معنای عبارات شاهد و مشهود در سوره بروج

پرسش :

منظور خداوند از عبارت «شاهد» و «مشهود» در سوره «بروج» چیست؟

پاسخ :
خداوند در سوره «بروج» می فرماید: «وَ شَاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ»(1)؛ (و سوگند به شاهد و مشهود [پیامبر و اعمال امّت]). آن گونه که در تفسیر «المیزان»(2) آمده مفسّران حدود سى تفسیر براى «شاهد» و «مشهود» ذکر کرده اند، که به دو مورد آن [که مهمتر است] اشاره مى کنیم:

الف) «شاهد» به معناى گواهان اعمال؛ دست، پا، زبان، چشم، گوش، پوست بدن، فرشتگان کاتب اعمال، زمینى که بر روى آن اطاعت و معصیت خدا مى شود، و حتّى زمانى که در آن گناه و ثواب صورت مى گیرد، همگى شاهد و گواهان اعمال ما هستند. و «مشهود»، اعمال انسان هاست.

ب) منظور از «شاهد»، پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) است. همان گونه که خداوند متعال خطاب به پیامبر گرامى اسلام(ص) فرمود: «یَا أَیُّهَا النَّبِىُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً»(3)؛ بنابراین یکى از القاب پیامبر اکرم(ص) «شاهد» است، و منظور از «مشهود» اعمال ماست؛ یعنى پیامبر(ص) گواه اعمال ما در روز قیامت است. «قرآن» مى فرماید: «از هر امّتى در روز قیامت، گواهى مى آوریم و پیامبر اسلام گواه گواهان است».(4)

پی‌نوشت‌ها:
(1). سوره بروج، آیه 3.
(2). المیزان فى تفسیر القرآن، طباطبایى، سید محمد حسین، انتشارات اسلامى، قم، 1417 قمری، چاپ پنجم، ج 20، ص 250.
(3). سوره احزاب، آیه 45.
(4). سوره بقره، آیه 143.

منبع: داستان یاران، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادى، ابوالقاسم، ‏مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام‏)، قم‏، 1390 شمسی، ‏چاپ اول‏، ص 83.