استعدادیابی بچه‌های تیزهوش
پرسش :
پسر من اوّل دبیرستان است. او درمدرسه‌ی تیزهوشان درس می‌خوانند و استعداد خیلی خوبی دارد؛ امّا متأسّفانه وقت خود را بیهوده تلف می‌کند و برنامه‌ی خاصّی برای درس و کارهای خود ندارد. من با زبان دوستانه و گاهی با خشونت به او تذکر می‌دهم، ولی جوابی نمی‌گیریم. لطفاً من را راهنمایی بفرماید.
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
عموماً بچّه‌هایی که وارد دبیرستان می‌شوند، با چنین آسیبی رو به رو هستند؛ یک دلیل آن ممکن است به خاطر سنگین شدن و وسیع شدن تعداد دروس باشد؛ امّا این مشکل درباره‌ی بچّه‌های تیزهوش کمتر به وجود می‌آید.
درک بالای بچّه‌های تیزهوش
بچّه‌های تیزهوش قدرت درک بالایی دارند؛ لذا گاهی اوقات کتاب‌ها پاسخگوی آن‌ها نیست و نیاز آن‌ها را مرتفع نمی‌کند. مدارس استعداد درخشان برای همین ایجاد شد که دانش آموزان در این مدارس مکمل‌هایی را در کنار درس‌های عمومی که سایر بچّه‌ها می‌خوانند، داشته باشند.
برنامه ریزی
یکی از مشکلاتی که امروزه در بین بچّه‌هاوجود دارد این است که آن‌ها بی‌برنامه هستند و نمی‌توانند برای خود برنامه‌ریزی مناسب داشته باشند؛ لذا ما باید برای فرزند خود در کنار برنامه‌های مدرسه، یک برنامه مکمل داشته باشیم.
برنامه‌ی مکملی که ما برای فرزند خود طراحی می‌کنیم باید چند ویژگی داشته باشد؛
برنامه باید متناسب با استعداد بچّه باشد و خیلی پیش پا افتاده نباشد. پدر و مادر باید در این زمینه برنامه‌ای برای فرزندشان طراحی کنند که فراتر از برنامه‌ی مدرسه باشد.
برنامه باید مورد علاقه‌ی دانش آموز باشد.
والدین باید بستری برای به کارگیری علاقه‌ی فرزندشانفراهم کنند.
استعدادیابی و برنامه ریزی
امروزه علم اثبات کرده است که تیزهوشی ممکن است در یک جنبه‌هایی وجود داشته باشد و در جنبه‌های دیگر وجود نداشته باشد. ادیسون یک شخصیّت تیزهوشی است که شاید در برخی زمینه‌ها استعداد نداشته باشد؛ ولی ایشان یک جمله‌ای داردکه می‌گوید:”من مرهون مادر خود هستم چرا که در زیرزمین خانه برای من یک کارگاه ساده‌ای را ایجاد کرد”. این امر نشان می‌دهد که مادر وقتی می‌فهمد فرزندش یک استعداد ویژه‌ای دارد، برای او برنامه‌ریزی می‌کند و بر اساس علایقش امکانات مناسبی را در اختیار او قرار می‌دهد.
شرایط خاص بچّه‌های تیزهوش
اگر والدین دعا می‌کنند که خدا به آن‌ها فرزندان تیزهوش بدهد، باید دعا کنند که همراه آن توانش را نیز بدهد؛ زیرا بچّه‌های تیزهوش بیشتر از بچّه‌های معمولی کار می‌برند و گاهی اوقات اخم کردن، عصبانی شدن و ناراحت شدن والدین، یک موج منفی به آن‌ها وارد می‌کند.
خیلی از افراد معتقد هستند که حتّی زندگی کردن بچّه‌های تیزهوش در میان انسان‌های عادی خیلی دشوار است؛ زیرا آن‌ها با درک بالای خود رفتار اطرافیان را خیلی پایین می‌دانند و همین منجر به آزار دیدن روحی و روانی آن‌ها می‌شود. لذا اگر می‌بینیم آن تیزبینی لازم را در خود نداریم، از مشاوران و افراد خاص مشورت بگیریم که بتوانیم نیازهای فرزندان تیزهوش خود را مرتفع کنیم.
مواظب گرایش منفی بچّه‌های تیز هوش باشیم!
متأسّفانه گاهی اوقات ممکن است گرایش بچّه‌های تیزهوش به مسائل منفی زیادتر از بچّه‌های عادی باشد. بالاخره آن‌ها لایه‌های پنهانی را متوجّه می‌شوند و چون آن طرف گناه و مسیرهای منفی با جذابیّت‌های کاذب وجود دارد، ناخودآگاه به آن سمت کشیده می‌شوند؛ لذا گاهی بزرگترین سارقان دنیا و همچنین قاچاقچی های بزرگ را می‌بینید که افراد تیزهوشی هستند، ولی هوش و استعداد آن‌ها جهت‌دهی نشده است و به سمت منفی رفته است.
