آشنایی با مستحبات نماز
پرسش :
مستحبات نماز را بیان نمایید.
پاسخ :
1- در هنگام وضو رو به قبله بایستد و قبل از آن مسواک بزند. هم چنین دعاهایی که در حال وضو وارد شده، بخواند.
2- در حال نماز، لباس سفید و معطری بپوشد. انگشتری عقیق در دست کند و جامه سیاه نپوشد.
3- برای نماز جای مخصوص، لباس مخصوص و سجاده یا فرش مخصوص انتخاب کند.
4- نماز را به جماعت بخواند و اگر مرد است، طرف راست امام بایستد.
5- پیش از نمازهای یومیه، اذان و اقامه بگوید. موقع اذان گفتن نیز رو به قبله بایستد و با وضو و یا غسل باشد.
6- همان گونه که با صورت و بدن رو به قبله می ایستد، قلب هم به سمت قبله متوجه باشد.
1- برای نمازگزار سزاوار است که در تمام ذکرها و کارهای نماز، با حضور قلب باشد.
2- در نیت اخلاص داشته باشد و نماز خود را از هر عمل و نیت غیر خدایی پاک کند.
3- موقع گفتن تکبیر اول نماز و تکبیرهای بین نماز، دست ها را تا مقابل گوش ها بالا ببرد. همچنین مستحب است قبل از گفتن «تکبیره الاحرام»، شش بار تکبیر بگوید و دعاهای وارده را بخواند.
4- کمال قیام بدن به این است که با طمأنینه، هیبت و حیا باشد. مستحب است در حال ایستادن، بدن را راست نگه دارد و شانه ها را پایین بیاندازد. هم چنین سر خود را پایین افکند و به موضع سجده بنگرد و به آسمان و راست و چپ نگاه نکند.
5- در قیام دست هارا بر روی ران ها بگذارد، انگشت ها را به هم بچسباند، جای سجده را نگاه کند، سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیاندازد و پاها را پس و پیش نگذارد.
6- کمال قلب در هنگام نماز، به این است که خدای تبارک و تعالی را پیوسته در نظر داشته باشد.
7- با دست هایش بازی نکند و پاهای خود را حرکت ندهد. همچنین انگشتان پا را رو به قبله گذاشته و از قبله کج نکند.
8- در حال برخاستن، این ذکر را بگوید: «بحول الله و قوته اقوم و اقعد».
9- مستحب است در «قرائت» رعایت ترتیل کند و به اعراب کلمات اهمیت دهد. همچنین در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم».
10- بعد از تکبیره الاحرام بگوید: «یا محسن قد اتاک المسی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسی ء انت المحسن وانا المسی ء بحق محمد و آل محمد، صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی».
11- بعد از تمام شدن حمد بگوید: «الحمد لله رب العالمین».
12- مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول، «سوره قدر» و در رکعت دوم، «سوره توحید» را بخواند.
13- قنوت یکی از مستحبات موکّد است. مستحب است قبل از قنوت، تکبیر بگوید و بعد از آن دست ها را بالا ببرد و انگشتان را به هم بچسباند، مگر دو انگشت بزرگ را (انگشت شست).
14- پیش از رفتن به رکوع، درحالی که راست ایستاده، تکبیر بگوید. در رکوع دست راست را بر زانوی پای راست بگذارد. زانوها را به عقب دهد، پشت را صاف کند، گردن را بکشد و مساوی پشت نگه دارد. بعد از آن که از رکوع برخاست و راست ایستاد، بگوید: «سمع الله لمن حمده».
15- در حال سجده، انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد؛ به طوری که سر آنها رو به قبله باشد. در سجده دعا کند واز خدا حاجت بخواهد. بعد از سجده نیز بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.
16- مستحب است در حال تشهد، بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را به کف پای چپ بگذارد.
17- پیش از تشهد بگوید: «الحمد لله» یا بگوید: «بسم الله و بالله و الحمد لله و خیر الاسماء لله».
18- هم چنین در تشهد اول بعد از صلوات، بگوید: «و تقبل شفاعته فی امته و ارفع درجته».
19- هنگام برخاستن از تشهد بگوید: «بحول الله و قوته اقوم و اقعد».
منبع: یکصد و ده پرسش و پاسخ درباره نماز، مجتبی کلباسی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، زمستان 1386.
