باسلام مادر گرامی در مورد مشکل اصلی که عنوان کرده اید در ادامه توضیحاتی را ارائه خواهم داد، اما توصیه ی اکید من این است که حتما با یک روانشناس کودک به صورت حضوری جهت بررسی های دقیق تر مشورت کنید. زیرا یکی از دلایل عدم تمایل کودک شما به خبر کردن دستشویی می تواند لجبازی و مشکلات تکلم باشد. بسیاری از کودکان پس از سن 2 سالگی آمادگی خبر کردن را دارند. اگر چه لازم است به شما بگویم که در این سن با اینکه لازم است شما حتما آموزش توالت رفتن را به فرزندتان ادامه دهید ولی هنوز تاخیری در این عمل که نگران کننده باشد نیست. و دلیل اینکه در خانه گاهی اوقات شما را از دستشویی داشتنش خبر می کند ولی در مهد کودک خیر این باشد که آنطور که باید و شاید با مربیان مهد رابطه ی مساعد برقرار نکرده است. پس تا زمانی که مطمئن نشده اید که پسرتان توانایی خبر کردن دارد از مربیان محترم مهد بخواهید در ساعت های مشخص که خودتان می دانید احتمال دستشویی فرزندتان بیشتر است او را به توالت ببرند. تمام کودکان غیر از کسانی که مشکل جدی روانی یا فیزیکی دارند، دیر یا زود توالت رفتن را می آموزند. حتی بسیاری از کودکانی که عقب ماندگی شدید ذهنی دارند، می توانند عادت های اجابت مزاج خود را تحت کنترل درآورند. البته بر خی از کودکان سخت تر از دیگران این مسئله را می آموزند، ولی به یاد داشته باشید که این موضوع به تفاوت کودکان با یکدیگر مربوط است و نگران کننده نیست. ولی اولین توصیه ی من به شما این است که از حساسیت خود بکاهید چون دیری نمی گذرد که پسرتان با شما وارد جنگ شده و کار به لجبازی کشیده می شود. همچنین بهتر است بدانید که ترتیب معمول کامل شدن کنترل این چنین است: کنترل مدفوع در شب، کنترل مدفوع در روز ، کنترل ادرار در روز، کنترل ادرار در شب. البته روشن است که استثناهایی نیز در این ترتیب ، وجود دارند. اکثر کودکان بین دو تا سه سالگی آمادگی پذیرش آموزش کنترل عمل دفع در روز را پیدا می کنند و اگر پسر شما پس از سه یا چهار سالگی به طور مداوم خود را کثیف می کند ، ممکن است دچار "بی اختیاری عمل دفع" باشد. پس تا اینجا به طور قطع می توانم بگویم مشکل خاصی متوجه فرزندتان نیست پس از حساسیت خود بکاهید و اصلا به صحبت های اطرافیان مثل اینکه "پسر همسایه خیلی وقت است خودش را کثیف نمی کند اهمیتی ندهید" . ولی برای اینکه بفهمید آیا کودک شما آمادگی آموزش را دارد یا نه، و چه طور این فرایند را به او آموزش دهید نکاتی را خدمتتان عرض می کنم. در ابتدا به گستره ی وا‍ژگان کودکتان توجه کنید برخی از این واژگان به ادرار (جیش) و مدفوع (پی پی) مربوط می شود. در صورتی که فرزند شما در تکلم تاخیر داشته باشد در آموزش کنترل ادرار و مدفوع او موفق نخواهید شد، زیرا نمی تواند مفهوم آموزش را درک و از آن پیروی کند. افزون بر این، هنگام نیاز به دستشویی ، توانایی اعلام آن را ندارد. آیا کودک شما می تواند به مدت طولانی خود را خیس نکند؟ آیا می تواند به جای چندین بار به مقدار کم ، دو یا سه بار به مقدار زیاد مدفوع کند؟ آیا کودک می تواند ادرار یا مدفوعش را تا رسیدن به توالت نگه دارد؟ همچنین آیا پسر شما می تواند از دستورات ساده و کوچک پیروی کند؟ مثلا اگر به او بگویید چیزی را از اتاق بردار و به دستشویی کنار توالت بگذار می تواند این کار را انجام دهد؟ آیا کودک شما مفاهیم دستشویی داشتن، کثیف کردن و خیس کردن را متوجه می شود مثلا می تواند بگوید که توالت دارد یا اینکه خودش را خیس و کثیف کرده است؟ آیا فرزند شما توانایی های حرکتی لازم برخوردار است مثلاً می تواند به سوی دستشویی بدود یا راه برود؟ می تواند لباس های خود را در بیاورد و دوباره بپوشد؟ اگر پاسخ سوالات فوق مثبت است ، کودک شما تا حدودی می تواند ادرار و مدفوع خود را کنترل کند، بنابراین آمادگی آموزش توالت رفتن را دارد و توجه داشته باشید که اگر کودکتان از توالت مثلا از صدای سیفون یا اینکه داخل سینک بیفتد، می ترسداین ترس ها را قبل از آموزش برطرف کنید (که راه های مشخصی برای آن وجود دارد) و همچنین مطمئن شوید که کودکتان فکر نمی کند که مدفوع بخشی از بدن اوست که جدا می شود. و اجازه دهید کودک بارها به طور آزمایشی روی توالت بنشیند تا مطمئن شود که داخل توالت نخواهد افتاد و به خصوص بفهمد بلایی که سر مدفوعش آمده سر خودش نخواهد آمد... و اگر احساس کردید کودک هنگام عمل دفع احساس درد می کند با پزشک مشورت کنید تا برنامه غذایی او را تغییر دهد این مسئله بسیار اهمیت دارد که عمل دفع در ذهن کودک عمل دردناکی به نظر نیاید بنابراین قبل از آموزش توالت رفتن یبوست کودک را درمان کنید. اما چگونگی آموزش: اگر صبر زیادی داشته باشید و معتقد به محدودیت زمانی خاصی برای یادگیری نباشید و کودکتان از مهارت های لازم برخوردار باشد و سعی در نافرمانی نیز نداشته باشد خود به تدریج به طور قطع این مهارت را یاد خواهد گرفت در این روش بدون اجبار می توانید توالت های صندلی مانندکوچک پلاستیکی تهیه کنید و روش استفاده از آن را برای او توضیح دهید و بر روی آن ، برچسب هایی از شکل حیوانات بزنیدو نامش را نیز بر روی آن بنویسید و پیشنهاد کنید که می تواند به جای پوشک از توالت استفاده کند. اگر پسرتان در این مورد از شما کمک خواست فوراً به کمک او بروید با چهره ای آرام و شاد بدون شتاب به سویش برویدتا احساس نکند برای شما دردسر ایجاد کرده است و به یاد داشته باشید که نباید او را مجبور به این کار کنید. منتظر باشید تا خودش به شما بگوید که دیگر دوست ندارداز پوشک استفاده کند. در روش دیگر که کمی صریح تر و مثل روش قبل تدریجی است و بسیار موفقیت آمیز است ، شما باید دوبار در روز کودکتان را بر روی توالت بنشانید. این روش به ویژه در کودکانی که عمل دفعشان منظم است و زمان مشخصی دارد ، بسیار خوب عمل می کند . پسرتان را در زمان هایی که معمولا مدفوع می کند برای مدت کوتاهی روی توالت بنشانید. بکوشید کودک را با اسباب بازی و کتاب یا مواردی از این قبیل سرگرم کنید. برای این کار بهتر است، کتاب یا اسباب بازی خاصی را به این زمان ها اختصاص دهید. برای نمونه ، ماشین کوچکی را فقط هنگامی که کودک را روی توالت نشانده اید، به دستش بدهید . و برایش قصه و شعر بخوانید یا برایش نقاشی بکشید.کودک را در صورت همکاری و به ویژه انجام عمل دفع در توالت تشویق کنید و به او پاداش دهید. اگر کودک مدفوع ندارد و تا 5 دقیقه بعد، عمل دفع را انجام نداد ، با او به تندی رفتار نکنید و حتی به او اخم نکنید. اجازه دهید برخیزد و ساعتی بعد آن را تکرار کند در این روش ، اگر کودک پوشکش را بعد از بلندشدن از روی توالت کثیف کرد، نباید او را سرزنش کنید. اگر کودک دوست ندارد مدت طولانی بر روی توالت بنشیند، اصرار نکنید و صبر کنید. اگر این روش موفقیت آمیز باشد ، کودک عادت خواهد کرد که در توالت مدفوع و ادرار کند. به تدریج فرزندتان می تواند بین احساس دفع و رفتن به توالت ارتباط برقرار کند. در این صورت او از شما خواهد خواست که در مواقع دیگر روز، او را روی توالت بنشانیدو کم کم می توانید استفاده از پوشک را کنار بگذارید. لازم است یادآوری کنم که این روش ، چندین ماه طول خواهد کشید. و در نهایت هر بار که کودک ، در توالت عمل دفع را هر چند بسیار کم انجام داد، یا برای کثیف نبودن شلوارش او را تحسین کنید و به او پاداش دهید. موفق باشید.