پرسش های مرتبط:
عموماً بچّه‌هایی که وارد دبیرستان می‌شوند، با چنین آسیبی رو به رو هستند؛ یک دلیل آن ممکن است به خاطر سنگین شدن و وسیع شدن تعداد دروس باشد؛ امّا این مشکل درباره‌ی بچّه‌های تیزهوش کمتر به وجود می‌آید.
درک بالای بچّه‌های تیزهوش
بچّه‌های تیزهوش قدرت درک بالایی دارند؛ لذا گاهی اوقات کتاب‌ها پاسخگوی آن‌ها نیست و نیاز آن‌ها را مرتفع نمی‌کند. مدارس استعداد درخشان برای همین ایجاد شد که دانش آموزان در این مدارس مکمل‌هایی را در کنار درس‌های عمومی که سایر بچّه‌ها می‌خوانند، داشته باشند.
برنامه ریزی
یکی از مشکلاتی که امروزه در بین بچّه‌هاوجود دارد این است که آن‌ها بی‌برنامه هستند و نمی‌توانند برای خود برنامه‌ریزی مناسب داشته باشند؛ لذا ما باید برای فرزند خود در کنار برنامه‌های مدرسه، یک برنامه مکمل داشته باشیم.
برنامه‌ی مکملی که ما برای فرزند خود طراحی می‌کنیم باید چند ویژگی داشته باشد؛
برنامه باید متناسب با استعداد بچّه باشد و خیلی پیش پا افتاده نباشد. پدر و مادر باید در این زمینه برنامه‌ای برای فرزندشان طراحی کنند که فراتر از برنامه‌ی مدرسه باشد.
برنامه باید مورد علاقه‌ی دانش آموز باشد.
والدین باید بستری برای به کارگیری علاقه‌ی فرزندشانفراهم کنند.
استعدادیابی و برنامه ریزی
امروزه علم اثبات کرده است که تیزهوشی ممکن است در یک جنبه‌هایی وجود داشته باشد و در جنبه‌های دیگر وجود نداشته باشد. ادیسون یک شخصیّت تیزهوشی است که شاید در برخی زمینه‌ها استعداد نداشته باشد؛ ولی ایشان یک جمله‌ای داردکه می‌گوید:”من مرهون مادر خود هستم چرا که در زیرزمین خانه برای من یک کارگاه ساده‌ای را ایجاد کرد”. این امر نشان می‌دهد که مادر وقتی می‌فهمد فرزندش یک استعداد ویژه‌ای دارد، برای او برنامه‌ریزی می‌کند و بر اساس علایقش امکانات مناسبی را در اختیار او قرار می‌دهد.
شرایط خاص بچّه‌های تیزهوش
اگر والدین دعا می‌کنند که خدا به آن‌ها فرزندان تیزهوش بدهد، باید دعا کنند که همراه آن توانش را نیز بدهد؛ زیرا بچّه‌های تیزهوش بیشتر از بچّه‌های معمولی کار می‌برند و گاهی اوقات اخم کردن، عصبانی شدن و ناراحت شدن والدین، یک موج منفی به آن‌ها وارد می‌کند.
خیلی از افراد معتقد هستند که حتّی زندگی کردن بچّه‌های تیزهوش در میان انسان‌های عادی خیلی دشوار است؛ زیرا آن‌ها با درک بالای خود رفتار اطرافیان را خیلی پایین می‌دانند و همین منجر به آزار دیدن روحی و روانی آن‌ها می‌شود. لذا اگر می‌بینیم آن تیزبینی لازم را در خود نداریم، از مشاوران و افراد خاص مشورت بگیریم که بتوانیم نیازهای فرزندان تیزهوش خود را مرتفع کنیم.
مواظب گرایش منفی بچّه‌های تیز هوش باشیم!
متأسّفانه گاهی اوقات ممکن است گرایش بچّه‌های تیزهوش به مسائل منفی زیادتر از بچّه‌های عادی باشد. بالاخره آن‌ها لایه‌های پنهانی را متوجّه می‌شوند و چون آن طرف گناه و مسیرهای منفی با جذابیّت‌های کاذب وجود دارد، ناخودآگاه به آن سمت کشیده می‌شوند؛ لذا گاهی بزرگترین سارقان دنیا و همچنین قاچاقچی های بزرگ را می‌بینید که افراد تیزهوشی هستند، ولی هوش و استعداد آن‌ها جهت‌دهی نشده است و به سمت منفی رفته است.
پرسش های مرتبط:
