احکام تشریح جسد | تشریح جسد مسلمان: سوال دو

پرسش :

آیا وصیت قبلی مسلمان در زمان حیات، در مورد استفاده از بدن او برای تشریح یا استفاده از بعضی اعضای او مانند کلیه، قلب و چشم، اثری در حکم جواز و رفع دیه دارد یا نه؟

پاسخ :
آیت الله خامنه ای: در صورت لزوم، تشریح بدن میت اشکال ندارد، لکن استفاده از اعضاء اگر با رضایت و اذن میت قبل از مرگش و یا با اذن اولیاء او بعد از مردنش باشد، اشکال ندارد و موجب دیه نیست.[1]

آیت الله تبریزی: وصیت میت جهت پیوند اعضائش بعد از مرگ نافذ نیست و قطع عضو میت مسلمان دیه دارد.[2]

آیت الله فاضل: اگر حفظ جان مسلمانى بر پیوند عضوى از اعضاى میت مسلمان متوقف باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و بنابراحتیاط، دیه آن را طبق مسأله 2158 تا براى خود میت در امور خیریه مصرف شود.[3]

آیت الله سیستانی: قطع عضو میت مسلمان جایز نیست مگر اینکه حیات مسلمانى بر آن متوقف باشد و در این حال مستلزم دیه نیز مىباشد مگر این که خود وصیت کرده باشد که در این فرض دیه لازم نیست.[4]

آیت الله نوری: اگر خود در حال حیات وصیت کرده باشد بعید نیست که دیه ساقط شود ولی اگر وصیت نکرده است دیه ساقط نمی شود و باید پرداخته شود و در راه خیر برای میت مصرف شود.[5]

آیت الله مکارم: در صورتى که حفظ جان مسلمان یا حفظ عضو مهمّى از آن منوط به پیوند باشد، این کار جایز است. و در این صورت اجازه شخص متوفّى، و اولیاى دم او لازم نیست؛ هر چند گرفتن اجازه بهتر است. و احتیاط آن است که دیه را بپردازد.[6]
 
پی نوشت:
[1]. خامنه ای، سایت، استفتائات جدید، قسمت تشریح میت.
[2]. تبریزی، استفتائات، قسمت پیوند زدن و کالبد شکافی، س 2098 و 2099.
[3]. فاضل، استفتائات، ج 1، س 2135 و 2127.
[4]. سیستانی، توصیح المسائل، م 2853 و 2855 و سایت.
[5]. نوری،استفتائات، ج 1، س 975 و 995.
[6]. مکارم، استفتائات، ج 3، س 1429 و احکام پزشکی، س 286.

​​​​​​​منبع: احکام پزشکی و بیماران، سید مجتبی حسینی و سید محمدتقی محمدی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دفتر نشر معارف، ‫۱۳۹۴.