بررسی ادعای بیشتر بودن رحمت شفیع از رحمت خدا در شفاعت
پرسش :
آیا اگر شفاعت شفیع نباشد خداوند گناهکار را نمی بخشد؟! آیا رحمت خدا کمتر از شفیع است؟!
پاسخ :
مخالفان عقیده شفاعت می گویند: لازمه اعتقاد به شفاعت این است که تا شفاعتی از طرف شفیع صورت نگیرد خداوند گناهکار را نخواهد بخشید؛ اما به محض شفاعت، خدا از گناه آن فرد می گذرد. آیا این اعتقاد به این معنی نیست که شفیع دلسوزتر از خدا نسبت به یک فرد گناهکار است؟!
پاسخ این مغالطه وشبهه با توجّه به امور ذیل روشن می شود:
اولا: شفاعت لطفی الهی است:خداوند خود به چنین امری توصیه نموده است تا بندگان بیشتری را ببخشد؛ او خود بابی به نام «شفاعت» گشوده تا آخرین مرحله بهره مندی بندگان از فیض الهی باشد و از این طریق افراد بیشتری مشمول رحمت ایشان واقع شوند. چنانکه در آیه 64 سوره نساء می فرمایند: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِیُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُوا أَنفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا»؛ (ما هیچ پیامبرى را نفرستادیم مگر به این منظور که به فرمان خدا از وى اطاعت شود، و اگر این مخالفان هنگامى که به خود ستم مى کردند [و فرمانهاى خدا را زیر پا مى گذاردند] به نزد تو مى آمدند و از خدا طلب آمرزش مى کردند و پیامبر هم براى آنها استغفار مى کرد خدا را توبه پذیر و مهربان مى یافتند). این آیه صریحا مى گوید که آمدن به سراغ پیامبر(صلی الله علیه و آله) و او را بر در درگاه خدا شفیع قرار دادن، و وساطت و استغفار او براى گنهکاران مؤثر است، و موجب پذیرش توبه، و رحمت الهى است. خداوند این اجازه را به شفیعان داده تا در نزد خدا از گناهکاران شفاعت کنند؛ خداوند می خواهد به بندگانش لطف کند و این لطف را از مجرای اولیای خویش انجام می دهد.
وقتی شفاعت لطف الهی و بابی است که خدا گشوده است، چگونه شفیع می تواند از «خالق شفاعت» مهربانتر باشد؟!
ثانیا: شفیعان اختیاری در شفاعت ندارند:شفاعت شفیعان منوط به اذن الهی است و آنها فقط واسطه نیل به مغفرت، رحمت، لطف و فیض الهی هستند. بنابر تعابیر قرآنی «مالکیّت و اذن شفاعت» با خداست؛ خداوند در آیه 87 سوره مبارکه مریم می فرماید: «لا یَمْلِکُونَ الشَّفاعَةَ إِلاَّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً»؛ (آنان هرگز مالک شفاعت نیستند؛ مگر کسى که نزد خداوند رحمان، عهد و پیمانى دارد). و در آیه 109 سوره مبارکه طه می فرماید: «یوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِی لَهُ قَوْلاً»؛ (در آن روز، شفاعت هیچ کس سودى نمى بخشد، جز کسى که خداوند رحمان به او اجازه داده، و به گفتار او راضى است).
وقتی شفیع فقط با اذن الهی شفاعت می کند و فقط مجرای لطف شفاعت است، چگونه می تواند از «مالک و صاحب اختیار شفاعت» مهربانتر باشد؟!
نتیجه: وقتی روشن شد که فیض و رحمت از ناحیه خداست، و شفیعان تنها نقش واسطه را دارند و فقط با اذن الهی شفاعت می کنند، وقتی روشن شد شفاعت طلب چشم به بخشش خدا دارد و شفیع را فقط به عنوان واسطه بخشش می شناسد، معنی ندارد که رحمت و مهربانی شفیع بیشتر از خداوند باشد!
منبع: آیین رحمت
مخالفان عقیده شفاعت می گویند: لازمه اعتقاد به شفاعت این است که تا شفاعتی از طرف شفیع صورت نگیرد خداوند گناهکار را نخواهد بخشید؛ اما به محض شفاعت، خدا از گناه آن فرد می گذرد. آیا این اعتقاد به این معنی نیست که شفیع دلسوزتر از خدا نسبت به یک فرد گناهکار است؟!
پاسخ این مغالطه وشبهه با توجّه به امور ذیل روشن می شود:
اولا: شفاعت لطفی الهی است:خداوند خود به چنین امری توصیه نموده است تا بندگان بیشتری را ببخشد؛ او خود بابی به نام «شفاعت» گشوده تا آخرین مرحله بهره مندی بندگان از فیض الهی باشد و از این طریق افراد بیشتری مشمول رحمت ایشان واقع شوند. چنانکه در آیه 64 سوره نساء می فرمایند: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِیُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُوا أَنفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا»؛ (ما هیچ پیامبرى را نفرستادیم مگر به این منظور که به فرمان خدا از وى اطاعت شود، و اگر این مخالفان هنگامى که به خود ستم مى کردند [و فرمانهاى خدا را زیر پا مى گذاردند] به نزد تو مى آمدند و از خدا طلب آمرزش مى کردند و پیامبر هم براى آنها استغفار مى کرد خدا را توبه پذیر و مهربان مى یافتند). این آیه صریحا مى گوید که آمدن به سراغ پیامبر(صلی الله علیه و آله) و او را بر در درگاه خدا شفیع قرار دادن، و وساطت و استغفار او براى گنهکاران مؤثر است، و موجب پذیرش توبه، و رحمت الهى است. خداوند این اجازه را به شفیعان داده تا در نزد خدا از گناهکاران شفاعت کنند؛ خداوند می خواهد به بندگانش لطف کند و این لطف را از مجرای اولیای خویش انجام می دهد.
وقتی شفاعت لطف الهی و بابی است که خدا گشوده است، چگونه شفیع می تواند از «خالق شفاعت» مهربانتر باشد؟!
ثانیا: شفیعان اختیاری در شفاعت ندارند:شفاعت شفیعان منوط به اذن الهی است و آنها فقط واسطه نیل به مغفرت، رحمت، لطف و فیض الهی هستند. بنابر تعابیر قرآنی «مالکیّت و اذن شفاعت» با خداست؛ خداوند در آیه 87 سوره مبارکه مریم می فرماید: «لا یَمْلِکُونَ الشَّفاعَةَ إِلاَّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً»؛ (آنان هرگز مالک شفاعت نیستند؛ مگر کسى که نزد خداوند رحمان، عهد و پیمانى دارد). و در آیه 109 سوره مبارکه طه می فرماید: «یوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِی لَهُ قَوْلاً»؛ (در آن روز، شفاعت هیچ کس سودى نمى بخشد، جز کسى که خداوند رحمان به او اجازه داده، و به گفتار او راضى است).
وقتی شفیع فقط با اذن الهی شفاعت می کند و فقط مجرای لطف شفاعت است، چگونه می تواند از «مالک و صاحب اختیار شفاعت» مهربانتر باشد؟!
نتیجه: وقتی روشن شد که فیض و رحمت از ناحیه خداست، و شفیعان تنها نقش واسطه را دارند و فقط با اذن الهی شفاعت می کنند، وقتی روشن شد شفاعت طلب چشم به بخشش خدا دارد و شفیع را فقط به عنوان واسطه بخشش می شناسد، معنی ندارد که رحمت و مهربانی شفیع بیشتر از خداوند باشد!
منبع: آیین رحمت
