حکم کالبد شکافی برای تحقیقات قضایی

پرسش :

همان‌گونه که مستحضرید یکی از وظایف پزشکی قانونی تشخیص و تعیین علت تامه مرگ متوفاتی می‏‌باشد که بنا به دلایلی از جمله بیم وقوع و یا وقوع جنایت برای محاکم قضایی باید علت تامه مرگ آنان روشن گردد و در اکثر موارد تشخیص و تعیین دقیق علت فوت فقط با کالبد شکافی مقدور می‏‌باشد و با این اقدام است که خیلی از جنایات به وقوع پیوسته کشف گردیده و از پایمال شدن خون به ناحق ریخته مقتولین جلوگیری به عمل می‏آید، حال با عنایت به مطالب فوق، استدعا دارد که نظر مبارک خویش را در خصوص مسایل زیر مرقوم فرمایید: 1. با توجه به این‌که انجام عمل کالبدشکافی راهی است برای کشف حقیقت و احقاق حق اولیای دم آیا انجام این عمل شرعاً جایز است یا خیر؟ 2. به فرض جایز بودن آیا رضایت اولیای دم برای انجام عمل کالبدشکافی شرعاً لازم است یا خیر؟ و در صورت شرط آن در صورتی که بعضی از اولیای دم راضی و بعضی ناراضی باشند شرعاً چه حکمی دارد؟ 3. آیا برای انجام عمل کالبدشکافی، تشخیص پزشکی قانونی می‌‏تواند جواز شرعی باشد یا علاوه بر آن درخواست مقام قضایی نیز در این خصوص لازم است؟ 4. با فرض شرط بودن رضایت اولیای دم در جواز شرعی انجام کالبدشکافی آیا در صورت درخواست مقام قضایی باز هم رضایت اولیای دم شرط است یا خیر؟

پاسخ :
1. با فرض وجود مصلحت و مطابقت با مقررات و حفظ احترام میت مانع ندارد.
2. مراجع قانونی که از ناحیه دولت اسلامی مجاز به این عمل باشند می‌‏توانند اقدام کنند و احتیاط در تحصیل رضایت است.
3. نحوه اقدام تابع مقررات و ضوابط قانونی است.
4. میزان مقررات است و احوط تحصیل رضایت است.

منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر مقام معظم رهبری)، نشر قضا، قم، چاپ اول، 1390.