تاثیر حجاب و بی حجابی در عاقبت اخروی انسان

پرسش :

آیا یک شخص بی حجاب با وجود اینکه سایر اعمالش خوب است، باز هم جهنّمی می شود؟! چه بسا بسیاری از با حجاب ها سایر اعمالشان مناسب نیست!

پاسخ :
درباره لزوم حجاب و اینکه از لحاظ فقهی لازم است زنان تمام بدن شان را جز قرص صورت و دست ها تا مچ، بپوشانند تردیدی وجود ندارد. جایگاه مهم این موضوع در آیات(1)، روایات(2)، سیره معصومین(3) و تاریخ زندگی مسلمانان جای کم ترین تردیدی را باقی نمی گذارد که حجاب یکی از مهم ترین ضروریات اسلام است(4) و هیچ مسلمانی نمی تواند بگوید متوجه اهمیت و لزوم این موضوع نشده است. هر کسی که اندک آشنایی با جوامع مسلمان در طول تاریخ داشته باشد، گواهی می دهد که پوشیدگی زنان یکی از نشانه های فرهنگی پیروان این دین است.
 

اشاره احادیث به عذاب های مترتب بر بی حجابی

بنابراین حفظ حجاب و پوشش کامل اسلامی برای زنان مسلمان به عنوان یکی از مهم ترین احکام اسلامی لازم است و بدون شک ترک آن معصیت است و موجب عذاب الهی می گردد. عذاب هایی که صریحا در احادیث به جا مانده از اهل بیت (علیهم السلام) بیان شده اند.

مثلا در حدیث طولانی ای که پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) برای حضرت علی و حضرت فاطمه (علیها السلام) روایت می کند، در توصیف برخی از صحنه ها و عذاب های جهنم که در شب معراج دیده می فرماید: «رَأَیْتُ امْرَأَةً مُعَلَّقَةً بِشَعْرِهَا یَغْلِی دِمَاغُ رَأْسِهَا ... وَ رَأَیْتُ امْرَأَةً تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا وَ النَّارُ تُوقَدُ مِنْ تَحْتِهَا ... أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِشَعْرِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ لَا تُغَطِّی شَعْرَهَا مِنَ الرِّجَال ‏... وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُزَیِّنُ بَدَنَهَا لِلنَّاس‏»(5)؛ (زنی را دیدم که به موهایش آویخته شده و مغز سرش از شدت گرما می جوشد ... زنی را دیدم که گوشت بدن خود را می خورد و آتش از زیرش شعله می کشید ... آن زنی که به مو آویخته شده بود موی خود را از مردهای نامحرم نمی پوشاند ... و زنی که گوشت بدنش را می خورد همان زنی بود که بدن خود را برای مردم زینت می کرد).

حضرت علی (علیه السلام) نیز در توصیف زنان آخرالزمان و بیان عاقبت اخروی آنها می فرماید: «یَظْهَرُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ وَ اقْتِرَابِ السَّاعَةِ وَ هُوَ شَرُّ الْأَزْمِنَةِ نِسْوَةٌ کَاشِفَاتٌ عَارِیَاتٌ مُتَبَرِّجَاتٌ مِنَ الدِّینِ دَاخِلَاتٌ فِی الْفِتَنِ مَائِلَاتٌ‏ إِلَى‏ الشَّهَوَاتِ‏ مُسْرِعَاتٌ إِلَى اللَّذَّاتِ مُسْتَحِلَّاتٌ لِلْمُحَرَّمَاتِ فِی جَهَنَّمَ خَالِدَات‏»(6)؛ (در آخرالزمان و نزدیک شدن زمان موعود [قیامت یا زمان ظهور حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف] که بدترین زمان هاست زنانى ظاهر مى شوند بى حجاب و عریان بیرون آمده خودنمائى مى کنند از دین خارج مى شوند در فتنه ها داخل مى شوند و به شهوترانى روى مى آورند و به لذت جوئی ها شتابانند. حرام هاى الهى را حلال مى کنند و در جهنم همیشه خواهند ماند).

با این بیانات ممکن است این سؤال به ذهن برسید: چرا باید زنی که اعمال صالح و اخلاق نیکوی دیگری دارد، به صرف بی حجابی، متحمل چنین عقوبت ناگواری گردد، و آیا چنین موضوعی منطقی است؟!

برای پاسخ به این سؤال، باید از باب مقدمه، بحثی را به صورت فشرده و اجمالی راجع به موضوع «تجسم اعمال» ذکر کنیم.
 

