احکام نماز | نماز مسافر: سوال ده

پرسش :

شخص مسافر که بنا دارد ده روز قصد کند؛ الف ـ آیا باید قصد داشته باشد که ده روز تمام از طلوع فجر بماند یا از طلوع آفتاب هم کفایت مى کند؟ ب ـ و آیا قصد ده روز تلفیقى کفایت مى کند؟ (مثلاً اگر ظهر رسیده و قصد کند تا ظهر روزِ یازدهم بماند و نمازش را تمام بخواند)

پاسخ :
الف ـ بنابر اقوى مبدأ روز، طوع فجر صادق است(1) نه طلوع آفتاب، بنابراین اگر مسافر اوّل طلوع فجر وارد شد و بنا داشته باشد تا غروب روز دهم بماند (ده روز و نه شب) نمازش تمام است، اما اگر طلوع آفتاب وارد شده، چنانچه بنا داشته باشد تا طلوع آفتاب روز یازدهم بماند، نمازش تمام است ولى اگر بخواهد غروب روز دهم حرکت کند نماز او قصر است (چون از ده روز، به مقدار طلوع فجر تا طلوع آفتاب کمتر قصد کرده است.

ب ـ قصد ده روز تلفیقى کفایت مى کند و صحیح است، لذا اگر مسافر، ظهر وارد شده و بنا دارد تا ظهر روز یازدهم بماند نمازش تمام است.

پی‌نوشت:
1 ـ این مسأله که آیا مبدأ روز، طلوع فجر است یا طلوع آفتاب، معرکه آراء بوده و هست و در عروة الوثقى، کتاب الصلاة، فى اوقات الیومیة و نوافلها، ذیل مسأله 1 به مناسبت تعیین نصف اللیل به آن اشاره شده و فرموده است «لاحتمال ان یکون نصف مابین الغروب و طلوع الفجر کما علیه جماعة...»
در تحریرالوسیله: کتاب الصلاة، در ذیل مسأله 5 قواطع سفر فرموده است «و مبدأ الیوم طلوع الفجر الثانى على الأقوى»... ولى در منهاج الصالحین، کتاب الصلوة ـ ذیل مسأله 929 قواطع سفر ـ فرموده است «الظاهر انّ مبدأ الیوم طلوع الشمس».
و در جواهر الکلام، ج 7، ص 219 به تفصیل بحث فرموده است، و در مهذب الاحکام، ج 5، ص 73 متعرض شده.

منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد دوم، قم: امیر العلم، 1383.