مستحبات نماز
مستحبات در نماز خیلی زیاد است که به بعضی از آنها اشاره می‌شود:الف) مستحبات و آداب قبل از نماز
1- در هنگام وضو رو به قبله بایستد و قبل از آن مسواک بزند. هم چنین دعاهایی که در حال وضو وارد شده، بخواند.
2- در حال نماز، لباس سفید و معطری بپوشد. انگشتری عقیق در دست کند و جامه سیاه نپوشد.
3- برای نماز جای مخصوص، لباس مخصوص و سجاده یا فرش مخصوص انتخاب کند.
4- نماز را به جماعت بخواند و اگر مرد است، طرف راست امام بایستد.
5- پیش از نمازهای یومیه، اذان و اقامه بگوید. موقع اذان گفتن نیز رو به قبله بایستد و با وضو و یا غسل باشد.
6- همان گونه که با صورت و بدن رو به قبله می ایستد، قلب هم به سمت قبله متوجه باشد.
ب) مستحبات و آداب بین نماز
1- برای نمازگزار سزاوار است که در تمام ذکرها و کارهای نماز، با حضور قلب باشد.
2- در نیت اخلاص داشته باشد و نماز خود را از هر عمل و نیت غیر خدایی پاک کند.
3- موقع گفتن تکبیر اول نماز و تکبیرهای بین نماز، دست ها را تا مقابل گوش ها بالا ببرد. همچنین مستحب است قبل از گفتن «تکبیره الاحرام»، شش بار تکبیر بگوید و دعاهای وارده را بخواند.
4- کمال قیام بدن به این است که با طمأنینه، هیبت و حیا باشد. مستحب است در حال ایستادن، بدن را راست نگه دارد و شانه ها را پایین بیاندازد. هم چنین سر خود را پایین افکند و به موضع سجده بنگرد و به آسمان و راست و چپ نگاه نکند.
5- در قیام دست هارا بر روی ران ها بگذارد، انگشت ها را به هم بچسباند، جای سجده را نگاه کند، سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیاندازد و پاها را پس و پیش نگذارد.
6- کمال قلب در هنگام نماز، به این است که خدای تبارک و تعالی را پیوسته در نظر داشته باشد.
7- با دست هایش بازی نکند و پاهای خود را حرکت ندهد. همچنین انگشتان پا را رو به قبله گذاشته و از قبله کج نکند.
8- در حال برخاستن، این ذکر را بگوید: «بحول الله و قوته اقوم و اقعد».
9- مستحب است در «قرائت» رعایت ترتیل کند و به اعراب کلمات اهمیت دهد. همچنین در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم».
10- بعد از تکبیره الاحرام بگوید: «یا محسن قد اتاک المسی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسی ء انت المحسن وانا المسی ء بحق محمد و آل محمد، صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی».
11- بعد از تمام شدن حمد بگوید: «الحمد لله رب العالمین».
12- مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول، «سوره قدر» و در رکعت دوم، «سوره توحید» را بخواند.
13- قنوت یکی از مستحبات موکّد است. مستحب است قبل از قنوت، تکبیر بگوید و بعد از آن دست ها را بالا ببرد و انگشتان را به هم بچسباند، مگر دو انگشت بزرگ را (انگشت شست).
14- پیش از رفتن به رکوع، درحالی که راست ایستاده، تکبیر بگوید. در رکوع دست راست را بر زانوی پای راست بگذارد. زانوها را به عقب دهد، پشت را صاف کند، گردن را بکشد و مساوی پشت نگه دارد. بعد از آن که از رکوع برخاست و راست ایستاد، بگوید: «سمع الله لمن حمده».
15- در حال سجده، انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد؛ به طوری که سر آنها رو به قبله باشد. در سجده دعا کند واز خدا حاجت بخواهد. بعد از سجده نیز بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.
16- مستحب است در حال تشهد، بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را به کف پای چپ بگذارد.
17- پیش از تشهد بگوید: «الحمد لله» یا بگوید: «بسم الله و بالله و الحمد لله و خیر الاسماء لله».
18- هم چنین در تشهد اول بعد از صلوات، بگوید: «و تقبل شفاعته فی امته و ارفع درجته».
19- هنگام برخاستن از تشهد بگوید: «بحول الله و قوته اقوم و اقعد».
منبع: یکصد و ده پرسش و پاسخ درباره نماز، مجتبی کلباسی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، زمستان 1386.