تجسم اعمال

مسأله تجسم اعمال، با همه اختلافاتی که ممکن است برخی از علما درباره اش داشته باشند، از آموزه های صحیح و اصیل اسلامی است، که از سوی علما، مفسرین و متکلمین مسلمان بسیار مورد بحث و گفت و گو قرار گرفته است. این مفهوم را می توان در آیات فراوانی در قرآن و نیز در احادیث یافت. در قرآن کریم آیاتی به این معنا وجود دارد که هرکس در قیامت عمل خودش را می‌بیند؛ مثل آیات 6 الی 8 سوره زلزال، که می فرماید: «یوْمَئِذٍ یصْدُرُالنّاسُ اَشْتاتاً لِیرَوْا اَعْمالَهُم فَمَنْ یعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیراً یرَه وَ مَنْ یعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرَّاً یرَه»؛ (در آن روز مردم به صورت گروه هاى پراکنده [از قبرها] خارج مى شوند تا اعمال شان به آنها نشان داده شود پس هر کس هم وزن ذرّه اى کار خیر انجام دهد آن را مى‏ بیند و هر کس هم وزن ذرّه اى کار بد کرده آن را مى‏ بیند). همچنین آیه 30 سوره آل عمران می فرماید: «یوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ماعَمِلَتْ مِنْ خَیرٍ مُحْضَراً...»؛ (روزى که هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده حاضر مى‏ بیند).

در چندین حدیث نیز با صراحت بر تجسم اعمال در قیامت تأکید شده است. به عنوان مثال پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) خطاب به یکی از صحابه فرمود: «لَا بُدَّ لَکَ مِنْ قَرِینٍ یُدْفَنُ مَعَکَ وَ هُوَ حَیٌّ وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ أَنْتَ مَیِّتٌ فَإِنْ کَانَ کَرِیماً أَکْرَمَکَ وَ إِنْ کَانَ لَئِیماً أَسْلَمَکَ لَا یُحْشَرُ إِلَّا مَعَکَ وَ لَا تُحْشَرُ إِلَّا مَعَهُ وَ لَا تُسْأَلُ إِلَّا عَنْهُ وَ لَا تُبْعَثُ إِلَّا مَعَهُ فَلَا تَجْعَلْهُ إِلَّا صَالِحاً فَإِنَّهُ إِنْ کَانَ صَالِحاً لَمْ تَأْنَسْ إِلَّا بِهِ وَ إِنْ کَانَ فَاحِشاً لَا تَسْتَوْحِشْ إِلَّا مِنْهُ وَ هُوَ عَمَلُک‏»(7)؛ (بی گمان برای تو همراهی است که با تو در قبر دفن می شود. اگر این همراه بزرگوار باشد تو را اکرام می‌کند و اگر پست باشد تو را به دوزخ تسلیم می‌کند. جز با تو محشور نمی شود و تو محشور نمی شوی جز با او و بازخواست نمی شوی جز از او. پس او را شایسته قرار ده. زیرا اگر صالح و شایسته باشد با آن انس می گیری و اگر ناصالح و فاسد باشد تنها از او هراسان می شوی و او عمل توست).

همچنین امام صادق (علیه ‌السلام) نیز می فرماید: «إِذَا بَعَثَ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ مِنْ قَبْرِهِ، خَرَجَ مَعَهُ مِثَالٌ یَقْدُمُ أَمَامَهُ، ... فَیَقُولُ مَنْ أَنْتَ؟ فَیَقُولُ أَنَا السُّرُورُ الَّذِی کُنْتَ أَدْخَلْتَ عَلَى أَخِیکَ الْمُؤْمِنِ فِی الدُّنْیَا، خَلَقَنِی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ لِأُبَشِّرَکَ»(8)؛ (زمانی که خداوند مؤمن را از قبر برمی انگیزد، به همراه او تمثالی خارج می‌شود که پیش روی او راه می رود. مؤمن به وی می گوید تو کیستی؟ او می گوید من همان شادی و سروری هستم که تو برادرت را با آن مسرور کردی. خدای عزوجل مرا آفرید تا تو را [به بهشت] مژده دهم).

در این دو روایت صریحا بر تبدل و تمثل عمل به صورت مثالی تأکید شده است و جای کم ترین شکی را برای این حقیقت باقی نمی گذارد که آدمی هیچ گاه از اعمال خود رهایی ندارد. چه اعمال نیک و چه اعمال بد.
 

