«وسواس» يك نوع اختلالى است كه انسان، بدون اختيار و از روى اجبار، عملى را مكررا انجام مى‏دهد و يا مطلب و موضوعى را در فكر و ذهن خود تكرار مى‏كند. اولى را «وسواس عملى» و دومى را «وسواس فكرى» گويند. در واقع در ذهن فرد وسواسى، اختلالى به وجودمى‏آيد كه توقف قطعى آن فكر يا آن عمل حاصل نمى‏شود. اغلب مبتلايان به وسواس فكرى نيز، افكار بيهوده و شرم آور يا وحشتناكى در ذهن خود به وجود مى‏آورند كه اين افكار در چرخه‏اى بى‏پايان، مرتب تكرار مى‏شود. نكته ديگر اين كه مبتلايان به اين اختلال، قادراند پريشانى و مشكل و ناراحتى خود را، به عنوان يك مسأله خصوصى، پنهان نگه دارند و گاهى چندين ساعت دور از چشم ديگران صرف افكار يا كارهاى مخفيانه خود كنند. خوشبختانه شما با طرح و ارسال نامه، از مشكل وموضوعى كه شما را در رنج قرار داده است، ما را با خبر كرده‏ايد و در واقع تصميم به حل و درمان آن داريد. بنابر اين شما نيمى از راه درمان را پيموده‏ايد و براى ادامه و حل كامل آن، بايد ضمن توجه به ضررها، عوارض و پيامدهاى سوء وسواس راه‏كارهاى ارائه شده را اگر انجام دهيدتا بهبودى كامل براى خود به ارمغان آوريد. الف) ضررهاى وسواس عبارت است از: 1. اتلاف وقت و از دست دادن سرمايه ارزشمند عمر؛ زيرا بازيابى زمان از دست رفته امكان ندارد؛ 2. عدم توانايى در تمركز حواس و ايجاد حواس پرتى؛ 3. بازماندن از كارهاى اصلى (از جمله تحصيل علم و مطالعه و درس خواندن و به دنبال آن افت تحصيلى)؛ 4. خسته شدن ذهن و بى حوصله شدن فرد براى فكر كردن درباره موضوعات مهم و اساسى زندگى و تحصيلى. ب) راه‏كارهاى عملى جهت مقابله با وسواس فكرى و درمان آن عبارت است از: 1. غرقه‏سازى؛ بدين صورت كه فرد مبتلا به آن، با اختيار خود آن قدر خود را در معرض همان موضوعى كه از آن رنج مى‏برد قرار دهد تا از آن فكر خسته و متنفّر شود. بنابراين هر روز، زمانى را به فكر كردن درباره موضوع وسواس فكرى خود اختصاص دهيد و آن چنان وآن قدر درباره آن فكر كنيد كه از آن متنفّر شويد. در نتيجه هرگاه بدون اختيار هم ذهنتان به آن معطوف شد و خواستيد از روى اجبار تكرار كنيد، اراده و اختيارتان در دور كردن آن فكر و اجتناب از آن، چيره و حاكم شود. 2. هرگاه ذهنتان بدون اختيار مشغول همان اوهام و افكار بيهوده وسواسى شد، مشت خود را محكم روى زمينى بكوبيد با گفتن ذكر «لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم» از جاى خود بلند شده، تغيير حالت دهيد تا بدينوسيله از آن فكر تكرارى و وسواس رهايى يابيد. 3. كش نازكى را دور مچ دست خود بنديد. هرگاه افكار وسواس به سراغ شما آمد، با كشيدن كش و رها كردن آن روى دستتان و ايجاد درد مختصرى روى مچ خود، از آن فكر رهايى خواهيد يافت. 4. با خودتان عهد ببنديد و برنامه‏ريزى كنيد كه زمان فكر كردن درباره موضوع وسواس، ساعت خاصى باشد (مثلاً 5/4 تا 5 بعدازظهر) و در طول روز هرگاه اوهام و افكار وارد ذهنتان شد، به خودتان بگوييد زمان فكر كردن فلان ساعت مقرر است و در زمان مقرّر نيز مدتى رابه فكر كردن درباره آن موضوع اختصاص دهيد و ذهنتان را به آن مشغول سازيد تا اين كه در طول روز و به طور پراكنده، ذهنتان مشغول آن نباشد. ضمنا آن زمان اختصاصى را به تدريج در طى (مثلاً 30 روز) روزى يك دقيقه كم كنيد تا به صفر برسد. 5. هر روز به خود تلقين كنيد كه «من قادرم افكار وسواسى‏ام را كنار بگذارم»؛ زيرا تلقين يكى از راه‏هاى مبارزه با افكار منفى است و وسواس فكرى نيز چيزى جز يك فكر منفى مزاحم نيست. 6. دو عامل عمده اي كه به اين گونه مشكلات دامن مي زند عبارتند از بيكاري و تنهايي . البته تعارضات فكري و رواني مبتني بر گذشته فرد در اين ميان تأثيرگذار است و ريشه يابي آن نيازمند فرصت كافي و صبر و حوصله و پشتكار است. بنابراين براي اوقات شبانه روز جدولي را تهيه كنيد و كارها و فعاليت هاي شبانه روزي خود را در آن يادداشت نموده و سعي كنيد برنامه اي تهيه نمائيد كه زمان خالي بودن فعاليت نداشته باشيد. برنامه تدوين شده بايد متناسب با توانايي هاي جسمي و رواني تان باشد و از هر گونه افراط و تفريط خودداري نمائيد. و اوقات فراغت را نيز با نوعي فعاليت ورزش، نظافت اتاق، مطالعه روزنامه، انجام فعاليت هاي هنري و هر كار مورد علاقه ديگري، پر كنيد. 7. از آنجا كه معمولاً افكار مزاحم معمولاً در تنهايي و به ذهن افراد وارد مي شود، حتي المقدور از قرار گرفتن در مكان هاي خلوت و تنهايي به مدت زياد اجتناب كنيد حتي سعي كنيد مطالعات خود را در كتابخانه و قرائت خانه اي عمومي انجام دهيد در اتاق، تنها نخوابيد، هنگام غذا خوردن، تنها غذا نخوريد و تنها مسافرت نكنيد. هرگاه احساس تنهايي كرديد، از جاي خود برخيزيد و با ديگران ارتباط برقرار كنيد. ورزش هاي دسته جمعي انجام دهيد ارتباط خود را با افراد شاد و با نشاط و اجتماعي بيشتر كنيد و از گوشه گيري جداً بپرهيزيد. 8. هميشه روي صفحه اي از كاغذ موضوعات مختلف علمي وغيرعلمي را يادداشت شده داشته باشيد تا بتوانيد اگر افكار مزاحم به سراغتان آمد، موضوع و مسأله اي جايگزين داشته باشيد كه با اختيار خودتان در آن باره بيانديشيد و آن فكر مزاحم كه بي اختيار به سراغتان آمده، كنار بگذاريد. به هر حال هميشه موضوع جايگزين براي فكر كردن داشته باشيد. گفتنى است كه براى درمان وسواس فكرى نياز به صبر و حوصله و پشتكار در به اجرا درآوردن راه‏هاى فوق است تا اين كه به تدريج از آن افكار رهايى يابيد و انتظار حل و درمان يك شبه آن را نداشته باشيد. بنابراين با عمل به راه‏كارهاى ارائه شده و ارزيابى نتيجه آن، ميزانپيشرفت خود در مهار وسواس در مكاتبه بعدى براى ما بفرستيد تا در صورت لزوم، مطالب ديگرى برايتان ارسال گردد. ضمنا بعضى از اين راه‏كارها در عرض همديگر قرار دارد و هر كدام را كه بهتر مى‏توانيد انجام دهيد يا بهتر جواب مى‏دهد، آن را اجرا و پى‏گيرى كنيد. در پايان به اين نكته مهم و حياتي بايد توجه داشته باشيد كه اين گونه افكار كه مزاحم شماست به عنوان يك بيماري تلقي مي شود و هرگز مورد مؤاخذه قرار نمي گيريد به عبارت ديگر گناه نيست و از اين نظر مطمئن باشيد دليل آن هم غيراختياري بودن آن است و همين نامه و پرسش شما حكايت از آن مي كند كه در صدد حل آن بوده و ناخواسته به ذهنتان مي آييد. گناه آن است كه اظهار عجز كرده و از رحمت و لطف و مهرباني خداوند متعال مأيوس شويد. بنابراين نااميدي و يأس از خداوند زشت و ناپسند است. مطمئن هستيم با پي گيري هايي كه خواهيد كرد اين مشكل را حل مي نماييد.