ناشناس
چطور دختر نوجوانم را از گروه‌های مختلط مجازی دور کنم بدون اینکه رابطه‌مان خراب شود؟
سلام و خدا قوت خدمت شما. دختر نوجوان 13 ساله‌ای دارم که به تازگی متوجه شدم در گروه های که مختلط هست و دختر و پسر هر دو در آن حضور دارند چت میکند.
اول به روی خودم نیاوردم. بعد که دیدم ادامه دارد به او تذکر دادم، به من گفت که خارج میشود و پاک میکند، الان بعد از گذشت یک هفته میبینم پاک نکرده و ادامه میدهد.
باز هم به او گوشزد شدم که از گروه مختلط و چت با پسران و افراد ناشناس خودداری کند، اما به من گفت که این یک گروه دیگر هست، اون گروه نیست.
من به او گفتم با من در موردش صحبت کن و تعریف کن با چه کسانی در ارتباط هستی، پنهان کاری نکن و دروغ نگو در صورتی که میدانم دروغ میگوید، بحث را ادامه ندادم، فقط ناراحت شدم.
خواهش میکنم راهنمایی کنید چه کنم و تا چه حد آزادی عمل به او بدهم؟
مشاور: چطور دختر نوجوانم را از گروه‌های مختلط مجازی دور کنم بدون اینکه رابطه‌مان خراب شود؟
با سلام و تشکر از شما برای مراجعه به بخش مشاوره راسخون
این مساله را هم از زاویه رابطه والدین و فرزند با توجه به نکات روان‌شناختی بررسی میکنم، هم از زاویه فرهنگی و دینی و راهکارهای مرحله به مرحله برای حل این مشکل به شما ارایه می‌دهم.
تحلیل اصل مساله
شما الان با سه چالش همزمان مواجه هستید:
۱. حفظ صمیمیت و اعتماد با دخترتان (که اگر برود، کنترل و تربیت سخت‌تر میشود)
۲. صیانت از ارزش‌های دینی و فرهنگی
۳. مدیریت کنجکاوی و فشار اجتماعی نوجوانی
دختر شما در سن نوجوانی است و این سن یعنی میل به استقلال، نیاز به هویت‌یابی، و جستجوی هیجان‌های تازه. در فرهنگ ما، رابطه آزاد دختر و پسر پیش از ازدواج نه تنها از نظر شرع اشکال دارد، بلکه از نظر روانشناسی هم خطراتی جدی (اعتماد به افراد ناشناس، آسیب‌های عاطفی، لغزش در حریم‌ها) دارد. اما اگر مستقیما و صرفا با تهدید، فیلتر یا تهمت بروید جلو، به احتمال خیلی زیاد دخترتان مسیرش را پنهانی‌تر و حرفه‌ای‌تر میکند. پس راهش مدیریت هوشمندانه و غیرمستقیم است.
راهکار مرحله به مرحله
۱. قطع نکردن رابطه عاطفی و کلامی
چیزی که الان شما را نجات میدهد این است که رابطه مادر–دختری یا پدر–دختری همچنان گرم بماند. حتی اگر خلافی بکند، باید بداند می‌تواند بدون ترس، با شما در موردش حرف بزند. این یعنی:
* گاهی قبل از نصیحت، اول درد دل و شنیدن. به او نشان بده که داری دنیایش را می‌فهمی.
* مکالمات غیرکنترلی داشته باش (صحبت درباره ورزش، فیلم، خرید، آرزوها).
۲. آموزش غیرمستقیم و داستانی
به جای فقط گفتن "این کار اشکال دارد"، از:
* قصه‌های واقعی از دخترانی که در فضای مجازی ساده‌لوحی کردند و آسیب دیدند (نه برای ترساندن، برای آگاهی دادن).
* گفتگو درباره اعتمادسازی بین دو جنس و اینکه حتی پسرهای خوب هم ممکن است به خاطر جوّ گروه، به شوخی‌های بی‌مرز کشیده شوند.
نوجوان وقتی دلایل منطقی و پیامدها را بفهمد، راحت‌تر قضاوت میکند.
۳. توافق‌نامه ارتباطات مجازی
به جای دستور از بالا، یک "پیمان خانوادگی" بنویسید که شامل:
* عدم حضور در گروه‌هایی که محتوای غیراخلاقی یا روابط غیرشرعی دارد.
* در صورت حضور در گروه درسی یا کاری مختلط، باید مدیر گروه و ماهیت فعالیت مشخص باشد.
* شفافیت در معرفی دوستان اینترنتی به خانواده.
این توافق را با امضای دوطرفه بگیرید تا حس مشارکت داشته باشد.
۴. کنترل نامحسوس و حمایت‌گر
نظارت کامل پلیسی نکنید، ولی بی‌اطلاع هم نباشید:
* استفاده از سیستم‌های محدودکننده و فیلتر هوشمند که صرفا هشدار بدهند.
* گاهی وقت‌ها با بهانه‌های فنی یا کمک، تلفن یا لپ‌تاپ دخترتان را ببینید.
* محیط امن در خانه برای استفاده از اینترنت بسازید (گوشی یا لپ‌تاپ در فضای عمومی خانه).
۵. جایگزین‌های هیجانی سالم
بخش زیادی از کشش نوجوان به گروه‌های مختلط، هیجان و گفتگوی غیررسمی است. باید برایش جایگزین‌های پرانرژی پیدا کنید:
* کلاس‌های مهارتی با دوستان هم‌جنس
* گروه‌های فرهنگی و ورزشی سالم
* فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی
۶. مدیریت دروغگویی
دروغ معمولا از ترس واکنش می‌آید. وقتی متوجه دروغش شدید:
* خونسرد باشید ولی بگویید که این موضوع شما را نگران کرده، چون دروغ پایه اعتماد را می‌شکند.
* بجای گیر دادن به گذشته، روی بازسازی اعتماد تمرکز کنید.
* در صورت تکرار، پیامد از پیش تعیین‌شده و معقول بگذارید (مثلا محدودیت زمانی استفاده از گوشی).
جمع‌بندی
نه دسترسی فرزندتان به فضای مجازی کاملا باز و نامحدود باشه، و نه اینکه کاملا او را از فعالیت منع نمایید؛ بلکه نوجوان نیاز به یادگیری تدریجی مسئولیت در فضای مجازی دارد و خانواده باید هم پناهگاه و هم مربی باشد. با گفتگوی صمیمی، آموزش آرام، پیمان دوطرفه و جایگزین سالم، می‌توان هم ارزش‌ها را حفظ کرد و هم از فرزندتان مراقبت نمایید.
