بیشتری بخواهید.
3- تا جایی که می توانید، پاسخ های کوتاه دهید و از آوردن دلایل زیاد و دادن توضیحات طولانی خودداری کنید.
4- از عبارت­هایی با واژه«من» استفاده نمایید و به جای سرزنش و یا محکوم کردن طرف مقابل، موضوع را طرح نمایید .
5- به جای عبارت هایی نظیر«فکر نمی کنم بتوانم...»، از واژه «نه» استفاده نمایید.
6- حرکت های غیر کلامی خود را با پیامی که می دهید، همخوان سازید.
7- در مواردی که ناچارید، امتناع خود را چندبار تکرار نمایید؛ نباید برای هر بار دلیل جدیدی بیاورید، بلکه کافی است همان گفته پیشین را تکرار نمایید.
8- اگر با وجود تکرار پاسخ، باز هم طرف مقابل اصرار می ورزد، باید سکوت کرد و یا اینکه موضوع بحث را عوض کرد.
نکات پایانی
- به یاد داشته باشید که رفتار جرأتمندانه ضرورتاً شما را در راه رسیدن به اهدافتان موفّق نمی سازد.
- توجه داشته باشید که دیگران نیز حق دارند جرأتمندانه عمل کرده و با خواسته های شما مخالفت نموده و احساسات و عقاید خود را بیان کنند.
- هر چند رفتار جرأتمندانه معمولاً نتایج مثبتی در پی دارد، اما برخی افراد در برابر آن واکنش منفی نشان می دهند؛ لذا در هر موقعیّتی، پیش از تصمیم به انجام یک رفتار جرأتمندانه، ابتدا باید پیامدهای آن را در نظر گرفت. امیدواریم با عمل به آنچه بیان شد بتوانید رفتار  و گفتارتان را با دیگران به تعادل نزدیک سازید.
منابع جهت مطالعة بیشتر:
1. فتحی، مهدی، مهارت ابراز وجود و جرأت مندی، مشهد: شهیدی پور، 1387.
2. کاظم زاده عطوفی، مهرداد و موتابی، فرشته، رفتار جرات‌مندانه، تهران: میانکوشک، 1391.
3. محدثی، جواد، اخلاق معاشرت، قم: بوستان کتاب قم، 1390.
موفق باشید.

بیشتر بخوانید:
خودباوری و اعتماد به نفس