ماهیت عذاب های زنان بی حجاب

با توجه به توضیحاتی که راجع به موضوع «تجسم اعمال» بیان شد، می گوییم وعده دادن زنان بی حجاب به عقوبت های دردناک مورد اشاره در احادیث فوق، ظلمی در حق آنها نیست و از باب انتقام جویی و بغض و کینه به آنها صورت نمی پذیرد و فقط نتیجه مستقیم و تجسم اعمال شان است. اصولا هر کار نیک یا بد ما، چه در این دنیا و چه در آخرت، نتایج و پیامدهایی ناگزیری دارد که نمی توان از مسئولیت آنها شانه خالی کرد. برای مثال بی حجابی و عدم رعایت عفت، در این دنیا چنین نتایجی را در پی دارد:
 

الف. شعله ور ساختن غریزه جنسی مردان:

برهنگى زنان، مردان و خصوصا جوانان را در یک حال تحریک دائم قرار مى دهد که سبب فرسایش اعصاب آنها و ایجاد هیجان هاى بیمار گونه عصبى مى ‏گردد. غریزه جنسى نیرومندترین غریزه آدمى بوده و در طول تاریخ سرچشمه حوادث مرگبار و جنایات هولناکى شده تا آنجا که گفته ‏اند: هیچ حادثه مهمى را پیدا نمى‏ کنید مگر اینکه پاى زنى در آن در میان است! دامن زدن مستمر از طریق بی حجابی و برهنگى به این غریزه و شعله‏ ور ساختن آن بازى با آتش است.(9)
 

ب. آسیب جدی به بنیان خانواه با ازدیاد طلاق:

آمارهاى قطعى و مستند نشان مى‏ دهد که با افزایش برهنگى در جهان، میزان طلاق و از هم گسیختگى زندگى زناشویى در دنیا به طور مداوم بالا رفته است چرا که برهنگی سبب هوس هاى سرکش شده و به هر قیمتى انسان را به دنبال هوس می کشاند و به این ترتیب انسان هر روز دل به دلبرى مى‏ بندد و با دیگرى وداع مى‏ گوید. در «بازار آزاد برهنگى» که عملا زنان - حداقل در مرحله غیرآمیزشی - به صورت کالاى مشترکى در آمده‏ اند دیگر قداست پیمان زناشویى مفهومى نمى‏ تواند داشته باشد و خانواده‏ ها همچون تار عنکبوت به سرعت متلاشی می شوند و کودکان بى‏ سرپرست مى‏ مانند.(10)
 

ج. درگیر نمودن جامعه با خطرات فحشاء و فرزندان نامشروع:

یکى از دردناکترین پیامدهاى بى حجابى افزایش فحشا و فرزندان نامشروع است. این موضوع، سرچشمه انواع جنایت ها و مفاسد اجتماعی است. خطراتى که فرزندان نامشروع براى امنیت جامعه به وجود آورده ‏اند به گونه‏ اى است که در بسیارى از پرونده‏ هاى جنایى پاى آنها در میان است. مساله گسترش فحشاء حتى براى آنها که هیچ اهمیتى براى مذهب و برنامه‏ هاى اخلاقى قائل نیستند فاجعه آفرین است.(11)

زنان بی حجاب، حتی اگر واقعا اراده و میل و نیتی برای پیدایش چنین آسیب ها و معضلات اجتماعی نداشته باشند، باز هم نمی توانند نافی مسئولیت خویش در قبال پدید آمدن آنها و تبعات مخرب شان باشند. چون این آسیب ها نتیجه طبیعی و مستقیم بی حجابی هستند، حتی اگر آن شخص بی حجاب، اخلاق نیکو و اعمال صالحی داشته باشد.

درباره آثار اخروی بی حجابی نیز همین معادله حاکم است. از آنجا که اعمال ما در عالم دیگر جسمیت پیدا می کند و خواهی نخواهی ما روزی آن را به شکل نعمتی بزرگ یا عذابی دردناک خواهیم دید(12) بی حجاب ها نیز در آخرت با نتیجه تجسم یافته اعمال خود مواجه می شوند. مجازات اعمال ما با گناهان ما متناسب است؛ زیرا قانون گذار و مجری چنین جزا و پاداشی خود خداوند است. زنان بی حجاب و بدحجاب – البته آنهایی که به رغم بهره بردن از آموزش و تربیت صحیح و الهی و آشنایی با حقایق تشریع الهی باز هم آلودگی به وسوسه های شیطانی را بر پیمودن مسیر عفت ترجیح می دهند - با نمایان کردن زینت ها و زیبایی های شان، زشت ترین خراش را بر چهره الهی بشر وارد می سازند و خواسته و ناخواسته با تمام برنامه های تربیتی ای که خداوند برای بشر و جامعه بشری در نظر گرفته، به مخالفت و جنگ بر می خیزند و باید به سهم خود، مسئولیت شان را در پدید آمدن برخی انحرافات و مفاسد اجتماعی - همان طور که در بالا توضیح دادیم - بپذیرند.

و نباید فراموش کرد که داشتن اعمال نیک و بینش صحیح در سایر حوزه های رفتاری و اعتقادی، کوتاهی در این مسئولیت و وظیفه الهی و اجتماعی را جبران نمی کند. زیرا اعمال ناصالح دیگرشان است که در قیامت تجسم می یابند و گریبان گیرشان می شود. بنابراین نه شخص بی حجاب می تواند به واسطه دیگر اعمال نیک خود از مسئولیت عمل زشت خود رهایی داشته باشد و نه زنان محجبه می توانند مطمئن باشند به صرف رعایت این واجب الهی، دیگر اعمال ناشایست شان دنیوی شان، دامن شان را در آخرت نخواهد گرفت.

پی‌نوشت‌ها:
(1). مثل آیه 31 سوره نور: «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى‏ جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی‏ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی‏ أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى‏ عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ (و به زنان مؤمن بگو که چشمان خویش فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت هاى خود را جز آن مقدار که پیداست آشکار نکنند و مقنعه ‏هاى خود را تا گریبان فروگذارند و زینتهاى خود را آشکار نکنند جز براى شوهر خود یا پدر خود یا پدر شوهر خود یا پسر خود یا پسر شوهر خود یا برادر خود یا پسر برادر خود یا پسر خواهر خود یا زنان هم کیش خود یا بندگان خود یا مردان خدمتگزار خود که رغبت به آن ندارند یا کودکانى که از شرمگاه زنان بى‏ خبرند. و نیز چنان پاى بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده‏ اند دانسته شود. اى مؤمنان همه گان به درگاه خدا توبه کنید باشد که رستگار گردید).
(2). مثل حدیث نبوی در بیان ارزش پرهیز از نامحرم: «حُمَادَیَاتُ النِّسَاءِ غَضُّ الْأَبْصَارِ وَ خَفَرُ الْأَعْرَاضِ وَ قِصَرُ الْوَهَازَة»؛ (بارزترین درجه زنان سه چیز است: پوشیدن چشم از نامحرمان، پوشیدن تمام اندام از بیگانگان، کم و با حیا از منزل بیرون شدن). (معانی الأخبار، ابن بابویه، محمد بن على‏، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، قم، 1403 هـ ق، ص 376).
(3). برای مثال به نمونه هایی از سیره گفتاری و رفتاری حضرت زهرا (س) در این منابع مراجعه شود: وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، محمد بن حسن‏، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، 1409 هـ ق، ج ‏20، ص 232؛ النوادر، راوندی کاشانی، فضل الله بن علی، انتشارات بنیاد فرهنگی کوشان پور، تهران، 1376 هـ ش، چاپ اول، ص 61؛ دعائم الإسلام‏، مغربی، ابن حیون نعمان بن محمد، محقق: فیضی، آصف، موسسه آل البیت(ع)، قم، 1385 هـ ق، چاپ دوم، ج 2، ص 215؛ مکارم الأخلاق‏، طبرسی، فضل بن حسن، انتشارات شریف رضی، قم، 1370 هـ ش، چاپ چهارم، ص 93؛ الإحتجاج على أهل اللجاج، طبرسى، احمد بن على‏، محقق / مصحح: خرسان، محمد باقر، نشر مرتضی، مشهد، 1403هـ ق، چاپ اول، ج1، ص 97.
(4). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، صاحب جواهر نجفی، محمد بن حسین بن باقر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، بی تا، ج 6، ص 46 و 47.
(5). بحارالأنوار، مجلسى محمد باقر بن محمد تقى، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 هـ ق، چاپ دوم، ج 8، ص 309.
(6). من لایحضره الفقیه، ابن بابویه، محمدبن علی، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، دفتر انتشارات اسلامى (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه)، قم، 1413 هـ ق، چاپ دوم، ج 3، ص 390.
(7). الأمالی، ابن بابویه، محمدبن علی، نشر کتابچی، تهران، 1376 هـ ش، چاپ ششم، ص 3.
(8). الکافی، کلینى محمد بن یعقوب‏، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 هـ ق، ج 2، ص 190.
(9). تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1374 هـ ش، ج 14، ص 444.
(10). همان، ص 445.
(11). همان، ص 446.
(12). الکافی، همان، ج 3، ص 231. در این جلد، بابی به عنوان «باب احادیث مربوط به مساله تمثل اعمال» درج شده و احادیثی راجع به این موضوع از اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده است.